Cubao Ilalim: Unang Aklat

A cyberspace novel by Tony Perez

Go GREEN. Read from

THE SCREEN.

No posts.

Home

Subscribe to: Posts (Atom)

CUBAO ILALIM: UNANG AKLAT

A Cyberspace Novel

By Tony Perez

Posted in cyberspace November 27, 2016

Classification: For General Reading Public

Category: Fiction

IPR of Tony Perez

Important Notes:

This is the only legitimate, electronic version of this cyberspace book.

This cyberspace book does not exist in any other format.

This cyberspace book may not be reproduced or adapted in part or in whole without the written or electronic permission of the author.

2016

Preface

Cubao Ilalim was conceived in 2002 as a series of three books, but I moved the project to a back burner when I enrolled for an M.A. in Religious Studies. Completing my unit requirements, presenting my public lecture, and then writing and defending my thesis took all of my spare time from work. I was employed as a Cultural Affairs Specialist at the time, and I thought that this would be one of my interesting, post-retirement activities. Behind my initial draft was the intention of transforming the novels into a TV series. After I finally retired in 2014, however, I lost all interest in the TV series. I discovered that, surprisingly, I remained as financially stable as I was when I was still employed, and that my retirement was far from the state of boredom that I thought it would be.

The work is a trilogy, and this is its first part. It is the complete antithesis of my earlier novel Cubao Crossing, which is an experimentation in 100% characterization. I think that it is safe for me to say that Cubao Ilalim is an experimentation in 100% plot. The minimal characterization was originally to allow for flexibility in casting, and the swift series of events originally designed to avoid dragging and overinterpolated episodes. Unang Aklat, as a matter of fact, is good for 30 episodes, or two full seasons.

Here, then, is the TV series that never was, written for you to enjoy reading as a novel. I hope that you will be able to visualize it more vividly than any production designer can, and I hope that you will also catch the different levels of meaning that I wove in.

--Tony Perez

Thursday, November 24, 2016

Cubao, Quezon City

Cubao Ilalim: Unang Aklat

1. Bungo At Kambal Na Dragon

Mahirap daw hanapin si Mang Jony, sa kabila ng EDSA, sa Cubao. Kaya, pagtawid ni Steve sa overpass, nagtanong muna siya sa pilahan nung traysikel. ’Buti, kilala siya ng isa’ nagmamaneho ro’n. Nagpasikot-sikot sila sa makikitid na kalsada ng dalawa’ barangay, ang Barangay Kaunlaran at ang Barangay San Martin de Porres. Pagdating kina Mang Jony, pinagmasdan ni Steve iyong harap nung bahay. Wala’ kaiba rito sa karaniwan’ bahay. Para’ ’di titirhan ng tao’ may mga lihim na kaalaman.

Isa’ kampanilya’ tanso’ nakasabit sa labas nung pintuan, sa entrada nung bahay. Pinatunog iyon si Steve, saka siya naghintay.

Si Mang Jony mismo iyong nagbukas nung pinto.

“Magandang hapon po,” bati ni Steve. “Mang Jony? Ako po iyong nag-e-mail sa inyo.”

“Alam ko,” tango ni Mang Jony. “Tuloy ka.”

Pumasok si Steve sa study room ng mananaliksik. Malalaki’ bookcase iyong nasa mga dingding. Naro’n iyong iba’ iba’ libro, DVD, CD, at mga bagay na nakalap ni Mang Jony sa marami niya’ lakbay at karanasan. Sa harap nung isa’ bookcase, may malapad na writing table na natatabunan ng papeles at salansan ng mga notebook.

“Steve, ’di ba?”

“Opo.”

“Me kasama tayo, Steve” paliwanag ni Mang Jony. “Bedspacer siya sa likod nung bahay. Tinuturuan ko siya’ mag-research.” Tumawag siya sa cell phone. Pagkatapos nung ilan’ sandali, dumating ang isa’ binata.

“Steve, si Paolo,” pagpapakilala ni Mang Jony. Nagkamayan sila’t pumunta sa work table na nasa gitna nung kuwarto. “Nung namatay ang mga magulang ko,” paliwanag ni Mang Jony kay Steve, “iniwan nila sa ’kin iyong bahay na ’to’t lahat nung ari-arian nila. Nagi’ masyado’ malaki ’to’ bahay para sa ’kin.’Sinara ko’ likod. Nilagyan ko nung mga kuwarto para sa mga bedspacer.”

Naupo sila sa palibot nung work table.

“Pa’no mo’ nalaman ’to’ trabaho ko?” tanong ni Mang Jony kay Steve.

“Nagtanong-tanong lang po,” sagot ni Steve. “Nabasa ko rin po’ mga libro n’yo on-line. Do’n ko po nakuha’ e-mail address n’yo.”

“Me ikokonsulta ka ’ka mo?”

“Opo.” Parang nahihiya.

“Tungkol ba sa’n?”

“Me marka po ’ko sa likod. Gusto ko po’ malaman kung ano’ ibig sabihin no’n.”

Tumayo si Steve at nagbaba nung pantalon at shorts. Sa ibabaw nung biyak nung puwit niya, may itim na tatak na para’ tramp stamp—isa’ bungo sa pagitan nung dalawa’ dragon.

“Tattoo?” usisa ni Paolo, pero umiling si Steve.

“’Di ’ko nagpa-tattoo,” paliwanag ni Steve. “Basta na lang nagkaro’n niyan.” Nag-ala’la siya sa posibilidad na ’di siya paniwalaan. Pero, nagpunta siya rito dahil sa reputasyon ni Mang Jony.

High school pa man si Jonathan Fenix, na Mang Jony na ngayon, mahilig na siya sa mahika at mga bagay na okulto. Nagtapos siya ng Socio-anthropology at ilan’ taon siya’ nagturo sa pamantasan. Patuloy siya’ nanaliksik tungkol sa iba’ iba’ klase’ mahika sa buo’ mundo. Nagsulat siya nung maraming libro, kabilang iyong 56 Sistema Ng Mahika Sa Luzon, Visayas, at Mindanao at Mga Anyo Ng Diyos At Diyosa sa Timog-Silangang Asia. Madalas siya’ konsultahin ng iba’ iba’ tao sa mga kaso’ may kahiwagaan. Naisip ni Steve na si Mang Jony iyong makakatulong sa kaniya.

“Pekas lang po iyan no’n,” patuloy ni Steve. “’Tapos, nagi’ para po’ birthmark. ’Tapos, nagi’ ganyan na po nung huli ko’ birthday.”

“Ilan’ taon ka nung pekas lang?” tanong ni Mang Jony.

“Mula po nung ’pinanganak pa po ’ko.”

“Nung nagi’ birthmark?”

“Banda’ katorse po.”

“Nung nabuo?”

“Last month lang po. Nung nag-21 po ’ko.”

Pumayag si Steve na litratuhan ni Mang Jony iyong marka. ’Sinalin iyon ni Paolo sa isa’ USB at saka sa computer. Pinagmasdan ng tatlo’ pinalaki’ image nung bungo’t mga dragon.

“’Di nga tattoo,” sang-ayon ni Paolo.

“Para’ natural pigmentation sa balat,” dagdag ni Mang Jony. Kay Steve: “May personal na kahulugan ba sa ’yo ’to’ image na ’to?”

Umiling si Steve. “Marami po ’ko’ nakita’ design nung bungo. Tsaka dragon. Pero ngayon ko lang po nakita iyan.”

“Posible kasi’ mental imprint na na-convert sa balat mo,” suhestiyon ni Mang Jony. “Wala ka ba’ natatandaan’ ganyan, o kunektado riyan, mula nung bata ka?’

Umiling uli si Steve.

“Sa pamilya mo, halimbawa. Sa mga magulang mo o kapatid mo. Sa iba’ kamag-anak.”

“Wala po.”

“Late Middle Age iyong design nung tatak na iyan, bago pa man iyong Medieval Age sa Europe,” sapalagay ni Mang Jony.

Iginoogle-search ni Paolo’ mga image nung mga bungo’t dragon mula Middle Age at Medieval Age, pero wala sila’ nakita’ tulad nung tatak na nasa likod ni Steve.

“Puwede’ wala ka’ natatandaan ngayon tungkol diyan, pero baka nakabaon sa ilalim nung pagkamalay mo. Marami’ paraan para malaman natin iyan. Isa riyan iyong hypnosis. Payag ka ba’ magpa-hypnotize?” suhestiyon uli’ ni Mang Jony.

“Opo,” sagot ni Steve. “Kung makakatulong po.”

Pumunta sila sa den, kung sa’n may day bed. Do’n ’pinahiga ni Mang Jony si Steve. Pinaandar ni Paolo’ isa’ recorder.

Ginabayan ni Mang Jony si Steve sa ilan’ relaxation exercise at isa’ mahaba’ regression exercise. Pina-focus niya’ isip ng binata sa image nung bungo’t dalawa’ dragon sa sentro nung apat na background: sa sikat nung araw sa ibabaw nung lupa, sa aire sa kalangitan, sa apoy nung mga bulkan, at sa malawak na dagat.

“Sa’n pinakamatingkad iyong tatak?” tanong ni Mang Jony.

“Sa araw,” tugon ni Steve. Alimpungat iyong tinig at nanatiling pikit iyong mga mata.

Hayun nga’ bungo’t dalawang dragon. Kita’-kita ni Steve. ’Di na drawing, buo na ngayon, 3D. Maliwanag iyong araw. Ramdam niya iyong init nung araw kahit nakahiga siya sa day bed. Mahapdi sa balat.

’Sinalaysay niya lahat nung nakikita niya. Iyong bungo, na unti-unti na’ nag-iiba nung ’itsura. Nagkakalaman. Nagkakabuhok. Nagigi’ mukha.

“Ano’ klase’ mukha?” tanong ni Mang Jony.

“Matanda’ lalaki. Balbasarado. Matangos iyong ilong. Nanlilisik iyong mata.”

“Kilala mo ba’ mukha na iyan?’

“’Di po.”

“Mula kaya sa pagkabata mo?”

“’Di po.”

“’Di mo kaya nakita sa sine, sa TV, sa mga litrato, sa Internet?”

“’Di po.”

“Huwag ka’ matakot. Sa isip mo, ’tanong mo kung sino siya.”

Naghintay sina Mang Jony at Paolo.

“S’abi niya, ‘Ama’.”

“’Tanong mo’ pangalan niya.”

Naghintay uli sina Mang Jony at Paolo.

“Rey.”

“Ano’ apelyido?”

“Morales. Tumatawa po siya. Unti-unti na po’ nawawala’ mukha niya. Nagigi’ bungo uli’.”

Wala na’ iba’ mahita si Mang Jony ’tapos no’n. Dahan-dahan niya ’binalik si Steve sa dati niya’ pagkamalay. Dumilat si Steve at naupo sa day bed.

“Ano po’ ibig sabihin no’n?”

“May teoriya ako,” tugon ni Mang Jony. “Matagal ko na’ teoriya, pero, hangga’ ngayon, ’di ko pa sapat na napapatunayan. Tungkol sa mga tao’ nabuhay nung una’ panahon, na buhay pa rin hangga’ ngayon.”

“Reincarnation?”

“Hindi. Immortality.”

Naintriga ang dalawa’ binata.

“Magkita tayo sa isa’ linggo, pagkatapos uli’ nung klase mo,” s’abi ni Mang Jony kay Steve. May pupuntahan tayo, isa’ propesora’ ’kilala ko. Do’n, baka magi’ mas malinaw ’lahat. Maghahanap uli’ kami ng Paolo nung image sa computer. Kung wala sa cyberspace, baka nasa mga luma’ libro.”

2. Tatlong Kaharian

Nagkasundo sila’ magkita sa isa’ coffee shop sa Cubao. Mula ro’n, tutuloy sila sa bahay ni Propesora Tessa Paloma, isa’ Philippine literature specialist at kaibigan ni Mang Jony. Nagpunta’ mag-isa si Mang Jony sa coffee shop para makipagkita kay Steve. May biglaan’ org meeting kasi si Paolo sa pinapasukan niya sa Sta. Mesa, kung sa’n senior student siya ng Mass Comm.

Dalawa’ oras naghintay si Mang Jony. ’Di sumipot si Steve. Ilan’ ulit siya’ tinawagan at tinext-message ni Mang Jony, pero wala’ sumagot at nag-reply. Saka lang nalaman ni Mang Jony kung bakit, pagbalik niya sa bahay.

Nasa balita, sa TV, na nawawala, at malamang dinukot, ang bunsong anak ng mag-asawa’ may-ari nung isa’ restaurant chain ng Chinese food. Si Steve ang bunso’ anak na iyon. Malinaw na siya, si Esteban Garrion, iyong nasa litrato sa TV screen.

Tatlo’ araw na raw siya’ nawawala. Huli siya’ nakita ng mga batch mate niya sa campus nila sa Diliman. S’abi ng mga kaklase niya, wala naman siya’ mabigat na problema at wala siya’dahilan para maglayas. Wala siya’ iniwan’ note. Wala rin’ humingi ng ransom. ’Gaya nung alam na ni Mang Jony, ’di siya sumasagot sa cell phone. Naka-off iyong CP kaya ’di rin matuntunan iyong kinaroroonan niya’ lugar.

Binalitaan ni Mang Jony si Paolo nung umuwi siya kinahapunan. Pinag-usapan nila kung kunektado kaya’ pagkawala ni Steve sa ’kinonsulta niya nung nakaraan’ linggo. Pakiwari ni Mang Jony, oo. Kung kusa kasi’ naglayas si Steve, ba’t ’di niya inabisuhan si Mang Jony? Ba’t ’di niya sisiputin si Mang Jony sa coffee shop gayon’ tiyak na may ma’tutulong ’to sa kaniya? Mukha’ dinukot nga si Steve. Pero, nino? At bakit?

Nagdesisyon sina Mang Jony at Paolo na tumuloy sa bahay ni Propesora Paloma, sa Lantana, kahit ’di nila kasa-kasama si Steve. Nadatnan nila siya’ nag-aayos nung mga paborito niya’ halaman na nasa mga glazed ceramic na paso sa loob nung bahay niya.

Dinala sila ni Propesora Paloma sa maaliwalas niya’ screened lanai, kung sa’n salamin iyong sliding doors at iyong bubong. Do’n sila naupo, at sinilbihan sila ng katulong na si Helen nung malamig na tsaa. Saka ’kinuwento ni Mang Jony iyong mga nangyari mula nung padal’an siya ng e-mail message ni Steve.

“Lumalapat ba iyan sa hypothesis mo, Jon?” usisa ng propsora.

“Parang, Tessa.”

Sabay sila’ nag-M.A., si Maria Teresa Paloma sa Philippine Lit. Matagal na sila’ magkaibigan, mula pa nung mga undergrad sila. Nung nakaraan’ lima’ taon, ’muntik pa nga’ magi’ sila. Pero, nagi’ mas importante kay Tessa iyong career niya. Dinala siya nito nung mga fellowship sa Japan, sa Malaysia, sa Singapore, at sa India. ’Gaya ni Mang Jony, nagsulat siya nung mga libro, tungkol naman sa sinauna’ panitikan.

“Me natuklasan si Tessa ’tapos niya’ mag-dissertation, Paolo,” s’abi ni Mang Jony. “Isa’ bagay na ’di kapani-paniwala.”

Tinawag ni Tessa si Helen para alisin iyong pitsel nung tsaa’t iyong mga baso’ ininuman nila.

“Naghahanap siya ng antique na banga na puwede’ patungan ng planter,” patuloy ni Mang Jony. “Sa antique shop sa Banahaw Street.”

“Nakahanap nga ’ko nung banga,” s’abi ni Tessa. “Pero, me mas exciting ako’ nakita.”

Sa isa’ banda kasi nung antique shop, may mga luma’ libro at dokumento. Iyong iba, nakakuwadro, iyong iba naman, nakarolyo sa mga pigeon hole nung isa’ mataas na cabinet. May iba pa, mas luma’t madali’ masira, sa loob nung isang glass display case.

Hinawi ni Tessa iyong mantel para makita ni Paolo’ nasa ilalim nung salamin. Naro’n, sa ibabaw nung mesa’ wrought iron, iyong isa’ luma’ mapa. May sukat ’to’ 3’ x 5’, gawa sa tela na para’ manipis na seda, at ginuhitan ng itim na tinta. Mamula-mula na’ mga marka sa ibabaw nung mapa.

“Luma’ mapa ng Philippines,” bulalas ni Paolo.

“Oo, pero tatlo’ parte lang iyong naka-detalye,” paliwanag ni Tessa. Tatlo’ kaharian. Isa sa Luzon, isa sa Visayas, isa sa Mindanao.” Tumayo siya para kunin iyong isa’ malaki’ lente sa isa’ drawer nung credence table. In’abot niya iyong lente kay Paolo. “Basahin mo’ mga pangalan nung tatlo’ parte’ naka-detalye sa mapa.”

Una’ nilentehan ni Paolo iyong parte’ nasa Luzon.” “Berbanya.”

At iyong parte’ nasa Visayas: “Armenya.”

At iyong parte’ nasa Mindanao: “Reino de los cristales.”

“Pamilyar ba sa ’yo’ mga pangalan’ iyan?” tanong ni Mang Jony.

Napaisip si Paolo. ’Tapos, bulalas niya uli, “Iyong tatlo’ kaharian sa Ibong Adarna!”

“Tama!” ang s’abi ni Mang Jony.

“Pero, ba’t nagkagano’n? ’Di ba, fiction lang iyong kuwento ng Adarna?”

“Tama rin,” s’abi ni Tessa. “Iyan kasi’ akala ng lahat. Pero ’sina-suggest nito’ mapa na totoo’ me tatlo’ kaharian nung una’ panahon, ilan’ century bago pa man dumating ang mga Kastila. S’abi ng antique dealer, ancient Russia pa’ provenance nung mapa’ ’to.”

“’Di lang iyan iyong kakatwa,” dagdag ni Mang Jony. “Tingnan mo’ mabuti’ korte ng Berbanya, sa Luzon. May naaala’la ka ba sa korte’ iyan?”

Nilentehan’ maigi ni Paolo iyong pinakamataas na parte nung mapa.

“Cubao!” Halos napasigaw si Paolo. “Iyong korte nung kaharian’ Berbanya, korte nung Cubao!” Tumingin siya kay Mang Jony, ’tapos, kay Tessa, ’tapos, kay Mang Jony uli’. “Ibig n’yo sabihin, lahat nung nangyari sa libro, totoo’ nangyari?”

“Maa’ri,” sagot ni Tessa.

“Puwede’ totoo’ nangyari, puwede’ patalinghaga lang,” paliwanag ni Mang Jony. “Pero, me mas importante sa mga nangyari. Iyong mga nangyari kasi, sa historical perspective lang ng sumulat, o mga sumulat. Mas importante sa mga nangyari, iyong mga karakter.”

“Si Don Pedro, si Don Diego, si Don Juan,” nagsimula’ magbilang si Paolo.

“Iyong mga nagi’ magulang nila. Iyong hari, iyong reyna.”

“Iyong mga nagi’ kapareha nila,” dagdag ni Tessa.

Dagdag pa ni Mang Jony: “Iyong mga nagi’ kaaway.”

“Pero, nung unang panahon pa iyon, ’di ba? Patay na sila ngayon.” Napatigil. “Mga apo nila sa talampakan? Buhay sila? Nasa Luzon, sa Visayas, sa Mindanao?”

“Oo’t hindi,” s’abi ni Mang Jony.

“Iyan iyong hypothesis ni Jon,” ngiti ni Tessa.

“Kung susundin natin iyong natural na pagsalin-salin sa mga henerasyon, oo. Nabuhay at namatay ang hari at ang reyna. Nag-asawa’ mga anak nila, nagkaanak, nagkaapo, tuloy-tuloy hangga’ sa iyong panahon ngayon. Gano’n din sa iba pa’ mga karakter sa Adarna. Sa kabila’ banda naman, nabuhay ang mga karakter na iyon, pero ’di sila namatay. Sila at sila pa rin iyong nabubuhay, hangga’ ngayon.”

“Para’ mga multo?” tanong ni Paolo.

“O para’ mga spirit guide,” suhestiyon ni Tessa.

“E di buhay pa hangga’ ngayon lahat ng iyon. Si Don Pedro, si Don Diego, si Don Juan.”

“Si Haring Fernando. Si Reyna Valeriana,” dugtong ni Tessa.

“Nasa’n sila, kung gano’n?” tanong uli ni Paolo. “Nakikita ba natin? Mahahanap ba natin?”

“Oo, Paolo,” sagot ni Mang Jony. “Me sinauna’ kaharian kasi. Ang Berbanya. Nasa ilalim nung Cubao.”

“An’ lupit,” bigkas ni Paolo. “Pero, pa’no’ kunektado lahat niyan sa pagkawala ni Steve?”

“Palagay ko,” simula ni Mang Jony, “biktima si Steve ng isa’ kontrabida sa Adarna.”

“Si Don Pedro, o kaya si Don Pedro at si Don Diego? ’Di ba, sila’ umagaw sa ibon sa bunso nila’ kapatid? Iyon kasi’ ibon’ magpapagaling tsaka bubuhay sa ama nila. Inggit sila ke Don Juan.”

Umiling si Tessa. “Sa ika’pat na aklat, nagbago’-buhay na’ dalawa’ iyan. ’Kinasal sila sa kani-kanila’ prinsesa.”

Napakunot ng noo si Paolo.

“Iisa lang iyong totoo’ kontrabida sa kuwento,” patuloy ni Tessa. “Isa’ hari. Isa’ hari’ me puso’ itim. Nasa ikatlo’ aklat siya. Hari siya ng Reino de los cristales. Si Haring Salermo. Galit siya ke Don Juan. Umibig kasi si Don Juan sa isa sa mga anak niya, si Prinsesa Maria Blanca.”

Napatingin uli si Paolo sa luma’ mapa. “Nasa Mindanao iyong Reino de los cristales, ’di ba? Malayo sa Cubao.”

“Oo, pero, iyong tingin ko, pumunta si Salermo sa Cubao, sa Berbanya, para maghiganti ke Juan,” s’abi ni Mang Jony. “Paniwala ko, responsable siya sa marami’ krimen sa Cubao, lalo na sa pagkidnap sa mga bunso’ binata. ’Di mag-isa si Steve, Paolo. Marami’ bunso’ binata’ nawawala. Lahat, ’di pa bumabalik. Wala’ nakakaalam kung nasa’n sila, kung buhay pa sila, o kung bakit sila kinidnap. Nalaman ko iyan ke Superintendent Larry bago pa man natin nakilala si Steve. Kapitbahay natin siya. Lumipat siya sa Theresa Towers para malapit siya sa Police Station 7. Nagtuturo rin siya’ part-time, Criminology, sa Samson College.”

“Si Steve lang iyong nakitaan natin na may marka’ bungo’t mga dragon.”

“Na puwede’ meron din ang iba’ biktima, pero wala’ nakakaalam.”

“Kung totoo iyan,” bulong sa sarili ni Paolo, “kelangan, mahanap si Salermo para ma’ligtas si Steve. Tsaka’ iba pa’ biktima.”

“Gano’n na nga,” ang seryosong sagot ni Tessa.

“Sa ilalim nung Cubao,” sagot naman ni Mang Jony.

3. Haring May Pusong Itim

Nung gabi’ iyon, tumambay si Paolo sa bedroom ni Mang Jony, ’gaya nung madalas niya’ gawin ’pag Sabado.’Di ordinaryo’ kuwarto ni Mang Jony. Double-decker iyong kama at may makitid na loft na L-shaped na puwede’ lagyan ng mga extra mattress. Do’n karaniwan’ nag-oovernight iyong mga estudyante ni Mang Jony ’pag may tinututukan sila’ kaso.

Binasa uli ni Mang Jony iyong pinakaluma niya’ edisyon ng Ibong Adarna. Si Paolo naman, nag-online sa study room, na kadikit lang nung bedroom, para hanapin at basahin iyong buod nung ika’pat na aklat nung mahaba’ tula.

Sa buod, pinalakbay ng Ermitanyo si Don Juan sa Reino de los cristales, sakay-sakay iyong Olikornyo. I’sip ni Paolo, hula’-salin lang nung isa’ manunulat iyong “Olikornyo” ’galing sa salita’ “unicorn”, isa’ engkantado’ kabayo’ puti, may ginto’ sungay sa noo, at, ku’ mi’san’, may malalaki’ pakpak. May mga kuwento’-bayan na kasi tungkol sa mga unicorn banda’ 13^th century, kung saan ’sinapalagay ni Mang Jony nag-ugat iyong mahaba’ tula.

Nakita ni Don Juan si Prinsesa Maria Blanca na naliligo sa isa’ batis. Agad-agad siya’ umibig dito. Napaibig din ang prinsesa kay Don Juan. Nag-isip ang prinsesa ng paraan para ’paliwanag sa ama’-hari kinabukasan kung ba’t naro’n si Don Juan sa kaharian. Kilala kasi si Salermo, ang ama’-hari, sa pagigi’ mabagsik, arogante, may kamay na bakal, mapang-angkin, nagagagalit kun’ ’di siya’ nasusunod, at, higit sa lahat, maestro ng magica negra.

Bilin ni Maria Blanca kay Juan, sundin niya’ kahit na ano’ ’pagawa sa kaniya ng hari. Kun’ ’di, sigurado’papapatay siya nito.

Kinabukasan, ’pinakilala ng prinsesa sa ama niya si Juan. Dahil madunong at nakakabasa nung isip ng iba, alam na ng hari na nag-iibigan ang dalawa. Kaya, binigyan niya si Juan ng mahihirap na pagsubok.

Sa una’ pagsubok, kinailangan ni Juan na patagin iyong isa’ bundok, magtanim ng trigo, anihin iyong trigo kinagabihan, at iluto sa tinapay na pang-almusal ng hari kinabukasan.

Sa ikalawa’ pagsubok, ’pinakita ng hari kay Juan ang isa’ bote’ alak. Nasa loob nung bote’ isa’ dosena’ Negrito. Pinawalan ng hari sa dagat ang mga Negrito, at inutos niya kay Juan na hulihin sila’t ibalik sa bote.

Sa ikatlo’ pagsubok, pinausog ng hari’ isa’ bundok para makapasok ang sariwa’ hangin sa bintana ng nuwarto niya.

Sa ika’pat na pagsubok, nagpatayo’ hari ng isa’ muog na may sumasabog na mga kanyon sa bundok, at nagpagawa siya ng daan mula muog papunta’ palasyo, para makita niya paggising niya kinabukasan.

Sa ikalima’ pagsubok, pinabuwag ni Salermo iyong muog at iyong bundok.

Ang ’di alam ng hari, sa bawat pagsubok, palihim na tinulungan si Juan ni Maria Blanca, na eksperto naman sa magica blanca.

Sa ika’nim na pagsubok, ’hinagis ni Salermo iyong suot niya’ singsing. Lumubog ’to sa ilalim nung dagat. Inutusan ng hari si Juan na hanapin at ibalik iyong singsing. Sumakay sina Juan at Maria Blanca sa isa’ bangka. Do’n inamin ng prinsesa na’ pagsubok na iyon iyong matindi sa lahat, gamit kasi’ mataas na uri’ magica.

S’abi ni Maria Blanca kay Juan, kailangan ni Juan na putul-putulin iyong katawan ni Maria Blanca at saka itapon sa dagat lahat nung piraso. Tumutol si Juan, pero ’pinilit siya ng prinsesa’ gawin iyon. Iyon lang kasi’ paraan para magtagumpay siya sa pagsubok.

Ginawa ni Juan iyong lahat nung sinabi ng prinsesa. Paglubog nung pira-piraso niya’ katawan, in’ahon naman nung mga engkantado’ isda’ mga piraso, kasama na ro’n iyong singsing ng hari. Muli’ nabuo sa bangka iyong katawan ng prinsesa. Nabuhay uli’ siya. Kaya lang, ’di na’ahon nung mga isda iyong isa’ daliri niya, iyong palasingsingan sa kaliwang kamay.

Sa ikapito’ pagsubok, pinaamo ng hari kay Juan ang mabangis niya’ kabayo.

Sa ikawalo’t huli’ pagsubok, dinala ni Salermo si Juan sa isa’ silid kung saan naro’n ang tatlo niya’ anak na prinsesa. S’abi ng hari kay Juan, piliin niya kung alin sa tatlo si Maria Blanca. Magkakamukha’ mga prinsesa, pero nakita ni Juan ang isa sa tatlo na may kulang na daliri. Pumasa siya sa pagsubok, at hiningi niya sa hari iyong kamay ng prinsesa.

Sa galit ni Salermo, pinalayas niya sina Juan at Maria Blanca sa kaharian. Umalis ang mga ’to’ sakay-sakay nung pinakamabilis na mga kabayo, na ’binigay sa kanila ni Salermo bila’ huli’ handog. Pero, ’di pa nakakalayo’ mga ’to, nag-iba nung isip ang hari’t nagdesisyon siya’ bawiin si Maria Blanca at patayin si Juan. Sumakay siya sa mabangis niya’ kabayo at sumunod siya sa magkasintahan.

Isa’ mahaba’ habol iyong sumunod. Pinasabugan ni Salermo sina Juan at Maria Blanca sa gamit niya’ magica negra, pero sinalag ni Maria Blanca’ mga ’to sa gamit niya’ magica blanca. Sa banda’ huli, naglabas ng engkatando’ botelya’ prinsesa, at nagmula rito iyong isa’ malaki’ ilog na pumagitan sa hari at kina Maria Blanca’t Juan.

Malaki’ ilog na nagi’ dagat, inisip ni Paolo, at nagpahiwalay sa Mindanao at saVisayas.

Patuloy niya’ binasa iyong buod. Sinumpa ni Haring Salermo si Maria Blanca, para limutin siya ni Don Juan at mapaibig at magpakasal si Don Juan sa iba. Ayon sa buod, nagkasakit ang hari, namatay, at ’di niya nakita’ kinalabasan nung sumpa.

Pero, kung wala’ karakter ang namamatay, isip din ni Paolo, iyan iyong dahilan kung ba’t totoo’ buhay pa si Salermo.

Naala’la niya’ ’tinanong ni Steve kay Mang Jony nung hypnosis session. “Reincarnation?” tanong ni Steve. “Hindi,” sagot ni Mang Jopny. “Immortality.” Wala’-katapusa’ buhay na ’binibigay ng bawat henerasyon sa pagbasa at pag-aral nung mahaba’ tula.

Pumasok sa study room si Mang Jony para ibalik sa bookshelf iyong libro. Pinanood nila uli’ recording nung hypnosis session ni Steve.

“Nung nagkalaman iyong bungo, mukha ni Salermo’ nakita niya,” sapalagay ni Mang Jony.

“Pero, bakit ‘Ama’?”

“Paghihiganti niya iyan. Alam niya kasi’ nagkatuluyan sina Maria Blanca at Juan. Kaya niya inaangkin iyong mga bunso’ anak na ’galing sa kanila.”

“’’Dinadala niya sa Visayas?”

“Sa palagay ko, hindi. Dito siya naghihiganti, sa Cubao.”

“Pa’no, sir? Hahanapin ba natin?”

“Oo. Ito’ kaso’ lulutasin natin ngayon. Pero ’di dapat malaman ni Salermo, kung sino at kung sa’n man siya ngayon. Puwede’ wala pa siya’ alam. Malamang, iyong alam lang no’n, pulis lang ang humahanap sa kaniya. O NBI. O mga private detective.”

“’Di kaya tayo banggitin sa kaniya ni Steve?”

“Iyong alam lang ni Steve, ’pinakita niya sa’tin iyong marka sa likod niya, at ’di pa natin natutuklasan kung ano iyon.”

Pinag-aralan ni Mang Jony iyong notes na matagal na niya’ tinipon sa isa’ balat na folder. Naro’n iyong tinakda niya’ mga lokasyon na puwede’ tugma sa mga lokasyon sa mahaba’ tula.

Sa’n kaya sa Visayas iyong palasyo ni Haring Salermo, na ang mga dingding, gawa sa mga bungo’t buto ng marami niya’ kaaway?

Nasa Ifugao kaya’ Bundok Ng Tabor? Buwan kasi’ inabot nung lakbayin ng bawat prinsipe mula Cubao, sakay-sakay nung mga kabayo nila.

Nasa paanan ng Ifugao, kung gano’n, iyong kubol ng Ermitanyo.

Ilang bagay pa sa notes ang mga misteryo kay Mang Jony. Ano, halimbawa, iyong punongkahoy na Piedras Platas?

Sa Cubao, sa’n iyong kinalalagyan nung kastilyo nina Haring Fernando at Reyna Valeriana?

Talinghaga lang ba’ Adarna o totoo’ ibon?

Nung sumunod na mga araw, binisita ni Mang Jony si Superintendent Larry Gallo sa opisina nito sa Police Station 7. May 30 kaso na nung nawawala’ binata sa dossier nila. Oo, may mga NBI na tumutulong sa mga kaso. Oo, meron din’ mga private detective. Humingi ng permiso si Mang Jony na kopyahin iyong mga address ng mga binata’ nawawala. Pagbalik niya sa study room, minarkahan niya nung map pins iyong mga address sa isa’ mounted map nung Cubao District. Napansin niya na pumapaikot sa commercial center iyong karamihan sa mga ’to. Pumili siya nung lima’ address na pinakamalapit sa bahay niya, sa Central Boulevard, kasama na ro’n iyong bahay ni Steve. ’Di niya binalak mag-interview ng mga magulang, kapatid, kamag-anak, o kahit katulong sa bahay. Alam niya kasi’ iyon na’ ginagawa ng mga awtoridad.

Nasa 15^th Avenue iyong bahay ni Steve Garrion. Magara ’to, dalawa’ palapag, pero wala sa mismo’ daan kun’ ’di nasa compound sa looban, sa dulo nung isa’ eksinita. Sa magkabila nung bungad nung eskinita, may isa’ canteen at isa’ sari-sari store. Inisip ni Mang Jony na sigurado’ kilala si Steve nung mga taga-ro’n.

Pumasok si Mang Jony sa canteen. Malinis at maespasyo’ loob nito. Nag-order si Mang Jony nung egg mayo sandwich at soda. Naupo siya sa isa’ sulok, kung sa’n tanaw niya’ lahat. Wala’ katao-tao nung oras na iyon, kaya libre siya’ makipaghuntahan sa may-ari at cook na si Aling Medi. Nagpakilala si Mang Jony na writer na nagre-research tungkol sa mga luma’ bahay sa Cubao. Binanggit niya’ pagkawala ni Steve Garrion, na laman nung balita kahapon. Nagi’ malungkot iyong mukha ni Aling Medi.

“Naku,” bulalas ng babae, “napakabait po’ bata iyan. Mahuli na po sana’ mga dumukot diyan.”

“’Di po kaya nagtanan?” suhestiyon ni Mang Jony.

“Naku, ’di po,” tanggi ni Aling Medi. “Malayo po. Wala po’ gerpren iyan. Kung meron man po, sigurado’ ’di po naman tututulan ng magulang. Mababait din po’ mga iyon.”

“Sigurado’ matagal n’yo na po sila’ kilala.”

“Naku, opo.”

“Kung dinukot man si Steve, ’di malinaw sa balita kung dito siya dinukot o sa iba’ lugar.”

“Naku, sigurado po’ sa iba’ lugar. Nandito po kami sa bungad. Kita po namin ang labas-masok diyan.”

Nagpatuloy si Mang Jony sa pag-inom nung soda. “Kung me girl friend kasi si Steve, baka sakali’ me alam iyon sa pagkawala niya.”

“Iyon din po’ s’abi ng mga pulis. Pero lagi po’ mag-isa’ lumabas at pumasok iyan.” Napatigil siya. “Mi’san lang po, nadulas iyong dila niya.” Napangiti si Aling Medi. “Bumibili po kasi iyan dito nung haluhalo ko. Kinumusta ko po siya. Tinanong ko po kung sa’n iyong lakad niya. Me nakilala raw po siya, maganda’ babae. Mayaman din. Nagtitinda raw po nung alahas iyong magulang. Mga Ablan—iyon iyong pangalan. Marica. Marica Ablan.”

Nabuhayan ng loob si Mang Jony.

Marica Ablan. Kung ’pinagpalit-palit iyong posisyon nung mga letra, Maria Blanca.

“Nakita n’yo po ba si Marica Ablan? Taga-sa’n po kaya siya?”

“Naku, ’ala na po’ ko’ alam kun’ ’di pangalan niya. Nabanggit nga lang po ni Steve nung mi’san.”

4. Anino Ng Isang Prinsesa

Inubos ni Mang Jony iyong sandwich. Nagbayad siya’t nagpasalamat. Sa labas nung canteen, mas malamig iyong hangin dahil malayo na sa nakasindi’ kalan. Naglakad si Mang Jony papunta’ Aurora Boulevard, at nag-isip.

Sino si Marica Ablan? Kaklase kaya siya o maestra ni Steve sa pamantasan? Kilala ba siya ng mga Garrion? Ano’ kinalaman niya kay Steve at sa pagkawala nito?

Sumakay ng jeepney si Mang Jony at tumuloy sa titirhan ni VJ Pinzon, na ikalawa sa listahan’ dala niya. Kaga-graduate lang ni VJ at kapapasa rin sa Talent Center ng GMA7. Kalahati’ taon na siya’ nawawala. Pagpapatayo ng mga medium-cost condo’ negosyo nung mga Pinzon. Nakatira sila sa ika’pat na palapag nung kauna-unahan’ condo building na ’pinagawa nila, sa Ermin Garcia Street. May covered court sa tapat nito, kung sa’n ilan’ kabataan ang naglalaro ng basketbol. Doon naupo si Mang Jony, sa dulo nung isa’ bangko sa gilid nung covered court. Sa kabila’ dulo nung bangko, may binata’ humugot nung tuwalya sa isa’ bag at saka nagpunas ng pawis sa katawan. Naupo ’to sa bangko para sandali’ magpahinga. Tumingin ’to kay Mang Jony at saka tumango.

“Liga?” tanong ni Mang Jony.

“Opo,” ngiti ng binata. “Panay na po’ praktis. Me mga bago po kasi kami’ player.”

“Dati n’yo ba’ player si VJ?”

“Opo—kilala n’yo po pala?”

Nagpakilala si Mang Jony bila’ isa’ dati’ instructor ni VJ. “Bibisita sana ’ko sa mga magulang niya,” dagdag ni Mang Jony, “pero wala pala sila ngayon sa bahay.”

“Nasa trabaho po’ mga iyon,” ang s’abi ng binata, na nagpakilala naman’ Nate Perico at kapitbahay ng mga Pinzon. “Pero, wala po si VJ, alam n’yo po ba?’

“Oo, alam ko.”

Pinag-aralan ni Nate si Mang Jony. “Instructor n’yo po siya siguro sa CSD,” ang s’abi niya. “Pinag-enrol din sana ’ko ni VJ, para me kasama siya. Kaya lang, me kamahalan iyong enrolment. Tsaka—’di po ’ko pumasa sa exam.”

“Exam?”

“Medical. ’Di naman po nila sinabi kung ano’ deperensiya ko.”

“Malapit ka pala ke VJ.”

“Tropa po kami no’n. Sabay nga po kami’ nagpa-tato.”

“Ano’ klase’ tato?”

“Sa ’kin po, dragon.” ’Nilantad ni Nate kay Mang Jony iyong tato sa kaliwa’ braso niya—pero iba iyon sa mga marka’ dragon na nasa likod ni Steve Garrion.

“Dragon din ba’ pina-tato ni VJ?”

“’Di po. Bungo.” Naglabas siya ng cell phone sa bag at saka niya ’pinakita kay Mang Jony’ isa’ litrato. Pero, nasa batok iyong tato’ bungo ni VJ at iba rin sa marka’ bungo na nasa likod ni Steve.

Isa na lang iyong gusto’ itanong ni Mang Jony kay Nate.

“Me ’kilala ba kayo’ babae na Marica Ablan iyong pangalan?”

“Wala po.”

“Wala ba’ nabanggit si VJ na me pangalan’ ganyan?”

“Wala po. Sigurado po’ matatandaan ko kung meron.”

Nagpaalam si Mang Jony kay Nate. Pinuntahan niya’ natitira’ tatlo’ address sa listahan’ dala niya. ’Pinagtanong uli niya’ pangalan’ Marica Ablan, pero wala’ nakarinig man lang sa gano’n’ pangalan. ’Di na siya nagtanong tungkol sa mga tato’ bungo’t mga dragon. Kung may mga marka kasi’ ’gaya nung kay Steve Garrion iyong iba’ binata’ nawawala, sigurado’ halos wala’ makakaalam no’n dahil nasa tago’ parte nung katawan.

Bago lumubog iyong araw, nagkita sina Mang Jony, Paolo, at iyong kaklase at girl friend ni Paolo na si Michelle Codorniz sa isa’ restaurant sa Gateway. ’Kinuwento ni Mang Jony sa dalawa’ lahat nung natuklasan niya. ’Di iba sa kaniya si Michelle. Behavorial Science major ito, at, ilang beses na sa nakaraan, tumulong din sa mga kaso’ hawak niya.

Nag-volunteer si Michelle na magtanong sa campus ni Steve tungkol sa babae’ may ngalan’ Marica Ablan.

“Me mga kakilala ’ko sa sirkulo ni Steve,” s’abi ni Michelle.

“Ise-search ko naman sa Internet iyong mga letra’ CSD,” alok ni Steve.

Masaya sila’ naghuntahan nung dumating iyong inorder nila’ pagkain, ’gaya ng mga tao sa mga mesa sa paligid nila, tungkol sa mga bagay-bagay. Mga tao sa Cubao, inisip ni Mang Jony, na wala’ kamalay-malay na may kaharian sa ilalim nung Cubao.

Kinaumagahan, dumalaw si Mang Jony kay Agnes Flamenco, na dati niya’ estudyante sa pamantasan, sa Blue Ridge. Malaki at moderno’ bahay at studio ni Agnes. Maputi ’to, korte’ kahon ng sapatos, at napapaligiran ng marami’ halaman at baging. Namumulaklak na iyong mga halaman at nagsasabog ng bango na para’ sa katas ng kahel. Isa na’ mahusay na eskultor si Agnes. Nagi’ popular siya dahil sa mga estatuwa niya’ realist na gawa sa puti’ eskayola. Dalawa’ beses sa isa’ taon siya’ mag-exhibit sa labas ng bayan.

’Pinakita ni Agnes kay Mang Jony iyong mga litrato’ kuha nung huli niya’ exhibit sa South Korea, at iyong bago niya’ mga piyesa na nasa mga dingding at koridor nung bahay. Naupo sila sa loob nung studio. Wala’ katulong si Agnes, kaya siya’ nagpakulo ng brewed coffee para inumin nila.

“Ako naman iyong magpapakita sa ’yo ng litrato,” s’abi ni Mang Jony kay Agnes ’tapos nila’ magkape. ’Dinownload niya mula USB sa computer ni Agnes iyong litrato nung marka sa likod ni Steve.

“Kaya mo ba’ gawin 3D’ bungo’ iyan?”

Pinag-aralan ni Agnes iyong image. ’Nilipat niya iyon sa isa’ CAD program, saka niya ’binuo iyong image nung bungo.

“Ganyan?” tanong ni Agnes.

“Kaya mo ba’ patungan pa?”

“Ng mukha?” tanong uli ni Agnes. Binalutan niya ng mga berde’ guhit iyong bungo sa computer screen, na para’ hawla’ guhit sa palibot nung bungo. Nang masiyahan siya sa pagkakalapat nung mga guhit, gumawa siya ng isa’ gray-and-white graphic. Pinaikot ni Agnes iyong graphic sa screen para makita nila’ mukha sa mga anggulo’ frontal, 3/4, at profile.

“Natatandaan mo pa ba’ kuwento ng ibong Adarna?” usisa ni Mang Jony kay Agnes.

“Medyo,” sagot ni Agnes, “Huli ko’ nabasa iyon nung high school, pero, para’ natatandaan ko pa.”

“Kung sabihin ko sa’yo na iyan iyong mukha ni Haring Salermo, puwede mo ba ’ko’ bigyan ng enhanced rendition mo?”

“Kumpleto? Buhok, kilay, bigote, balbas?” Napasigla’ interes nung artist.

’Pinangako ni Agnes na matatapos niya’ lahat sa loob nung isa’ linggo. Nagpaalam si Mang Jony, at bumisita uli siya kay Superintendent Larry sa Police Station 7. ’Binigay na niya rito’ mga titik na CSD, sakali’ may makuha siya’ leads. ’Di kasi ’to mahanap ni Paolo kahit sa’n sa Internet.

“Eskuwela iyan,” s’abi ni Mang Jony, “’di ko lang alam kung ano’ klase, at kung nasa’an.”

Nasumpungan niya’ dumalaw sa antique shop sa Banahaw Street nung hapon’ iyon, at naglakad siya mula Police Station 7 papunta ro’n. Ilan’ beses niya’ dinaanan iyong address, pero wala’ antique shop ang naro’n. Napangiti sa sarili si Mang Jony. Alam niya kasi, engkantado’ antique shop. Ku’ mi’san, nakikita ng mga tao, ku’ mi’san naman, hindi. Iyong nakikita lang ng mga nagdaraan, bakante’ lote na binakuran nung alambre at hinayaan’ magi’ talahiban. May mga kulisap sa init nung araw, may mga alitaptap sa liwanag nung buwan.

Pag-uwi ni Mang Jony, sinalubong siya ni Renel, isa sa mga bedspacer, na papasok na sana sa call center na pinagtatrabahuhan niya.

“Me babae po’ naghanap sa inyo, Mang Jony,” salubong ni Renel. “Sayang, kakaalis lang.”

“Sino?” tanong ni Mang Jony.

“’Di ko po alam. Ngayon ko lang po nakita. ’Di po naman nag-iwan nung pangalan. Pero s’abi po niya, babalik daw siya.”

Si Agnes kaya, na napaaga’ pagtapos sa computer graphic? O si Tessa, na may bago’ impormasyon o ibabalita?

Hindi si Tessa o si Agnes, kun’ ’di sina Paolo at Michelle, iyong dumating. Nagmeryenda sila sa pinag-isa’ dining area at kitchen sa loob nung bahay.

Malungkot iyong balita ni Michelle. Wala’ nakakaalam nung pangalan’ Marica Ablan sa campus ni Steve.

“’Di kaya ilusyon lang iyon ni Steve?” tanong ni Paolo.

“Palagay ko naman, hindi,” sa’bi ni Mang Jony. “’Di lang nagpapakita si Maria Blanca kung keni-kenino.”

’Gaya nung antique shop sa Banahaw Street, ang i’sip ni Mang Jony.

Niyaya ni Mang Jony sina Paolo at Michelle na sumaglit sa antique shop sa Banahaw Street. Baka sakali kasi’ magpakita iyon sa kanila ngayon. Nilakad nila iyong Banahaw Street mula kinaroroonan nila sa Central Boulevard.

Naroon na nga iyong antique shop. Wala na’ bakante’ lote, wala na’ bakod na alambre. Wala na’ mga talahib kun’ ’di dalawa’ luma’ bahay sa isa’ compound. Bahay ng may-ari iyong nasa likuran nung bakuran, at iyong antique shop naman iyong bahay na nasa daan.

Pinindot ni Paolo iyong doorbell. Naro’n ang matanda’ lalaki’ may-ari nung antique shop, na nagpatuloy sa kanila. ’Di ito’ una’ pagpunta nina Mang Jony, Paolo, at Michelle sa antique shop, kaya pamilyar iyong mga mukha nila sa matanda.

“Magandang hapon po,” ang bati ni Mang Jony.

“Magandang hapon, t’uloy kayo,” ang bati rin ng matanda, na puti’ buhok, matangos iyong ilong, at para’ may lahi’ Kastila. “Ano po ba’ h’anap n’yo?”

“Titingin po sana nung mga luma’ mapa,” s’abi ni Mang Jony. “Me nabili po kasi rito iyong kaibigan ko, si Propesor Tessa. Pero, matagal na po iyon. Me lima’ taon na.”

5. Engkantadong Pugad

’Hinatid ng matanda si Mang Jony sa parte nung shop na may mga luma’ dokumento. Ininspeksiyon’ mabuti ni Mang Jony iyong lahat nung nando’n, pero wala siya’ nahanap na iba’ mapa o anuman’ kasulatan na puwede’ may koneksiyon sa kuwento ng Adarna.

Lumapit si Mang Jony kina Paolo at Michelle, na nakatingin sa mga antigo’ alahas sa loob nung isa’ display case. Sinundan sila ro’n nung matanda.

“Meron ako’ singsing, baka interesado ka,” ang s’abi ng matanda kay Mang Jony. “’Nilabas niya sa eskaparate iyong isa’ pilak na singsing na may bato’ itim na sapiro sa gitna nito. Sa magkabila’ panig nung singsing, may dibuho’ paniki. “Luma’-luma ’to,” ang s’abi ng matanda.

Sinukat ni Mang Jony iyong singsing sa ika’pat na daliri nung kaliwa’ kamay niya.

“Ang ganda,” bulalas ni Paolo.

Nagandahan din si Mang Jony sa singsing, kaya binili niya.

“Matagal na rito’ singsing na iyan,” ang s’abi ng matanda kay Mang Jony. “Para’ ikaw lang’ hinihintay.”

Naglabas ang matanda ng tatlo’ maliit na botelya na naglalaman ng lana at mga tuyot na dahon. May sintas na kulay-ginto iyong bawat isa, kaya naisusuot na para’ kuwintas.

“Regalo ko sa inyo,” ang s’abi ng matanda. “’Suot n’yo lagi, para ’di kayo mapahamak.”

“Anting,” ngiti ni Paolo, sabay-suot nung tinanggap niya’ kuwintas sa liig.

Nagpasalamat sina Mang Jovy, Paolo, at Michelle sa matanda, at nagbalik sila sa bahay ni Mang Jovy. ’Sinilid ni Mang Jovy iyong antigo’ singsing sa isa’ maliit na kahon. ’Nilagay niya ’to sa tabi nung malaki’ kahon nung mga alahas niya, sa loob nung cabinet sa kuwarto niya.

Kinaumagahan, tumanggap si Mang Jony ng dalawa’ bisita.

Una’ dumating si Agnes. Hatid-hatid niya ’di lang iyong printouts nung computer graphic na ’pinangako niya kun’ ’di isa’ life-size na maskara’ eskayola na hinubog niya base sa computer graphic. Maingat na ’pinasok ni Mang Jovy iyong maskara sa loob nung isa glass case sa gawi’ kaliwa nung writing desk niya.

Alam ni Mang Jony na mahilig si Agnes sa tunay na kape, kaya gumawa siya ng dalawa’ double espresso sa bago niya espresso maker sa kitchen.

“’Di ko mabitawan ’to’ ’pinapagawa mo hangga’ ’di ko natatapos,” pagtatapat ni Agnes. “Dalawa’ o tatlo’ oras lang ako’ nakakatulog, ang wi-weird pa nung mga panaginip ko.”

“Ano’ klase’ mga panaginip?”

“Una, nasa loob ako ng malaking bahay. Para’ mansyon. Madilim. Me hinahanap ako’ kuwarto. Alam ko kasi, importante’ nasa loob nung kuwarto’ iyon. Pagbukas ko nung pinto, madilim pa rin. Wala ’ko’ makita, pero, alam ko, me tao sa loob no’n. Naghihintay o nagtatago. Ramdam ko, nando’n siya. Naririnig ko siya’ humihinga. Gusto ko’ lumapit, pero natatakot ako. Umaatras ako. ’Tapos, nasa garden ako. Naglalakad. Lumilibot. Nakakarinig ako ng dalawa’ tao’ nag-uusap sa likod nung mga puno, babae’t lalaki, pero, pagsilip ko ro’n, wala naman’ tao. ’Tapos, umaakyat ako sa hagdanan. Mataas na mataas na hagdanan, para’ fire escape nung mataas na building. Pagdating ko sa penthouse, may heliport. Mahangin, maliwanag iyong araw, tanaw na tanaw ko’ buo’ Cubao. Iyong Coliseum. Iyong mga condo. Iyong bubungan nung bahay mo.”

Muli’ nag-online si Mang Jony pagkaalis ni Agnes. ’Gaya ng dati, dagsa iyong e-mail messages sa Inbox niya. Mga message ’galing sa mga tao’ humihingi ng tulong sa kaniya. Mga nagpapahanap nung mga ninakaw na bagay. Mga nagpapatingin nung bahay dahil may multo raw. Mga gusto’ magpagamot dahil wala sila’ pambayad sa duktor. May isang Misis Alba na nagpadala ng message nung makalawa at gusto’ kumonsulta sa kaniya tungkol sa pamilya. Ini-schedule siya ni Mang Jony para sa araw na iyon, bago magtanghali’-tapat. Hula niya, baka isa pa’ magulang na nawawalan ng anak.

Kaya, si Misis Alba’ ikalawa’ bisita ni Mang Jony nung umaga’ iyon. Dumating siya sa oras na pinagkasunduan nila. Nasa beinte anyos lang siya. Mistisahin. Malamang, bata pa nung nakapag-asawa.

Naupo sila sa work table. Nag-alok si Mang Jony sa babae ng tsaa, pero tumanggi ito.

“May ikokonsulta kayo,” simula ni Mang Jony.

“Opo,” tango ni Misis Alba. “Tungkol po sana sa pamilya ko. Iyong totoo, tungkol po sa ama ko. Masyado po kasi’ siya’ ’strikto mula pa po nung bata ’ko. Nakapag-asawa na po ’ko’t lahat, ’di pa rin po siya nagbabago. Baka sakali po’ me ma’papayo kayo o ma’tutulong sa ’kin.”

Inalis ni Misis Alba iyong pagkakatali nung manipis na scarf sa liig niya at naglabas siya ng abaniko. At saka napansin ni Mang Jony iyong maliit na botelya’ nakasabit sa kuwintas na suot-suot niya. Naglalaman ng lana at mga tuyot na dahon. Kapareho’-kapareho nung mga ’binigay ng may-ari nung antique shop sa kaniya, kay Paolo, at kay Michelle.

“Me ganyan din pala kayo,” puna ni Mang Jony, sabay-labas nung maliit na botelya mula sa loob nung polo niya.

Napatungo iyong babae sa maliit na botelya sa dibdib niya. “Matagal na po ’to sa ’kin. Me gan’to rin po’ asawa ko. Regalo po sa’min nung ninong namin sa kasal.”

’Tinaas ni Mang Jony iyong maliit na botelya niya. “B’igay naman ’to ng me-ari ng isa’ antique shop,” s’abi niya. “Binigyan niya ’ko tsaka’ dalawa’ estudyante ko.

“S’abi ng nagbigay, pamproteksiyon daw. Palagay ng estudyante ko, anting.” Pinagmasdan niya’ botelya sa ilalim nung work lamp. “’Di naman niya sinabi kung ano’ klase’ mga dahon iyong nasa loob nito.”

“Devil’s bane,” sagot ni Misis Alba.

“Devil’s bane—pantaboy sa diyablo?”

Napangiti si Misis Alba. “Pangalan lang po nung halaman. Inaani, pinapatuyo, ’binababad sa lana. Karaniwan po’ ginagamit iyong lana sa panggagamot. Puwede po’ inumin. Puwede po’ ipampunas. ’Pag naubos naman po, puwede’ palitan nung extra virgin coconut oil. ’Bilin lang ng mga kapre, huwag bawasan o halinhan iyong kahit katiting na dahon.”

“Mga kapre?”

“Mga kapre ng kaharian.”

Ngayon napuna ni Mang Jony iyong kamay ng babae’ nakahawak sa abaniko. Kulang iyong ika’pat nito’ daliri, iyong palasingsingan. At saka naala’la ni Mang Jony iyong e-mail message na ’pinadala sa kaniya ni Misis Alba mula sa address na carminaalba. Carmina Alba. Marica Ablan.

“Prinsesa Maria Blanca,” sambit ni Mang Jony.

“Alam ko po’ hinahanap n’yo ’ko,” ang s’abi ni Maria Blanca, “pero ’di n’yo po ’ko makikita kahit sa’n po kayo maghanap. Dahil po iyan dito, sa botelya’ suot-suot ko. Iyan po’ tunay na pagbibigay-proteksiyon nito.”

“Pambulag.”

“’Di rin po kayo makikita ng ayaw n’yo’ makakita sa inyo. Makikita n’yo naman po’ gusto n’yo’ makita ’pag naro’n kayo sa isa’ lugar.”

’Gaya nung antique shop sa Banahaw Street, inisip ni Mang Jony.

“Totoo, kung gano’n, iyong lahat. ’Gaya nung matagal ko na’ inakala. ’Gaya nung matagal na’ inakala nung kaibigan ko’ si Tessa. Me mga nasa bayan’ ’to na iba sa lahat. Wala sila’ kamatayan. Patuloy sila’ nabubuhay.”

Nag-abaniko si Maria Blanca. “’Di po kami mga tao, Mang Jony. ’Di po kami taga-rito sa lupa. ’Galing po kami sa iba’ mundo. Nung una pa po’ panahon, nagpatayo na po kami ng kani-kaniya’ kaharian. ’Pinaalam po namin iyong mga kuwento namin, para’ pagpapakilala po namin sa kahit konting makakabasa nung totoo at makakaalam. ’Kala po nung mga nakakakita sa ’min, mga diwata po kami. ’Di po kasi kami kapareho ng tao. Na tumatanda po. Na namamatay. Marami po kami. Matagal na po kami. Nandito na po kami bago pa man po dumating iyong mga Hindu, iyong mga Muslim, iyong mga ’Merikano. Marami na po’ g’yera’ nakita namin, ’di lang mga g’yera namin kun’ ’di mga g’yera ng mga tao. Nakibagay po kami sa mga pagbabago n’yo. Sa pananalita. Sa pananamit. Sa mga klase ng pamumuhay. Sa mga gawa. Ginagawa po namin iyan para po kami madali’ makihalo sa inyo. Pero, naririyan pa po’ mga palasyo namin, mga kastilyo, mga siyudad. Ku’misan po, nakikita n’yo, ku’minsan po naman, hindi. ’Kadalasan po kasi, iyong ’pinapakita po namin, mga bakante’ lote, o kaya mga iba’ istruktura. Naro’n po kayo sa ibabaw. Naro’n po namin kami sa ilalim.”

“Nakita namin ang Berbanya sa luma’ mapa. Naririto sa Cubao. Naririto rin, kung gano’n, iyong kastilyo ng hari’t reyna. Sa’n po ba sa Cubao iyong kastilyo?”

“Hindi ko po puwede’ sagutin iyan.”

“Naroro’n ba si Prinsipe Juan?”

Tumigil sa pag-aabaniko si Maria Blanca. “Wala na po sa kastilyo si Juan. ’Tinago po namin siya. Nasa isa’ lugar po siya na ’di mahahanap ninuman. Balak po kasi siya’ patayin ni Ama, ’tapos, ibalik ako sa Reino.” Tumayo siya’t lumapit sa glass display case. Matagal niya’ tiningnan iyong maskara’ eskayola sa likod nung salamin. “Tumutol po si Ama sa pagmamahalan namin ni Juan. Nagtanan po kami. Nakatakas po kami ke Ama, kaya ’sinumpa niya po ’ko. Mabuti po, dumalaw ang Ermitanyo sa kasal namin. Inalis niya po’ sumpa. Siya po’ nag-abot nung kamay ko ke Juan. ’Kala ko po, magigi’ masaya na’ buhay namin. Pero, ’di po ’ko ’pinatawad ni Ama sa pagsama ko ke Juan, hangga’ sa ngayon. Nung umuwi po siya sa Reino, lalo po siya’ naghigpit sa dalawa ko’ kapatid. Nagbalak po siya ng masama sa ’min’ dalawa ni Juan.”

“Sa reyno n’yo, na nasa Mindanao.”

“Pinagbawalan po ni Ama’ mga kapatid ko na huwag iibig kahit kanino. ’Di ko po sila ma’ligtas o maabot o makausap. ’Di po ’ko makabalik sa Reino, kahit na po patago. Oras na tumapak po kasi ’ko ro’n, matatalo po ’ko ni Ama. Marami po siya’ mga mata. Mas malakas po’ magica niya sa magica ko.”

“Ligtas kayo rito sa Berbanya, sa Cubao, kung gano’n.”

Umiling si Maria Blanca at umupo uli sa tabi nung work table. “Mi’san po, nakatanggap po ’ko ng mensahe’ ’galing sa kapatid ko’ panganay. Papunta raw po rito si Ama para patayin si Juan at agawin ako. Saka ko po uli ’pinatawag ang Ermitanyo. Humingi po kami ng tulong sa mga kapre ng kaharian. Pinagsama po namin iyong mga magica namin para ’di po kami makita ni Ama.” Ibinalik niya iyong maliit na botelya sa loob nung damit niya.

“Nagkaanak po kami ni Juan, mga babae’t mga lalaki. Gayon din po kina Prinsipe Pedro at Prinsesa Juana, at kina Prinsipe Diego at Prinsesa Lenora. ’Di po namin ’pinaalam sa mga anak namin iyong totoo namin’ pinanggalingan. Lumaki sila rito, nag-aral, naghanapbuhay, nakihalo sa mga tao. Nakapag-asawa ng mga tao. Kaya, nung tumagal iyong panahon, iyong mga anak nila, nagi’ tao rin, tumatanda, namamatay.”

“At, nang dumating ang ama n’yo, ’di niya kayo nahanap, kaya sa mga kaapu-apuhan n’yo siya naghihiganti.”

“Sa mga bunso’ anak na lalaki na ’galing po sa samahan namin ni Juan.”

“Dinudukot sila at—pinapatay?”

“’Di po sila dinudukot. Tinatawag po sila ni Ama. Kusa po sila’ pumupunta sa kaniya.”

“Dahil sa marka’ bungo’t mga dragon sa likod nila.”

“Iyan po’ tatak ng Reino.”

“Para’ computer chips na naa-activate. Lahat sila, nasa poder ngayon ng ama n’yo. Para’ mga sundalo niya. Mga sundalo’ sinasanay—pero, para sa ano?”

Malungkot iyong mga mata ni Maria Blanca. “Kelangan na po namin iyong tulong n’yo. Magagabayan po namin kayo, pero ’di po namin kayo mabibigyan ng marami’ klase’ kapangyarihan. Wala po kasi kami’ permiso’ makialam sa buhay ng tao. Ang inaasahan na lang po namin, sa pagligtas n’yo sa mga binata’ nawawala, ma’liligtas n’yo rin po kami.”

6. Palasyo Ng Mga Lihim

Nung umaga rin’ iyon, ’tapos nung huli niya’ klase sa kolehiyo, sumakay si Paolo sa LRT2 at bumaba sa Araneta Center. ’Gaya nung madalas niya’ gawin, nag-window-shopping siya ng secondhand items sa east side nung commercial center. Do’n siya lagi’ nakakahanap nung mga implemento na nagagamit niya sa mahika, ’gaya nung mga medalyon’ tanso, mga libreta, at mga panyo. Tumingin-tingin siya nung mga luma’ pulseras na panlalaki at napabili siya ng isa. Gawa ’to sa makapal na alambre’ pilak na pinaikot-ikot na’ marami’ beses. S’abi ng salesman, totoo’ antigo ’to at ’galing pa’ Nepal. Agad-agad ’to’ ’sinuot ni Paolo. Malamang, inisip niya, napabili ’ko nito dahil bumili si Mang Jony nung singsing. Napangiti siya sa sarili.

Binalak dumeretso ni Paolo sa supermarket sa ground floor nung isa sa mga mall para bumili nung toiletry items niya. Nasa dulo nung daan iyong mall, kaya kailangan niya’ lampasan iyong malaki’ bus terminal na kasunod nung hanay nung mga junk shop.

Marami-rami’ bakasyunista’ at biyahero’ nakapila sa mga bilihan ng ticket at naghihintay ng mga bus. Ang iba sa mga ’to, nakaupo sa mga bangko. Naro’n ang ilan’ may dala-dala’ backpack at iba pa’ mga bagahe.

Sa isa sa mga bangko, may dalawa’ lalaki’ seryoso’ nag-uusap. May katandaan ang isa. Ang kasama niya, binata’ ’di mapalagay at para’ namumrublema. Kamukha siya ni Steve, inisip ni Paolo. Para’ si Steve.

Si Steve nga. Kumabog iyong dibdib ni Paolo.

“Steve!” tawag niya. “Steve!” Patakbo siya’ lumapit sa binata. Napalingon sa kaniya si Steve. Napakunot ng noo. Bigla’ tumayo’t umatras.

“Steve!” inulit ni Paolo. “Si Paolo, estudyante ni Mang Jony. ’Di ba, pumunta ka sa—”

Pero bigla’ lumayo’ binata at nagmamadali’ umalis.

“Steve!” Humabol si Paolo. Humawak sa balikat ni Steve.

“Huwag na!” singhal ni Steve. “Umalis ka na!”

“Steve,” pilit ni Paolo. “Puntahan natin si Mang Jony. Marami kami’ natuklasan tungkol sa marka sa likod mo.” Nagpapara siya ng taxi at hinila niya si Steve.

Pero, nagpumiglas uli si Steve. ’Tinulak niya si Paolo sa dibdib.

“Matutulungan ka namin,” giit ni Paolo. “Alam namin kung pa’no ka ’tulungan!”

“Wala kayo’ alam!” sigaw ni Steve. “Wala kayo’ alam sa ’kin, o sa kahit ano!” Sabay-talikod ni Steve at patakbo’ sumuot sa makapal na tao.

Sumunod si Paolo kay Steve. Nakita niya ’to’ tumawid sa Aurora Boulevard at saka pumasok sa lobby nung isa’ mataas na building. Naghintay muna si Paolo hangga’ makapasok sa building si Steve, bago ’to tumawid. Ayaw niya kasi’ malaman ni Steve na bumuntot siya’t nakita kung sa’n siya pumunta.

Luma, abandonado, at marusing iyong building. May bronse’ plake sa entrada. Iyong nakasulat, Martinez Building. Papasok din sana sa lobby si Paolo nang harangin siya nung isa’ security guard na kadarating lang.

“Bawal diyan!” taboy sa kaniya ng guard. “Private property iyan.”

’Di umimik si Paolo. Tumawid na lang siya uli sa Aurora Boulavard at saka nagbalik sa bus terminal.

Naro’n pa’ lalaki’ nakaupo sa tabi ni Steve kanina. Nilapitan siya ni Paolo.

“Excuse po,” pasimula ni Paolo. “Kayo po iyong kasama nung lalaki’ nakaupo rito kanina?”

“’Di ko iyon kasama,” s’agot nung lalaki. “Naupo lang diyan. Humihingi ng pamasahe papunta’ prubinsya. Me humahabol daw sa kaniya. Ba’t ko naman bibigyan, baka pugante iyan, ako pa’ lalabas na me kasalanan.”

“Me humahabol?”

“Malay ko ro’n. Puwede ko’ tulungan, ’kaso, ayoko’ madamay.”

May humahabol kay Steve? Sino? Si Haring Salermo?

’Di kaya nakatakas si Steve? Pero, ba’t ’di siya umuwi sa kanila? Ba’t ayaw niya’ magbalik kina Mang Jony?

Ano’ nasa Martinez Building, at ba’t siya pumunta ro’n?

Isa’ palaisipan iyong lahat para kay Paolo. Sumakay siya ng taxi at nagpunta sa Central Boulevard.

’Sinama ni Mang Jony si Paolo sa Police Station 7. Do’n, sinalaysay uli ni Paolo kay Superintendent Larry iyong lahat nung nangyari mula nung makita niya si Steve sa bus terminal. Agad nagpapunta si Superintendent Larry ng mga operatiba sa Martinez Building.

“Wala kami’ nahanap na kahit isa’ mug shot na kamukha nung computer graphic mo,” ang s’abi ni Superintendent Larry. “Pero, napag-alaman ng ’sang staff assistant namin kung ano’ mga letra’ CSD. Tinulungan kami sa Quezon City Hall. Isa’ CSD lang iyong meron sa buo’ Luzon—Crystal Springs Dojo. Eskuwela nga. Ng martial arts. Pero, me kalahati’ taon na’ sarado.”

Bumalik sa alaala ni Mang Jony iyong sinabi sa kaniya ni Nate Perico, na tropa ni VJ Pinzon, sa Ermin Garcia Street. Para’ dinig na dinig pa rin niya’ sinabi ni Nate: “Instructor n’yo po siya siguro sa CSD. Pinag-enrol din sana ’ko ni VJ, para me kasama siya. Kaya lang, me kamahalan iyong enrolment. Tsaka—’di po ’ko pumasa sa exam.”

“Exam?”

“Medical. ’Di naman po nila sinabi kung ano’ deperensiya ko.”

Tumingin si Mang Jony kay Superintendent Larry. “Eskuwela ng martial arts. Sinabi ba sa City Hall kung sa’n?” tanong ni Mang Jony.

Ngumiti si Superintendent Larry. “Sa Cubao.”

Kinislapan ng mata si Mang Jony. “Para’ alam n’yo rin kung sa’n sa Cubao.”

“Sa seventh floor ng isa’ building. Martinez Building. Kaya, ’tapos mag-report ni Paolo, agad ako’ nagpapunta ro’n ng mga operatiba.”

“Mahuli sana,” bulong ni Paolo.

Sumandal si Superintendent Larry sa mataas na swivel chair. “Matagal na’ sarado’ Martinez Building. Dati’ me-ari, pamilya’ Bumbay, mga Maina. ’Palagay ko, alam mo rin, Mang Jony, banda’ 1950, me malaki’ komunidad na Bumbay sa Cubao.”

Tumango si Mang Jony.

“Common sa kanila’ gumamit nung pangalan’ Pilipino sa negosyo. Kaya, Martinez Building iyong ’nirehistro nila. Dati’ sinehan iyong ground floor nung building, iyong Ray-Ven Theater, wala na rin ngayon. Iyong iba’ palapag, maliliit na opisina, isa-isa’ rin’ nagsara. Minasaker kasi’ buo’ pamilya ng mga Maina sa mismo’ bahay nila, sa Cambridge Street, banda’ 1970. Suspetsa nung marami, business rivalry. Wala’ mga witness, wala’ leads. Nagi’ cold case. Sinubasta’ building ’tapos no’n, pero wala’ bumili. Hangga’ ngayon, wala’ interesado’ kumuha.”

“Minumulto?” usisa ni Paolo.

“S’abi lang ng mga tenant, malas. ’Di raw sila makaangat, kahit ano’ gawin nila. Para raw me lagi’ pumipigil sa asenso. Nagsara’ building nung 1990.”

“Pero me anim na taon lang nagsara’ CSD, ang s’abi n’yo,” ulit ni Mang Jony.

“Ang CSD’ pinakahuli’ tenant,” sagot ni Superintendent Larry. “Wala’ record kung sino’ me-ari, at kung nasa’n sila ngayon.”

Babalik na sana sina Mang Jony at Paolo sa study room ni Mang Jony. Pero, paglabas nila sa gate nung compound nung Police Station 7, hinagad sila ng isang motorsiklo’ itim na may riders-in-tandem na nakaitim at may suot na mga helmet na itim din.

’Muntik na’ mabundol si Paolo kun’ ’di lang siya ’tinulak ni Mang Jony. Napasalampak si Paolo sa kalsada. Tumigil, umikot, at hahagad sana uli’ motor, pero bigla ’to’ tumigil at humarurot paalis nung makita’ mabilis na naglabas si Mang Jony ng camera at paulit-ulit nito’ nililitratuhan iyong motor.

’Pina-blotter nina Mang Jony at Paolo iyong nangyari, at ’dinownload nila sa isang computer iyong mga litrato sa camera ni Mang Jony. ’Pinatingin ni Mang Jony si Paolo sa clinic nung police station. Mga galos iyong tinamo nito sa kanan’ parte ng katawan, na ginamot at binendahan ng isa sa mga nurse.

“Tumitindi,” ang s’abi ni Paolo kay Mang Jony. “Mga alagad kaya ng hari?”

“Baka.” May bigla siya’ naisip. “Teka—suot mo ba’ kuwintas na me botelya?”

“Hindi, e,” sagot ni Paolo. “Naiwan ko sa kuwarto.”

“Ako rin,” ang s’abi ni Mang Jony. “Nakaligtaan ko. Kaya tayo nawalan nung pambulag.”

Nangako sila sa isa’t isa na, mula no’n, lagi nila’ isusuot iyong mga kuwintas. Tinandaan din ni Paolo na sabihin iyon kay Michelle.

Binalitaan sila ni Superintendent Larry nung makalawa. Malabo’ resulta nung pagpunta ng mga operatiba sa Martinez Building. Hinalughog nila ’to mula penthouse hangga’ basement, pero, maliban sa quarters ng mga security, bakante’ lahat nung kuwarto sa lahat nung palapag.

“Tumingin kasi sila sa ibabaw nung Cubao, ’di sa ilalim,” paliwanag ni Mang Jony kay Paolo. “Para’ iyong antique shop ng Ermitanyo. Bakante’ lote sa ibabaw, mga luma’ bahay sa ilalim.”

“Para’ kastilyo nina Haring Fernando at Reyna Valeriana ng Berbanya,” dugtong ni Paolo “kung nasa’n man iyon.”

Suot nila iyong kani-kanila’ pambulag na nakatali sa mga ginto’ sintas. Nagdesisyon sila na pumunta sa Martinez Building para maniktik. Nagpasiya sila’ huwag magpaalam kay Superintendent Larry, wala muna’ sabihin kay Tessa, at huwag na’ isama si Michelle.

“Magdala kaya tayo ng mga flashlight, sir?” suhestiyon ni Paolo.

“Huwag na,” sagot ni Mang Jony. “Tama na’ pambulag. Ang s’abi ng prinsesa, ’di tayo makikita ng ayaw natin’ makakita sa’tin, at makikita naman natin iyong gusto natin’ makita sa isa’ lugar.”

7. Mga Sintas Na Ginto

Madilim at tahimik sa loob nung Martinez Building. Sira’ mga elevator sa lobby, kaya nagdaan sila sa mga hagdang nasa fire exit well, paakyat sa penthouse. Sa pinakatuktok nung building, may nakita sila’ helicopter sa ibabaw nung helipad, pero wala’ tao ro’n. Mula sa helipad, tanaw iyong buo’ Cubao. Bumalik sa alaala ni Mang Jony’ isa sa mga panaginip na sinalaysay sa kaniya ni Agnes.

“’Tapos, umaakyat ako sa hagdanan,” ang sinabi ni Agnes. “Mataas na mataas na hagdanan, para’ fire escape nung mataas na building. Pagdating ko sa penthouse, me heliport. Mahangin, maliwanag iyong araw, tanaw na tanaw ko’ buo’ Cubao. Iyong Coliseum. Iyong mga condo. Iyong bubungan nung bahay mo.”

Sa seventh floor, may malaki’ server room, mga computer, malalaki’ flat screen, at master control nung CCTV. May mga IT na abala sa kani-kanila’ trabaho. Napansin ni Mang Jony’ dami nung mga screen, at naka-focus iyong mga camera ’di sa mga parte nung building kun’ ’di sa iba’ iba’ parte nung buo’ Cubao. Wala’ kahit na isa sa mga IT na nakapansin kina Mang Jony at Paolo, kaya nagi’ sigurado’ dalawa na may bisa’ mga pambulag na suot nila.

Pumanaog sila sa sixth floor, na para naman’ dormitory ng mga binata—mga binata’ “dinukot” ng hari’ may puso’ itim at pinatitira sa loob nung building. Mga binata’ bilanggo? Mga binata’ papatayin?

Nilibot nina Mang Jony at Paolo iyong buong palapag. Marami’ kuwarto rito, mga dati’ opisina na bakante na ngayon. Sinilip nila iyong ilan sa mga kuwarto. Natutulog ang mga binata sa loob nung mga ito. Namukhaan ni Mang Jony si VJ Pinzon, na nakita niya sa isa sa mga litrato sa cell phone ng kaibigan niya’ si Nate Perico. Nasa dulo naman nung isa’ koridor iyong kuwarto ni Steve Garrion.

Gising na gising si Steve. Para’ balisa. Nakatayo siya sa bintana at nakatanghod sa distrito nung Cubao sa labas nito. Lalapitan sana ni Paolo si Steve para kausapin, pero pinigil siya ni Mang Jony. Umiling si Mang Jony at sumenyas kay Paolo na huwag ipaalam kay Steve na naro’n sila.

Nasindak sina Mang Jony at Paolo nung bigla’ may tumunog na bell. Bigla’ naglabasan sa mga kuwarto’ mga binata. Lahat, nakadamit-pang-ensayo’ martial arts na kulay pula. Sumunod sa kanila si Steve.

Pumanaog sa fifth floor ang mga binata. Bumuntot sa kanila sina Mang Jony at Paolo.

Naro’n, sa fifth floor, iyong malaki’ gym nung Crystal Springs Dojo. Naro’n din si Haring Salermo—si Rey Morales—matangkad, nanlilisik iyong mata, at may hawig sa computer graphic at maskara na ginawa ni Agnes. Napapigil-hininga sina Mang Jony at Paolo.

May kanan’ kamay si Rey Morales, matipuno’ lalaki’ may marka’ bungo at kambal na dragon sa noo. Pinahanay nito’ lalaki’ mga binata sa gym, at sinimulan nito’ pagsasanay.

“Para’ jeet-kune-do,” bulong ni Paolo kay Mang Jony. “Wala’ isa’ pinanggalingan iyong estilo.”

Apat na oras ang nagi’ pagsasanay. Tiniis ’to nina Mang Jony at Paolo. Naupo sila sa isa’ sulok, nanood, at naghintay. Binilang ni Mang Jony ang mga binata sa loob nung gym. Nasa isa’ daan iyong nasa mga hanay. Wala pa ro’n iyong mga naiwan sa sixth floor at iyong mga nasa iba’ palapag, kung mayro’n man. Mas marami sila sa reported cases na umabot sa PNP, na, ayon kay Superintendent Larry, pumatak lang sa 30.

Mga pamilya’ mayaman o maykaya lang kaya’ nag-report ng nawawala nila’ mga binata? Pa’no na’ iba? Inakala lang kaya ng mga magulang nila na naglayas sila? Mga ulila kaya sila’t wala’ iba’ kamag-anak? Para’ mga bangkay na wala’ pangalan at wala’ naghahanap?

Tagaktak iyong pawis ng mga binata nung matapos iyong pagsasanay. Malinaw sa mga salita ng matipuno’ trainer na araw-araw sila’ nagsasanay, sa gano’n din’ oras. “Uno” iyong tawag sa kaniya ni Rey Morales, at “Sir Uno” iyong tawag sa kaniya ng mga binata. Taga-iba’-mundo rin, inisip ni Mang Jony, kahit ’di nababanggit sa kuwento’ ibong Adarna na ’di ’gaya ni Haring Salermo. Mga imortal. Mga ’di namamatay.

Pero, kung ’di sila namamatay, pa’no sila’ lalabanan at tatalunin?

Naupo’ lahat sa sahig sa isa’ malaki’ bilog. Pinuri ni Rey Morales iyong gilas nila’ lahat. “Unti-unti natin’ sisirain iyong Cubao,” paala’la sa kanila ni Rey Morales, “Saka natin ’to lilinisin, bago natin gawin’ bago’, mas maganda’, kaharian.”

Napatingin sina Mang Jony at Paolo sa isa’t isa.

Pa’no sisirain iyong Cubao? Sa pagpapaalis sa hari’t reyna at sa mga prinsipe’t prinsesa? Pa’no ’to lilinisin? Sa pagpatay sa lahat ng tao’ nakatira sa Cubao? Gusto pa sana’ marinig nina Mang Jony at Paolo iyong iba pa’ sasabihin ni Rey Morales, pero ’pinatapos na nito kay Uno iyong session, at umakyat na’ mga binata sa dormitory.

Tumuloy lahat sa shower room. Lumantad kina Mang Jony at Paolo iyong mga marka’ bungo’t kambal na dragon sa likod ng mga ’to. Matapos maligo, nagpunta’ bawat isa sa kani-kaniya’ kuwarto. Sumunod sina Mang Jony at Paolo kay Steve. Sumunod din si VJ kay Steve.

“Kumusta ka na?” tanong ni VJ kay Steve.

Nagkibit-balikat lang ang kinausap. Nahiga sa kama. Nagtaas ng braso at nagtakip ng mukha na para ba’ gusto’ paalisin si VJ at ayaw makipag-usap kahit kanino. Pero, ’di umalis si VJ. Nagpunas ito nung buhok, muli’ nagtapi nung tuwalya, at naupo sa isa’ silya.

“Sumasablay ka sa training,” s’abi niya kay Steve. “Marami’ beses na. ’Kita ko, kasi, nasa harap kita.”

’Di sumagot si Steve.

“Sinasabi ko lang, kasi, sigurado ’ko, ’kita ka rin ni Sir Uno,” patuloy ni VJ. “’Di ka ba pinagsasabihan?”

“’Di,” sagot ni Steve.

“Wala ka pa rito nung tinanggal nila si Ronald Cardinal. Mas bata sa ’yo iyon, taga-Project 4.”

“Tinanggal? Pa’no—pinatay?”

“’Di. Ginawa nila’ gulay. ’Tapos, dinala nila sa malayo. Parang, sa Rizal. S’abi ng iba, gumagala-gala pa rin daw do’n hangga’ ngayon. Ang dumi-dumi na. ’Di na makilala.”

Naupo si VJ sa gilid ng kama.

“Pinag-usapan ka nila, Steve. Narinig ko. Me nakakita sa ’yo’ tumakas, kahit nalusutan mo’ mga sikyu. Mag-ingat ka. Kasi, ’pag ’di ka na nila gusto, tatanggalin ka rin nila. Para’ ’ginawa nila ke Ronald Cardinal. Lalo ka lang ’di makakabalik sa inyo. Kahit ayaw mo pa rito, magkun’wari ka lang, gusto mo.”

Nag-alis ng takip sa mukha si Steve. “Ikaw—nagkukun’wari ka rin ba?”

Umiwas si VJ sa deretso’ tingin sa kaniya ni Steve.

“Nung una, ayoko rin dito,” ang sagot ni VJ. “Pero, banda’ huli, inisip ko, tinatakan na ’ko. Para’ ikaw. Para’ lahat ng tropa rito. Nakita ko’ ginawa nila ke Ronald Cardinal. Ayoko’ gawin nila sa ’kin iyon. Sinakyan ko na lang. Pinanghawakan ko na lang lahat nung sinabi sa ’kin ni Sir Rey.”

“E, ano’ sinabi niya? Gagawin ka raw ’gaya ni Sir Uno, kasi, magaling ka raw sa labanan?”

Para’ sinampal si VJ. “’Di gano’n, Steve. Nakumbinsi niya ’ko, iba tayo. Iba’ klase’ tropa rito. ’Di lahat, nakakapasok. Mga pili’-pili lang. ’Gaya mo. No’n nga, nung bukas pa’ dojo sa lahat ng tao, sinubukan ko’ isama rito’ tropa ko sa Ermin. Pero, ’di siya tinanggap. Iba raw siya. Sabi nila sa ’kin, iba raw iyong lahi niya.”

“Lahi?”

“’Di ko rin alam nung una ku’ ano’ ibig sabihin no’n. Ku’ ano’ lahi nung tropa ko, ku’ ano’ lahi—natin. Nung ’di na nila ’ko pinauwi, tumutol ako. Nanlaban ako. Sinubukan ko rin’ tumakas. Tsaka ’ko kinausap ni Mang Rey. Me ’pinakita siya sa ’kin, Steve. Iba ’tong building na ’to. ’Di normal na building na inaakala mo.”

Umupo’t napailing si Steve.

“’Lam ko, ’di mo ’ko paniniwalaan ngayon. Kelangan, si Sir Rey mismo’ kumausap sa ’yo. Magpakita sa ’yo nung building, nung lahat-lahat.’Tsaka ka lang maniniwala sa mga sinabi ko. Maghintay ka lang muna. Magtiis ka lang muna.”

Tumayo si VJ. “Iyan lang muna’ masasabi ko sa ’yo.”

Iniwan ni VJ sa Steve para magpunta sa sarili niya’ kuwarto. ’Di na siya sinundan nina Mang Jony at Paolo.

Sumisilim na’ langit sa labas nung bintana nung kuwarto ni Steve. Marami pa’ gusto’ makita sa Martinez Building sina Mang Jony at Paolo, pero minabuti nila’ magbalik na sa Central Boulevard.

Iniwasan nila’ security guard na naka-duty sa lobby. Paglabas nila sa Aurora Boulevard, agad nila’ nakita’ dalawa pa’ lalaki na nakaupo sa ibabaw nung itim na motorsiklo. Nakaparada lang sila sa tabi nung daan at para’ nagmamanman. Nakasuot sila nung itim, at itim din iyong mga helmet nila. ’Gaya nung mga bumundol kay Paolo.

Napatigil sina Mang Jony at Paolo. Saka nila naala’la na suot nila iyong mga pambulag nila.

Lumapit si Mang Jony sa dalawa’ lalaki. Mga tao ’to, obserba niya. ’Di mga kawal ng Reino de los cristales. Kasi, para’ takot sila’t umiiwas sa security guard.

Pero, sino sila? Ano’ koneksiyon nila kay Haring Salermo o kay Prinsesa Maria Blanca?

Maaga’ pinuntahan ni Mang Jony si Superintendent Larry, sa unit nito sa Theresa Towers, kinabukasan. Nagdesisyon si Mang Jony na ipagtapat na kay Superintendent Larry’ lahat, mula nung puntahan siya sa bahay ni Steve Garrion, paniwalaan man siya nito o hindi. Pero, nakinig si Superintendent Larry at nanatili’ bukas ang isip. Matagal na niya kasi’ kilala si Mang Jony, alam niya’ reputasyon nito, at may respeto siya sa mga ginagawa nito. Ang totoo, may pamangkin si Superintendent Larry na mi’san niya’ ’nirekomenda kay Mang Jony dahil bukas iyong third eye nito at nahirapan’ mag-adjust sa eskuwela. Ginabayan siya at tinulungan ni Mang Jony, at isa na siya ngayon’ matagumpay na duktor.

’Pinagtapat naman ni Superintendent Larry na nagkasakit ang mga operatiba’ nag-inspeksiyon sa Martinez Building. Walo sila’ lahat. Nasa PNP Hospital pa.

“Para raw kung me ano ro’n na masama sa pakiramdam,” ang s’abi ni Superintendent Larry. “Nagkasakit sila paglabas pa lang nung building.”

“Ano raw klase’ sakit?” tanong ni Mang Jony.

“’Di pa malaman ng duktor,” ang s’abi ni Superintendent Larry. “Pinanghihinaan daw nung katawan, parang paralisado, ’di nakakagalaw.”

8. Devil's Bane

Tinanong ni Mang Jony kay Superintendent Larry kung may ma’tutulong iyong mga litrato’ kuha nung camera niya sa paghuli sa mga motorcycle rider na bumundol kay Paolo.

Napailing at napabuntunghininga si Superintendent Larry. “Peke’ license plate nung motor na iyon,” ang s’abi niya. “Isang lead iyong natitira. Me ganyan’ modelo nung motor kasi at mga sakay na ganyan iyong suot na na-involve sa isa’ insidente, matagal na, me apat na taon na.”

“Ano’ klase’ insidente?” tanong ni Mang Jony.

“’Di naman krimen,” sagot ni Superintendent Larry. “Para’ me kinalaman sa kulto. Nag-complain kasi iyong ilan’ residente sa Main Avenue. Me bahay ro’n na pinagpupulungan ng mga naka-motor tuwi’ hatinggabi. Maingay. Pinuntahan ng kagawad iyong bahay. Nakita sa loob, altar na me litrato ng diyablo. Sinasamba ng mga naro’n. Natakot ang kagawad. Tumawag ng pulis. Pero wala’ batas na nilabag, kaya wala’ kaso.”

“’Di kaya naka-engkuwentro ng mga iyon si Salermo, at nakita nila’ kapangyarihan nito, at inakala nila’ siya mismo’ diyablo? ’Di kaya nila minamanmanan si Salermo para lapitan siya, kausapin, hikayatin’ magin’ diyus-diyusan nila? ’Di kaya sila nagigi’ agresibo sa paghanap dahil nagtatago na si Salermo? ’Di kaya ayaw nila’ maunahan namin sila sa paghanap ke Salermo? Pero, pa’no nila’ nalaman na hinahanap din namin iyong hinahanap nila?”

“Maliit ang Cubao, Mang Jony,” sagot ni Superintendent Larry. “Malapit lang iyong Central Boulevard sa Main. At kahit magi’ malayo man, ’di naman sikreto sa publiko kung ano’ trabaho n’yo.”

Bago magpaalam, gumawa si Mang Jony nung mga floor plan sketch nung mga palapag na pinuntahan nila ni Paolo sa Martinez Building. Kinumusta ni Superintendent Larry’ kalagayan ni Paolo. Nasiyahan siya nung sabihin ni Mang Jony na mabuti ito. Pinag-aralan ni Superintendent Larry’ mga sketch haba’ dinagdagan pa ni Mang Jony’ mga ito nung mga detalye.

“May kuwarto kaya riyan si Rey Morales?” tanong ni Superintendent Larry.

“’’Di namin nakita,” sagot ni Mang Jony. “Wala iyon sa dormitory, na nasa sixth floor. Baka nasa fourth floor.”

“Sana, makasama ’ko sa inyo’ mi’san. Makita ko rin sana’ nakita n’yo.”

Napaisip si Mang Jony. Pa’no nga kaya nila ma’sasama si Superintendent Larry? At, kung kailangan, ang mga pulis nito?

Dinatnan nina Mang Jony, Paolo, at Michelle si Tessa Paloma sa garden nito, sa labas nung screened lanai. Humanga sila sa herb garden ni Tessa, na nagpaliwanag naman kung anu-ano’ mga t’anim niya: basil, rosemary, parsley, bay leaf, turmeric, at mint.

“’Di ko pa rin mapatubo’ thyme, lavender, at tarragon. Dahil siguro sa climate. Sa countries na me winter lang siguro nabubuhay.”

Sa iba’ parte nung herb garden, may mga tanim si Tessa na namumulaklak na. Para’ pamilyar kay Paolo’ mga iyon. Para’ nakita niya sa Internet kamakailan lang, nung nag-surf siya.

“Devil’s bane?” tanong ni Paolo kay Tessa.

“Tama!” bulalas ni Tessa. “Ba’t mo alam?”

’Nilabas nina Mang Jony, Paolo, at Michelle iyong maliliit na botelya’ nakasabit sa ginto’ sintas sa mga liig nila.

Tumawa si Tessa. “Ako rin, me ganyan!” Sabay-labas niya nung maliit na botelya’ nakasabit sa liig niya. “B’igay ng me-ari nung antique shop.”

“Para ’di ka loobin at manakaw iyong mapa,” ang s’abi ni Mang Jony.

Isa-isa’ tiningnan ni Tessa si Mang Jony, si Paolo, at si Michelle.

“Pambulag iyan,” dugtong ni Mang Jony. Saka nila ’kinuwento kay Tessa lahat nung alam nila.

Naupo sila sa sala, kung sa’n sila sinilbihan ng mainit na tsaa nung katulong na si Helen.

“Ano’ tea ’to?” tanong ni Michelle kay Tessa. “Lasa’ lemon.”

“Maniwala kaya kayo kung sabihin ko kung ano? Devil’s bane.”

Napamangha uli’ tatlo.

“May variety iyan na ginagawa’ tea. Ako’ nagpatuyo nung mga dahon niyan. Me herb drier ako.”

“Common pala iyan sa mga tabi’-daan sa Cubao,” s’abi ni Mang Jony. “Matagal ko na’ nakikita, ’di ko lang pinapansin. ’Di ko alam na devil’s bane. ’Di ko rin alam na ginagawa’ tea.”

“’Tinatanim din iyan sa mga garden para lapitan ng butterflies,” dagdag ni Tessa. “Iba-iba’ tawag diyan.”

“Nabasa ko nga sa Internet,” ang s’abi naman ni Paolo. “Tears of Isis tsaka Hera’s Tears.”

“Tawag naman sa France,” patuloy ni Tessa, “vervain. Sa English, verbena. Ito’ tea na iniinom natin, lemon verbena.”

Na’pagkone-konekta ni Mang Jony iyong lahat. “Bane. Vervain. Verbena. Berbanya. “’Pinangalan ang Berbanya sa halaman’ ’to.”

“Totoo siguro iyan,” sang-ayon ni Tessa. “Nung bumili ’ko nung seedlings sa Farmers Garden, s’abi nung tindera, nung araw daw, marami’-marami niyan sa Cubao. Kumonti lang daw nang kumonti nung mag-construction nung matataas na building.”

“Dahil din siguro sa global warming,” suhestiyon ni Michelle. “Dapat siguro, magparami uli’ tayo niyan.”

“Baka nga nagbibigay-proteksiyon iyan sa mga bahay sa Cubao na tinutubuan niyan.” Ang s’abi ni Mang Jony kay Tessa. “’Gaya nung bahay mo. Nung studio ni Agnes. Alam ko, me malaki’ building dito na marami rin’ ganyan. Nasa dulo nung dila ko. ’Di ko lang matandaan.”

“’Di’ Martinez Building,” ang s’abi ni Paolo.

“’Di. At wala rin’ ganyan sa mga bahay nina Steve Garrion at VJ Pinzon.”

“Iyong building na ’di n’yo matandaan,” tanong ni Paolo kay Mang Jony, “’’di kaya iyon iyong kastilyo nina Haring Fernando at Reyna Valeriana?”

“Baka nga. Pero kahit makita natin iyon, wala naman do’n si Juan. ’Di ba, iyon iyong s’abi ni Maria Blanca? ’Tinatago nila si Juan sa iba’ lugar?”

“Magtanim tayo dapat nung devil’s bane sa mga bahay natin,” suhestiyon ni Michelle.

“Bibigyan ko kayo,” alok ni Tessa. “Tsaka marami pa ’ko’ seedlings diyan.”

“Gusto ko rin’ subukan’ painumin nung tea iyong walo’ operatiba’ nasa ospital,” ang s’abi ni Mang Jony.

“Sige, gawin natin,” sagot ni Tessa.

“E kung humingi rin tayo nung mga pambulag sa Ermitanyo,” suhestiyon naman ni Paolo, “para ’bigay natin ke Super Larry tsaka sa mga pulis niya?”

“Gawin din natin,” sagot ni Mang Jony.

Nagpakulo pa si Tessa nung mga tuyot na dahon, at pinuno niya’ isa’ malaki’ thermos ng lemon verbena tea. Napaluha si Tessa nang makita’ kalagayan ng mga operatiba. Pinainom sila nung tea ni Tessa. Gumaling ang walo’ operatiba. Sa loob lang nung 24 oras, nakabalik sila sa trabaho at para’ ni ’di man lang naospital. Si Superintendent Larry naman at ang mga duktor at nurse iyong namangha. Nagpasiya si Superintendent Larry na magpunta sa Farmers Garden para bumili nung devil’s bane na maitatanim ’di lang sa mga bintana nung unit niya sa Theresa Towers kun’ ’di pati na rin sa compound ng Police Station 7. Nag-uwi si Michelle nung mga tanim mula sa herb garden ni Tessa. Wala’ naiwan para kina Mang Jony at Paolo kun’ ’di mga seedling, na in’uwi naman nila para itanim sa mga paso sa entrada nung bahay.

“Uusbong din iyong mga iyan,” ang s’abi ni Mang Jony kay Paolo. “Alagaan lang ng dilig at ilayo sa sobra’ sikat ng araw.”

Makailan’ ulit na nagpunta sina Mang Jony, Tessa, Paolo, at Michelle sa antique shop sa Banahaw Street para humingi pa o bumili nung mga pambulag, pero lagi’ bakante’ lote’ naro’n. Ilan’ ulit din’ tinawag sa isip ni Mang Jony si Maria Blanca sa pagbabakasakali’ dumalaw uli ito, pero ’di man lang nagparamdam ang prinsesa. Saka naala’la ni Mang Jony iyong huling bilin sa kaniya ni Maria Blanca: “Magagabayan po namin kayo, pero ’di po namin kayo mabibigyan ng marami’ klase’ kapangyarihan. Wala po kasi kami’ permiso’ makialam sa buhay ng tao.”

“Tayo dapat iyong maghanap ng paraan,” ang s’abi ni Mang Jony sa mga kasamahan niya. “Kelangan muna, pumunta tayo sa isa’ lugar na marami’ punongkahoy.”

“’Alam ko, madalas mag-picnic, sa Balara,” s’abi ni Tessa, “pero banda’ Diliman iyon. Malayo sa Cubao.”

“Wildlife Park?” suhestiyon ni Michelle.

“Wala rin iyan sa Cubao,” sagot ni Paolo.

“Pinakamalapit iyong malaki’ lote’ para’ forest sa harap nung kumbento nung R.V.M. Sisters,” s’abi naman ni Mang Jony, “sa me water reservoir. Pero, nasa San Juan na iyon. “Parang, dapat, nasa loob nung Cubao. Sa loob ng Berbanya. Kung me mapuno’ lugar sa Berbanya ngayon, sa ilalim nung Cubao, ano’ lugar iyon?”

Nagtanong din sila kay Superintendent Larry.

“Bernardo Park,” agad sinabi ni Superintendent Larry. “Marami’ tao, me public swimming pool kasi, pero marami’ punongkahoy.”

Sinabi sa kanila ni Mang Jony kung ano’ gusto niya sana’ mangyari.

Nagkaisa sila’ magpunta sa Bernardo Park nung gabi ring iyon. Si Superintendent Larry’ nag-ayos nung permit para makakilos sila sa Bernardo Park na’ ’di sinisita o iniistorbo ninuman. Naghanda ng picnic basket sina Tessa at Michelle para sa kanila’ maihahapunan at para magmukha sila’ namamasyal at nagpapahinga lang.

Sumama sa kanila si Superintendent Larry, na nagsuot-civilian. Nang malaman ng bedspacer na si Renel Tuclao na magpi-picnic sina Mang Jony at Paolo, nagpumilit ito’ sumama dahil off-duty siya sa call center na pinapasukan niya. ’Di sila tumutol na sumama si Renel. Baka kasi, isang araw, kailanganin din nila iyong tulong nito.

Anim sila’ magpi-picnic sa Bernardo Park, kung gano’n.

9. Pagpupulong Ng Mga Kapre

Alas seis ng hapon lumubog iyong araw. Pumanaog sa Bernardo Park sina Mang Jony, Superintendent Larry, Tessa, Paolo, Michelle, at Renel habang paalis naman iyong mga nag-swimming sa pool.

Nung sumapit ang alas otso, umalis na rin ang mangilan-ngilan’ tao’ naiwan. Banda’ alas nuwebe nag-timeout ang night shift nung maintenance nung park, ’gaya nung ’pinagbilin ni Superintendent Larry sa management, at pinatay ng mga ’to iyong lahat nung ilaw. May traffic sa EDSA pero, para sa samahan, bigla’ tumahimik at nagpara sila’ nasa madilim na gubat na sinisinagan lang nung buwan.

Naupo sila sa damuhan sa lilim nung mga punongkahoy. ’Nilabas nina Paolo at Renel iyong dala nila’ portable na kalan. ’Nilagay nila ’to sa gitna nila at saka nila sinindihan. Nagpakulo sila ng tubig para sa iinumin nila’ kape’ barako. ’Binuksan naman nina Tessa’t Michelle iyong dala nila’ picnic basket. Naghapunan sila nang ’di ga’no’ nag-uusap at nang ’di nagmamadali.

Matapos nila’ kumain, naghintay sila. Iniwan nila’ nagbabaga’ kalan.

Lampas-hatinggabi na nung mapansin nila’ lahat na nagbago’ amoy nung usok sa kalan at nung kape’ barako’ iniinom nila.

“’Amoy n’yo iyon?” tanong ni Mang Jony.

“Tabako,” bulong ni Paolo.

Sabay-sabay sila’ lumingon sa pinanggagalingan nung usok, sa ibabaw nung mga punongkahoy, kung sa’n nagpupulong, ’gaya nila, ang maiitim na kapre’ matutulis iyong ulo’t makikislap iyong mata. Mas itim pa sila sa itim, kaya kita’-kita sila kahit madilim iyong langit sa likod nila.

Dinig nung samahan iyong usapan nila, pero ’di nila maintindihan dahil para’ nasa sinauna’ lingguwahe. Pasigaw at para’ galit iyong mga tinig nila.

“Pinalalalayas yata tayo,” ang s’abi ni Renel, na bigla’ kinabahan.

“’Di,” sagot ni Mang Jony. “Normal sa kanila’ tono’ iyan.”

“Pinag-uusapan nila tayo,” ang s’abi naman ni Michelle. “Pinagtatalunan nila kung ano’ ginagawa natin dito.”

“Go, Michelle,” ang s’abi ni Mang Jony kay Michelle, na ’sinasama niya sa mga kaso dahil sa kakayahan nito bilang medium.

Pumikit si Michelle.

“Magandang gabi po sa inyo, mga apo,” bati ni Mang Jony. “Ako po si Mang Jony. Pumunta po kami rito para humingi ng tulong.”

“Kilala namin kayo.” Nagsalita si Michelle. “Ano’ kailangan n’yo?”

“Gusto po namin’ ’ligtas ang mga binata’ hawak-hawak ni Haring Salermo ng Reino de los cristales. Alam n’yo po na narito siya sa Cubao. Gusto po sana namin’ magkaro’n nung pambulag para sa lahat ng kasamahan namin, para po sila maproteksiyonan.”

Naghagikhikan ang mga kapre. Humarap sila kay Mang Jony, at nakita niya at ng mga kasama niya na may suot ding mga kuwintas sa kani-kanila’ liig ang mga ’to.

Tumayo ang pinuno nila. “Nasa inyo na’ kaalaman tungkol sa engkantado’ halaman ng Berbanya,” ang s’abi ng pinuno ng mga kapre. “Anihin sa kabilugan nung buwan at saka patuyuin at ibabad sa puti’ langis ng niyog. Dal’in sa Bundok Ng Tabor at iwan sa Piedras Platas sa tatlo’ gabi ng susunod na kabilugan.”

Bigla’ humangin sa paligid. Umulan ng mga patay na dahon.

“Marami pong salamat,” ang s’abi ni Mang Jony. Pero, pagtingin uli’ nila, wala na ro’n ang mga kapre.

Pinaala’la ni Tessa sa lahat na, ayon sa luma’ mapa, ang Ifugao, sa norte, ang Bundok Ng Tabor. Nagpasiya sila’ magpunta ro’n. Magse-semester break na. Wala’ turo si Tessa, at wala rin’ pasok sina Paolo at Michelle. Si Renel, nangako’ mag-vacation leave sa trabaho para lang makasama’t makatulong. Si Superintendent Larry lang ang ’di makakasama dahil ’di niya maiwanan iyong trabaho niya sa Police Station 7.

Si Tessa’ nag-ani nung mga dahon’ devil’s bane. ’Di karamihan, pero sapat para mabigyan ng kuwintas si Superintendent Larry, si Renel, at humigit-kumulang sa dalawa’ dosena’ pulis. Si Mang Jony’ gumawa nung reservation sa Banawe Hotel.

Haba’ hinihintay iyong pagdating nina Tessa at Michelle sa van ni Tessa, sandali’ nanood sina Mang Jony, Paolo, at Renel ng TV sa bedspacers’ quarters sa likod nung bahay ni Mang Jony. Nag-channel-hopping sila at tumigil sa isa’ documentary tungkol sa planeta’ Mars.

“Diyan pupunta’ mga tao’ maliligtas ’pag magugunaw na iyong mundo,” banggit ni Mang Jony, “pero, siguro, patay na tayo bago mangyari iyan.”

Narinig nila’ busina nung van, kaya iniwan nila’ TV sa iba’ mga bedspacer at saka sila lumabas na dala-dala’ mga bagahe nila.

Kumain sila sa isa’ burger joint na nasa NLEX.

“Norte, Banawe, Ifugao,” ang s’abi ni Paolo. “Do’n papunta’ bus na sasakyan nung matanda’ lalaki, iyong nilapitan ni Steve sa bus terminal. ’Di kaya niya b’alak tumakas papunta’ Ifugao? ’Di kaya niya alam na ma’liligtas siya ro’n, sa Piedras Platas?”

“At ’di kaya naro’n si Prinsipe Juan?” tanong din ni Michelle.

“Palagay ko, nasa ilalim nung Cubao si Prinsipe Juan,” sagot ni Mang Jony. “Mas protektado siya ro’n—ng Ermitanyo’t ni Prinsesa Maria Blanca.”

“Pero, sa’n?” tanong naman ni Tessa.

“Natural lang na ayaw ’paalam sa ’tin o kaninuman,” ang s’abi ni Mang Jony.

“Ayaw ’paalam—puwera lang kung tayo mismo’ umalam.”

“Pero, sa’n sa Cubao? Marami pa ba’ bakante’ lote ro’n?” usisa ni Michelle.

“’Di naman kelangan’ bakante’ lote,” sagot ni Mang Jony, “na ’gaya nung antique shop. ’Di bakante’ lote’ Martinez Building, ’di ba, pero iyon iyong kastilyo ni Salermo sa ilalim nung Cubao.”

“Sa madali’ salita, kahit sa’n,” ang s’abi ni Tessa. “Kaya mahirap, o imposible’, hanapin.”

Gabi na nung dumating sila sa Banawe Hotel. Nag-check-in sila sa dalawa’ kuwarto—sina Mang Jony, Paolo, at Renel sa isa at sina Tessa at Michelle naman sa katabi nito. May connecting door sa pagitan nung dalawang kuwarto. Iniwan nila’ nakabukas ito.

Naghapunan sila sa malaki’ dining room sa ground floor nung hotel. Pagkatapos, nanood sila nung cultural show sa bulwagan. Marami’ guest iyong nanood nung cultural show. Naghanap sina Mang Jony at Tessa nung mga kakilala, pero, bukod sa dalawa’ starlet ng isa’ TV show, wala sila’ nakita, at wala rin’ iba’ taga-Cubao.

Si Renel lang iyong nakakita ng isa’ pinsan niya at tatlo’ kasamahan sa call center na naka-vacation leave din. Nilapitan niya’t binati ang mga ’to, sandali’ kinausap, ’tapos, bumalik din siya sa mga sofa na kinauupan nina Mang Jony, Tessa, Paolo, at Michelle.

Kinaumagahan, matapos mag-breakfast, inikot nila’ palengke, mga shop, mga viewing station, at mga pasikot-sikot na rice terrace na, s’abi nung isang guide, lampas pa ng Banawe hangga’ sa malalayo’ lugar na ’di na pinupuntahan ng mga turista.

Nagi’ alisto sila’ lima sa anuman’ punongkahoy na kaiba’ laki’t ’itsura, pero wala sila’ nakita.

Dumalaw sila sa museum at saka naupo sa mga bangko sa labas nito para magpahinga.

“Mamaya’ gabi na’ kabilugan,” ang s’abi ni Mang Jony. “Kelangan, mahanap natin iyong punongkahoy bago umakyat iyong buwan.”

’Nilabas ni Tessa’ isa’ kopya ng Ibong Adarna na dala niya. “Tatlo lang iyong passage dito na me description ng Piedras Platas,” ang s’abi niya.

“’Eto’ una, Verse 42, Lines 163 – 166:

‘Ibong ito’y tumatahan/

sa Tabor na kabundukan,/

kahoy na hinahapuna’y/

Piedras Platas na makinang/.’

“’Tapos, iyong main passage, nasa Verses 54 – 55, Lines 211 – 218:

“‘May namasdang punung-kahoy/

mga sanga’y mayamungmong,/

sa nagtubong naroroo’y/

bukod-tangi yaong dahon.

“‘Magaganda’t kumikinang/

diyamante yaong kabagay,/

’pag hinahagkan ng araw/

sa mata’y nakasisilaw.’

“’Tapos, iyong huling reference, nasa Verse 65, Lines 255 – 258:

“‘Patuloy ang paglalayag/

ng buwan sa alapaap,/

sa dahon ng Piedras Platas/

ay lalong nagpapakintab.’”

“Pa’no tayo’ makakakita ng ganyan,” buntunghininga ni Renel, na para’ nasisiraan na ng loob. “Kasi, kung me ganyan, sigurado’ nakita na rin ng lahat.”

“Pero, pa’no kung talinghaga lang?” tanong naman ni Paolo. “’Gaya nung antique shop, na antique shop pero bakante’ lote rin? O, ’gaya nung Martinez Building, na kastilyo ni Salermo pero abandonado’ commercial building din?”

“Ang key words,” patuloy ni Tessa, “‘makinang’, ‘mayamungmong’, ‘bukod-tangi yaong dahon’, ‘kumikinang’, ‘diyamante’, ‘nakasisilaw’, ‘nagpapakintab’.”

Nag-isip sila at tumanaw sa bista nung rice terraces sa kanila’ harapan. Sandali’ numipis iyong makapal na ulap, at sumikat iyong araw na’ buong liwanag.

Ano ba’ punongkahoy o halaman iyong makinang, mayamungmong, bukod-tangi’ dahon, para’ diyamante, nakakasilaw, at makintab?

10. Engkantadong Bundok

Kuminang na para’ pilak iyong mga taniman’ matubig na hinaharangan nung mga eskalado’ pilapil na bato sa gilid nung mga bundok. Umihip iyong hangin. Sumunod sa galaw nito iyong mga dahon’ palay, na nagigi’ ginto naman dahil malapit na’ anihin. Kumislap iyong maliliit na alon sa paligid nung bawat tanim at nagpara’ mga diyamante. Sa isa’ iglap, nakita ni Mang Jony’ Piedras Platas, na naroro’n sa buong paligid nila pero ’di nila nakita dahil naghahanap sila ng punongkahoy.

“Rice terraces!” bulalas ni Mang Jony, at nakita rin nung mga kasama niya’ nakita niya. “Bigas. Ang punongkahoy ng buhay.”

“Pero, sa’n diyan iiwan iyong mga pambulag?”

Natandaan ni Mang Jony iyong sinabi nung guide, na lampas pa ng Banawe iyong rice terraces hangga’ sa malalayong lugar na ’di pinupuntahan ng mga turista. Tumakbo siya’ ’uli sa loob nung museum para ’pagtanong sa information desk kung ano’ pinakamalayo’ bundok na may rice terraces na bihira’ puntahan.

Paglabas niya sa museum, nagmamadali siya’ pumasok sa van. Sumunod sa kaniya sina Tessa, Paolo, Michelle, at Renel.

“Hungduan,” ang s’abi ni Mang Jony sa mga kasama niya. “Do’n iyong pinakamalayo sa lahat.”

Dumating sila sa Hungduan ’tapos ng dalawa’ oras. Wala sila’ nakita’ branch ng Department of Tourism o National Museum do’n, kaya nagtanong sila sa mga tao’-bayan sa daan. Tinanong ni Mang Jony sa bawat isa kung may mombaki, o tradisyonal na pari, na puwede nila’ puntahan.

’Tinuro sila nung isa’ babae sa isa’ kubol na nasa paanan nung bundok. Iniwan nila iyong van sa tabi’-daan at saka sila bumaba papunta ro’n. Malayo pa man sila sa kubol, tanaw na nila iyong matanda’ mombaki na nakabahag, naka-skull cap, at nakabalabal ng makapal na jacket. Nagpapatuka ’to ng mga manok sa lupa. Mula sa kung sa’n, narinig nila iyong pag-eensayo ng mga bata nung hudhud, na karaniwan’ kinakanta ng mga Ifugao tuwing tag-ani. Malamang, inisip ni Mang Jony, mula sa isa’ eskuwelahan.

“Magandang hapon po!” tawag ni Mang Jony, dahil nakita sila’ parating ng mombaki at tumigil ito sa pagpapatuka nung mga manok.

“Magandang hapon po naman,” ang bati nung mombaki.

Nagulat sina Mang Jony, Tessa, Paolo, at Michelle nang makita nila sa malapitan ang mombaki. Ito at ito rin, sigurado sila, ang antique dealer sa shop na nasa Banahaw Street.

“Ano po’ hanap nila?” tanong ng mombaki, na para’ ’di naman namumukhaan ang mga taga-Cubao.

’Nilabas lang ni Tessa iyong mga supot na naglalaman nung mga tuyot na dahon’ devil’s bane, isa’ galon’ extra virgin coconut oil, at mga botelya.

Ngumiti ang mombaki. Dinala niya sila sa isa’ mesa sa labas nung kubol. Do’n siya naupo at nagsimula’ magpuno nung lana at mga tuyot na dahon sa loob nung mga botelya. “Kabilugan ngayon nung buwan,” ang s’abi lang niya.

Mahigit sa dalawa’ dosena’ botelya’ nalagyan nung lana at mga tuyot na dahon. Isinilid ng mombaki’ mga ’to sa loob ng isa’ malaki’ punhagawhawan, isa’ kuwadrado’ kahon’ gawa sa kahoy, at saka nito ’nilatag iyong kahon sa paanan nung bundok. “Iwan n’yo rito nang tatlo’ gabi at tatlo’ araw,” ang s’abi ng mombaki, “saka n’yo balikan.”

“Marami pong salamat,’ ang s’abi ni Mang Jony.

Naglabas ng isa’ latang sari-sari’ biskuwit si Tessa at saka niya ’to in’abot sa mombaki.

“Tanggapin n’yo po sana,” paumanhin ni Tessa, “’di po namin alam kung pa’no kayo papasalamatan.”

Isa-isa’ tiningnan ng mombaki sina Mang Jony, Tessa, Paolo, Michelle, at Renel, at niyaya niya’ kumain muna ng tinapay sa loob nung kubol. Nag-alangan sila, pero ’di sila nakatanggi.

Nagulat uli ang lima nung pumasok sila sa loob nung kubol. Malaki ’to sa loob, moderno, at para ba sila’ tumuloy sa isa’ kastilyo sa isa’ panaginip. Pinaupo sila ng mombaki sa paligid ng isa’ malaking hapag at saka ito nagpatong ng ginto’ plato, ginto’ kubyertos, at ginto’ kopita’ naglalaman ng inumin sa harap ng bawat isa. Naglagay ang mombaki ng isang piraso’ tinapay sa ibabaw nung bawat plato.

“Kumain kayo,” ang s’abi ng mombaki. Laki’ gulat uli’ nila nang mangiba’-anyo iyong mga tinapay at nagi’ masasarap na ulam, gulay, at prutas.

Ang s’abi ng mombaki, “Ganyan iyong katumbas nung limos na tinapay na ’pinagkakaloob ng mabubuti’ puso.”

“’Gaya po nung mga limos na tinapay na ’binigay ni Prinsipe Juan sa leproso.” Nakuha’ magsalita ni Mang Jony.

“Dahil do’n,” sagot ng mombaki, “tinulungan ko siya’ dakpin ang ibong Adarna. Apat na mahalaga’ bagay iyong ’binigay ko sa kaniya para magtagumpay siya. Iyong Sintas Na Ginto. Iyong Engkantado’ Hawla. Iyong Labaha’t Mga Dayap. At iyong Prasko Ng Tubig Ng Buhay. Isipin n’yo’ mabuti kung ilan sa mga iyan iyong nasasainyo na.”

Ilan pa’ mga palaisipan, inisip ni Mang Jony.

Marami pa sana sila’ itatanong sa mombaki, pero nagsimula’ magkuwento ito tungkol sa buhay sa Ifugao at sa darating na tag-ani.

Banda’ huli, ang s’abi sa kanila ng mombaki, “Lumulubog na’ araw. Bumaalik na kayo dahil madilim iyong mga daan. Baka lang kayo maligaw.”

Nagpasalamat sila’ ’uli, nagpaalam, at saka umakyat papunta sa van na nasa tabi’-daan. Pabalik sa hotel, nagi’ kulay-ube’ langit, ’tapos, kahel, ’tapos pula, at umakyat iyong mabilog na buwan. Dahil nasa mataas na bundok sila, mas marami sila’ natanaw na bituin dito kaysa sa Cubao. Naupo sila sa mga balkon nung mga kuwarto nila, nag-uusap at nakatingin lang sa langit. Tinawagan ni Mang Jony si Agnes sa cell phone para kumustahin ito. Natuwa siya nung sabihin ni Agnes na gumagawa siya ng mga piyesa para sa panibago’ exhibit niya.

“Sa’ng bayan naman ie-exhibit iyan?” tanong ni Mang Jony.

“Sa bayan ng Cubao,” sagot ni Agnes.

Bago maghapunan, nanood sina Mang Jony at Tessa ng news program sa TV. Sunod-sunod iyong balita tungkol sa nakawan at patayan. Napapalatak sina Mang Jony at Tessa. Nagtaka sila kung bakit para’ parami nang parami iyong nagaganap na krimen sa Metro Manila, lalo na sa Cubao.

Nagbalik sila sa Hungduan makalipas iyong tatlo’ gabi’t tatlo’ araw. Pumanaog uli sila sa kubol ng mombaki sa paanan nung bundok, pero wala sila’ dinatnan dito. Wala’ laman iyong kubol, at iyong loob no’n, loob nung kubol lang na may teheras, mesita, at gasera. Wala na rin iyong mga manok o iba pa’ hayop sa paligid.

Naro’n pa rin iyong punhagawhawan’ iniwan nila. Binuksan iyon ni Mang Jony, at naro’n iyong mga botelya’ naglalaman nung lana’t mga tuyot na dahon. Napansin nila’ lahat na may sintas na ginto na’ bawat botelya, para maisuot na para’ kuwintas sa liig.

“’To kaya’ mga sintas na ginto?” tanong ni Paolo.

’Pinasok ni Tessa’ mga botelya sa isa’ plastic bag, at saka nila ’sinara uli’ takip nung punhagawhawan. Nag-iwan sila ng pagkain’ dala-dala nila para sa mombaki. ’Pinatong nila ’to sa ibabaw nung mesita sa loob nung kubol.

Nagbalik sila sa Cubao kinabukasan. Maaga sila gumising, nag-breakfast sa dining room, nag-check-out, at saka sumakay sa van sa direksiyon nung Cubao, sa direksiyon’ south. Sinalubong sila nung makapal na traffic paglampas ng NLEX. Pagdating sa Cubao, ’hinatid nina Tessa’t Michelle ang mga lalaki sa bahay ni Mang Jony sa Central Boulevard.

Agad-agad nagpunta sina Mang Jony, Paolo, at Renel kay Superintendent Larry. Gabi na, kaya dumeretso sila sa Theresa Towers sa halip na sa Police Station 7. Sa loob nung unit ni Superintendent Larry, in’abot ni Mang Jony’ plastic bag na naglalaman nung mga pambulag kay Superintendent Larry. ’Nilabas at binilang ni Superintendent Larry’ mga botelya, at nagsuot siya ng isa, pero 23 lang iyong naiwan sa plastic bag.

“Twenty-six iyong d’ala natin,” ang s’abi ni Paolo. “Isa ke Renel, isa ke Super Larry. Dapat, dalawa’ dosena pa’ nandiyan. Pero, kulang ng isa.”

Napag-isip sila. Si Tessa lang at si Mang Jony’ humawak sa plastic bag.

“Baka nahulog lang sa van,” ang s’abi ni Mang Jony.

“O kaya, naiwan sa Hungduan,” dugtong ni Renel.

Nagkasundo sila’ magpunta sa Martinez Building kinabukasan. ’Pinakita nina Mang Jony at Paolo kina Superintendent Larry at Renel iyong helipad sa tuktok nung building, iyong computer station sa seventh floor, iyong dormitoryo ng mga binata sa sixth floor, at iyong gym sa fifth floor. Haba’ nagsasanay ang mga binata, nilibot nina Mang Jony, Superintendent Larry, Paolo, at Renel iyong iba’ mga parte nung building. Pumanaog sila sa fourth floor sa pag-asa’ naro’n iyong kuwarto ni Rey Morales, pero bodega lang iyong nakita nila ro’n. Nasa third floor iyong quarters ng mga security guard. Nasa second floor at ground floor naman iyong balcony, loge, at orchestra nung luma’ Ray-Ven Theater.

Nasa second floor na sila nang mapansin nila’ naiwan nila si Renel. Binalikan nila ’to’t natagpuan’ naligaw at naghahanap nung ibang exit pababa, sa fourth floor.

“Huwag ka’ lalayo sa ’min,” bulong ni Paolo kay Renel. “’Di tayo puwede’ maghiwa-hiwalay.”

Saka sila pumanaog sa basement, na dati’ parking area nung building. Inisip nila na naro’n sana’ kuwarto ni Rey Morales, pero, pagbaba nila, imposible’ naro’n. ’Di na parking area iyong basement kun’ ’di isa’ malaki’ kural, kung sa’n may isan’ daan’ malalaki’ kabayo na mamula-mula’ mga balahibo. Umalma’ mga kabayo dahil nakaamoy ng mga taga-labas. Nagtaka’ mga caretaker. Inikot nung mga ’to’ buo’ basement, pero, wala sila’ nakita dahil nga sa mga pambulag.

Pagkalipas lang nung ilang sandali, pumanaog din sa basement sina Rey Morales at Uno.

“Subukan mo kaya’ sumama, boss?” tanong ni Uno kay Rey Morales.

“’Di puwede hanggat ’di na’babalik sa ’kin iyong nawawala,” sagot ni Rey Morales. “Ikaw uli’ sumama. Ikaw uli’ bahala.”

Nagtinginan sina Mang Jony, Superintendent Larry, Paolo, at Renel. May nawawala kay Salermo? Ano kaya ’to? Ang ibig niya’ sabihin, si Maria Blanca kaya? At ano’ pumipigil sa kaniya’ lumabas nung building? Ba’t si Uno lang iyong pinag-uutusan niya?

11. Hukbo Ng Dilim

Mas lalo sila’ dumikit sa mga dingding nung basement nung dumating ang mga binata mula sixth floor. Nakabihis sila’ lahat nung mga jacket na pula. Tinulungan sila ng mga caretaker na sumakay sa kani-kanila’ kabayo. Naghintay sila nung hudyat ni Uno. Napansin nina Mang Jony, Superintendent Larry, Paolo, at Renel na may hawak ang bawat isa sa kanila na baton’ pula na para’ magic wand.

Nung handa na si Uno, ’tinaas ng dalawa caretaker iyong rolling steel doors sa malapad na bukana nung basement. Mabilis na sumakay palabas si Uno. Sumunod sa kaniya’ mga binata.

May ilan’ minuto’ naiwan si Rey Morales sa basement ’tapos isara ’uli ng mga caretaker iyong rolling steel doors. Para siya’ nag-iisip na’ malalaim. Para’ nagpipigil nung matindi’ galit. Nagpigil ng hininga sina Mang Jony, Superintenden Larry, Paolo, at Renel, dahil baka, kahit pa’no, matunugan ni Rey Morales na naro’n sila.

Maya-maya, naglakad si Rey Morales papunta sa isa’ private elevator. Naghintay sa labas sina Mang Jony, Superintendent Larry, Paolo, at Renel. Binantayan nila iyong mga numero’ umilaw sa ibabaw nung pintuan nung elevator. Tumigil si Rey Morales sa seventh floor.

Pagod man at hinihingal, inakyat nina Mang Jony, Superintendent Larry, Paolo, at Renel iyong mga hagdan sa fire exit well papunta’ seventh floor. Nakasindi lahat nung flat screen, at nasa mga work station iyong mga IT.

Kuha nung mga kamera iyong paglibot ng mga binata, sa pangunguna ni Uno, sa iba’ iba’ parte nung Cubao. Kita’-kita sila sa mga screen, pero, may pagkakaiba. ’Di na mga kabayo’ sakay nila kun’ ’di mga motor na pula.

Malinaw na ginagala ni Uno at ng mga binata iyong Cubao para magpalaganap ng krimen. Gamit nila’ mga baton nila na para’ mga taser. ’Tinututok nila’ mga ’to sa dibdib ng mga tao, matanda man o bata, na sandali’ nahihilo o pinananakitan nung ulo, ’tapos, nanghoholdap, nagnanakaw, nanloloob, nagbabasagulo, nananakit ng kapwa, pumapatay. Naala’la tuloy ni Mang Jony’ mga napapanood niya’ pagdalas nung mga krimen sa mga news program sa TV gabi-gabi. Si Rey Morales pala’t mga galamay niya’ responsable sa mga iyon.

Tiningnan ni Paolo lahat nung flat screen sa pag-asa’ makita niya sina Steve Garrion at VJ Pinzon, pero, nakasuot nung helmet na pula’ si Uno’t ang mga binata, kaya ’di makita’ mga mukha nila.

Naupo si Rey Morales sa isa’ sulok. Para’ hapu’-hapo. Dapat, masaya siya dahil sa mga pinaggagawa ng mga galamay niya, inisip ni Mang Jony. Pero, iyong nasa mukha ng hari’ may itim na puso, matindi’ lungkot na para’ pangungulila.

Husto na’ nakita ni Superintendent Larry sa araw na iyon. Sumenyas siya sa mga kasama niya na pumanaog na sila’t lumabas sa building.

Pagtawid nila sa Aurora Boulevard, napansin nina Mang Jony, Paolo, Superintendent Larry, at Renel iyong isa’ motor na itim na nakatigil sa kanto nung isa’ department store. Isa lang ang sakay nito, ’di ’gaya nung dati’ nakita nina Mang Jony at Paolo. Nakasuot din nung itim, at may helmet na itim. Para’ may hinihintay lang, pero, alam nila, nagmamanman pa rin sa Martinez Building.

Nagyaya si Mang Jony na magpalamig muna sa Coffee Bean & Tea Leaf, sa labas nung Coliseum, pero ’di na sumama si Renel dahil magdu-duty na sa call center na pinapasukan niya. ’Nilista nina Mang Jony, Superintendent Larry, at Paolo iyong lahat nung nalalaman nila at kung ano’ susunod nila’ gawin. Pa’no mapipigilan iyong pagtaas nung krimen sa Cubao? Pa’no ma’liligtas ang mga binata’ may marka sa likod? Pa’no tatalunin si Rey Morales, at posible ba ito?

Iyong ’di alam nina Mang Jony, Superintendent Larry, at Paolo, ’di tumuloy si Renel sa call center. ’Tapos niya’ ihatid ang tatlo sa Coffee Bean & Tea Leaf, bumalik siya sa kanto nung department store sa Aurora Boulevard, at agad-agad niya’ pinuntahan ang lalaki’ nakasuot nung itim.

May ’pinuslit si Renel sa naka-glove na kamay ng lalaki’ naka-itim. “’Suot mo na,” ang s’abi ni Renel.

Nagtanggal nung helmet ang lalaki—ang lalaki’ nagpanggap na pinsan niya sa Banawe Hotel.

“’Buti nakakuha ka,” ang s’abi ng lalaki.

“Simple lang,” pagyabang ni Renel. “Sa likod ako nung van. Do’n nila ’nilagay iyong mga pambulag, katabi nung mga sitsirya.”

’Kinadena ng lalaki’ motor bago sila tumawid sa Aurora Boulevard at pumasok sa Martinez Building.

“Nakita mo si Morales?”

“Oo. Alam ko rin kung sa’n siya.”

Puman’ik sila sa bodega, sa fourth floor. Mayro’n’ mga scaffolding, mga kahon sa ibabaw nung mga paleta, mga tiniklop na trapal, mga dram, mga folding table at stacking chair, mga sira’ office furniture at office equipment, mga arko, mga luma’ dekorasyon, higante’ mga maskara’ Comedy at Tragedy na malamang ’galing sa Ray-Ven Theater nung bukas pa ’to, at mga steel locker. May isang pintuan sa likod nung mga locker na ’di napansin nina Mang Jony, Superintendent Larry, at Paolo nung nilibot nila’ fourth floor. “Diyan iyong kuwarto niya,” bulong ni Renel.

“Pa’no tayo’ makikita’t makakausap niyan?” tanong nung lalaki. “Magtatanggal ba tayo nung pambulag? Kung magtanggal tayo nung pambulag, makikita pa ba natin siya?”

“Me ginawa iyong matanda’ lalaki sa Hungduan,” sagot ni Paolo. “Me sarili siya’ boteng lana, pero mas malaki. Nakapatong sa mesa sa labas nung kubol. Tumungga siya nang minsan nung konti’ lana sa bote.” In’alis niya’ pagkakakuwintas nung botelya sa liig niya at uminom siya nung konti’ lana mula rito. ’Ginaya siya ng lalaki. Maingat na ’pinagsama ni Renel iyong dalawang botelya at tinali niya’ mga ’to sa likod nung isa’ malaki’ dekorasyon. Saka sila lumapit sa pintuan, at kumatok ang lalaki. Kumabog iyong puso ni Renel kahit kampante’ kasama niya.

Agad bumukas iyong pinto. Naro’n si Uno. Sa likod niya, sa loob nung malaki’ kuwarto, nakaupo si Rey Morales sa isa’ trono.

Napatayo si Rey Morales. “Sino kayo?” tanong niya’ pasigaw sa dalawa’ binata.

“Ah, Mr. Morales—good evening, good evening,” bati ng lalaki’ nakaitim, na ’di man lang natinag sa bagsik nung boses ni Rey Morales. “Henry Garras. Author ng blog na Midnight Magick? Nasa three thousand na’ followers ko. Ako’ president ng Aves Noctis—baka narinig n’yo na rin iyong grupo’ iyan. Nagsasagawa kami ng high magick.” Nag-abot siya ng isa’ kamay pero ’di iyon tinanggap ni Rey Morales. Bumilib si Renel sa suwabe at sa tapang ng apog ng kasama niya, pero ’di bumilib si Rey Morales.

“Pa’no kayo’nakapasok dito?” singhal ni Rey Morales.

Ngumiti lang si Henry. Suwabe pa rin. “Specialization namin iyong magick. Lahat nung klase’ magick.” Sinadya niya’ tumigil sandali. “Matagal na namin kayo’ sinusundan.”

Tumaas iyong mga kilay ni Rey Morales. Naupo si Henry sa isa’ silya kahit ’di siya pinapaupo ni Rey Morales. Minabuti ni Renel na manatli’ nakatayo lang.

“Pumunta ’ko rito, Mr. Morales, para bigyan kayo ng imbitasyon,” patuloy ni Henry. “Malaki’ grupo namin. May impluwensya. Puwede kami’ tumulong sa inyo, puwede kayo’ tumulong sa ’min.”

“Tumulong?” Tumawa lang si Rey Morales. “Ba’t ko kekelanganin’ iyan?”

“Malaki’ Aves Noctis, Mr. Morales,” ang s’abi ni Henry. “Malaki’-malaki. At, matagal na sa Cubao.” Dumukot siya sa loob nung jacket niya at naglabas ng apat na disc. Nasa maganda’ plastic case iyong mga iyon, may mga espesyal na pabalat na itim, at nakasuksok sa mga envelope na custom-made. “’Eto’ mga DVD namin—Midnight Magick, Aves Noctis, iyong secret rituals namin, iyong mga magick na ginagawa namin. Confidential iyong dalawa.” Tumayo siya para abutin iyong envelope kay Rey Morales. “Please take your time—” pero naputol iyong sasabihin niya nung tumango si Uno kay Rey Morales at bigla’ pumasok ang apat na security. Hinawakan’ mahigpit ng mga ’to sina Henry at Renel sa mga balikat at braso.

“Mr. Morales!” Nagtaas nung boses si Henry na para ba’ nakatanggap ng malaki’ insulto. “This is a professional call!” Tumahimik siya nang sampalan siya sa pisngi ni Uno. Napahalinghing si Henry sa sakit. Sumambulat sa sahig iyong mga DVD.

Tinakpan ni Uno ng duct tape iyong mga bibig nina Henry at Renel para ’di sila makasigaw. Pumiglas ang dalawa, pero wala sila’ laban sa lakas ni Uno at ng mga security. Kinaladkad sila sa isa pa’ pintuan sa likod nung kuwarto, at sa isa’ koridor, at sa isa’ dati’ public rest room. Hinubaran sila’t ginapusan sa isa’ pader. Ininspeksiyon ng mga security’ bawat piraso’ damit nila. Wala sila’ nakita kun’ ’di mga wallet, mga ID, konti’ pera, mga litrato. Sa mga bulsa ni Henry, iPhone, mga susi nung motor, mamahaling pen, calling cards. Sa mga bulsa ni Renel, Samsung cell phone, isa’ kaha’ sigarilyo, disposable lighter, candy.

Iniwan nila’ isa’ oras nakagapos sina Henry at Renel. Dinala ni Uno’ mga ID sa computer station sa seventh floor. ’Dinaan ng isa’ IT’ mga ’ito sa isa’ electronic scanner. Hinintay nila’ lumabas iyong data sa isa’ screen.

“Enrico Garras,” binasa nung IT, “29. Graduate ng Computer Science sa STI P. Tuazon. Single. Nakatira kasama ng mga magulang sa Bonny Serrano Avenue. Freelance inspirational speaker ng life counseling and self-improvement. Madalas nagiging guest sa TV. Renelio Tuclao, 26. Graduate ng Business Management sa ABE International Business College. Bedspacer sa Central Boulevard. Contractual employee ng Telus International Philippines.”

“Koneksiyon sa PNP?” tanong ni Uno. “NBI? Military?”

Pumindot uli’ iyong IT sa keyboard at saka naghintay. “Negative.”

“Check, blog, Midnight Magick,” ang s’abi ni Uno.

Nag-search iyong IT. “Open blog. Five years na sa Internet. Six million views, 3,798 followers. Readers, U.S.A., Canada, Philippines, Spain, Germany, France, Mexico, Brazil, Indonesia, Thailand. Blog description: History of magick, varieties of magick. Affiliated group: Aves Noctis, translation, Birds of Night. Location, Main Avenue, Cubao, Quezon City. Members, 300. Kabataan lahat, 16 -25.”

“Aves Noctis?”

Nag-search uli’ iyong IT. “Grupo ni Garras. Type, research group. Annual membership fee, P3,000. May na-file na complaint sa Barangay Socorro, me apat na taon na. Alarm and scandal. Inabandona’ng headquarters sa Main Avenue. Walang indication kung sa’n lumipat.”

Nagbalik si Uno kay Rey Morales.

“Mga duwende lang pala iyan,” ismid ni Rey Morales. “Kung magsalita,’kala mo ku’ sino.”

“Pero, boss,” paala’a ni Uno, “nakapasok sila. Ibig sabihin, me bisa’ magica nila.”

“Magica lang iyan ng tao,” sagot ni Rey Morales. “Wala’ binatbat sa magica ko. Pero, pigain natin’ mga iyan para malaman ko kung ano’ alam nila.” Pumunta siya sa kuwarto’ kinagagapusan nina Henry at Renel, at sumunod sa kaniya si Uno.

12. Traydor At Tiktik

“Me nakuha ka ba sa kanila?” tanong ni Rey Morales kay Uno bago sila pumasok sa dati’ public rest room.

“Wala, boss,” sagot ni Uno. “Ordinaryo’ gamit lang.”

Nagkunot ng noo si Rey Morales. “Me tumulong sa mga iyan,” ang s’abi niya. “Alamin mo ku’ sino.”

Nahintakutan sina Henry at Renel nung pumasok si Rey Morales. Nanginginig sila sa ginaw at ngawit na’ mga braso’t binti nila sa pagkakagapos sa dingding. Tinanggal ni Uno’ duct tape sa mga bibig nila.

“Sir!” sigaw ni Henry. “Mali kayo nung akala, sir! ’Di kami kaaway! Kakampi kami!”

“Tumahimik ka riyan!” sigaw din ni Rey Morales. “Pa’no kayo nakapunta rito na’ wala’ karga?”

“Si Renel, sir, si Renel iyong gumawa!” mabilis na ’sinagot ni Henry. “Sumunod lang ako, sir, wala ’ko’ kasalanan, sir!” Napaiyak siya.

Bumaling si Rey Morales kay Renel.

Inisip ni Renel na dapat siya’ magsinungaling. “Lana po—nagpunas kami nung lana.”

“Ano’ klase’ lana?”

“’Di ko po alam—hiningi lang po namin sa albularyo.”

“Albularyo sa’n?”

“Dito lang po sa Cubao.”

Bigla’ nagmayagpag si Henry sa pag-asa’ pawalan siya. “Sinungaling!” sigaw niya. “Sinungaling iyan, sir! Assistant iyan, sir, ni Mang Jony Fenix, sir, iyong matanda’ gumagawa nung magick!”

Sumenyas si Rey Morales kay Uno. Kinalagan ni Uno sa pagkakagapos si Henry.

“Salamat, sir, sir, salamat!” Umiiyak pa rin si Henry. Tinutuluan nung uhog.

Pero, sa halip na pawalan nila si Henry, dinala siya nina Rey Morales at Uno sa isa’ pribado’ kuwarto. ’Kinandado ni Uno’ pintuan.

Ang s’abi ni Rey Morales kay Henry: “Mula umpisa.”

Nangaligkig si Henry. ’Di niya malaman kung pa’no ’sisimula. “Idol ko kayo, sir, sir, kayo’ idol ko. Napanood ko kayo sa TV, sir, matagal na, sir, nung pino-promote n’yo pa sir iyong CSD. S’abi n’yo sir sa interview, me koneksiyon iyong martial arts sa magick. Ginaya po nung grupo ko iyong tatlo’ magickal move na dinemo n’yo, sir. Epektibo lahat, sir. ’Tapos, sir, nawala kayo, sir. Hinanap ko kayo, sir, kasi sir, gusto ko, makiisa kayo sa grupo ko, sir. Ikaw sir iyong gagawin ko’ president sir. Ako sir iyong assistant n’yo.”

“Ba’t ’di ka lumapit sa Mang Jony Fenix na sinasabi mo?”

“Ka-kompetensiya ko iyon, sir, kaaway natin iyon. Pinapasok ko sir si Renel na mag-bedspacer do’n, para sir mag-espiya. Hinahanap din kayo no’n, sir, siguro para makiisa rin kayo sa grupo niya. Pero kaaway natin iyon, sir, ’di natin kakampi.” Nagpunas siya nung luha at uhog. Nag-isip na’ matagal, ’tapos: “Dati ’ko’ estudyante no’n, sir, disisiyete ’ko no’n. Ako’ pinakamatinik na estudyante no’n, sir. Ginawa niya ’ko right hand niya.”

“Bakit ’di na ngayon?”

“Gusto ko kasi, sir, mag-research nung lahat nung klase’ magick. Suggestion ko, sir, pasukin din namin, sir, iyong black magick, sir. Pero, ayaw niya, sir. Nagkatampuhan kami, sir. ’Di ko na siya binalikan, sir. Nagtatag ako, sir, nung sarili ko’ grupo. ’Tapos, me nag-tip sa ’kin, sir, nagtatanong din siya, sir, tungkol sa CSD. Marami ’ko espiya, sir. ’Gaya ni Renel. Kaaway natin si Mang Jony, sir. Ayoko’ maunahan niya ’ko sa inyo. Bubundulin ko sana sir nung motor ko para mawala na siya, pero bigla niya ’tinulak, sir, iyong kasama niya. ’Di ko tinamaan, sir. Kunin n’yo ’ko sir, sir, ako’ kunin n’yo. Nag-a-apply ako sa inyo, sir. Pagsisilbihan ko kayo, sir, ’di ko kayo tatraydurin.”

Nagtinginan sina Rey Morales at Uno. Binuksan uli ni Uno’ pintuan, saka niya ’nilabas si Henry at ’ginapos uli sa dingding.

“Sir!” sigaw uli ni Henry. “Sir, pawalan n’yo na ’ko, sir!”

Tinapalan uli ni Uno nung duct tape iyong bibig ni Henry. Lumugmok ito’t tahimik na humagulgol.

Si Renel iyong sumunod na kinalagan sa pagkakagapos ni Uno. Dinala rin siya nina Rey Morales at Uno sa loob nung pribado’ kuwarto. ’Kinandado uli ni Uno’ pintuan.

Ang s’abi ni Rey Morales kay Renel: “Sinabi ng kasama mo’ lahat. Ikaw naman iyong kumanta. Kung magkamali ka ng istorya, papatayin kita.”

Nakagapos pa lang si Renel, pinag-isipan na niya’ pambabaligtad na ginawa sa kaniya ni Henry. Tinawag siya nito’ sinungaling. Pinagbintangan siya nito’ simuno nung paniniktik kay Rey Morales. Binulgar niya ’to’ kasamahan ni Mang Jony sa pag-asa’ palayain siya’t si Renel iyong pahirapa’t parusahan. Inisip din niya’ kabutihan’-loob at tiwala’ ’pinakita sa kaniya ni Mang Jony, na, sa loob lang nung ilan’ araw, nagi’ ama-amahan sa kaniya.

Kung magsalita si Henry, para ba’ alam niya’ lahat. Pero, ano nga ba’ alam niya mula nung mag-bedspacer siya kay Mang Jony? Ano ba lahat-lahat nung nasabi niya? Iyong picnic sa Bernardo Park at pakikipag-usap sa mga kapre. Iyong pagpunta sa Ifugao at pagbisita sa matanda’ mombaki sa Hungduan. Iyong pagpasok nila sa hideout ni Rey Morales.

Wala siya’ sinabi kay Henry tungkol sa Berbanya, na nasa ilalim nung Cubao, o sa devil’s bane, o kina Prinsesa Maria Blanca at Haring Salermo, o sa Ermitanyo, o sa mga binata’ nabibilanggo’t nagsasanay nung martial arts at nagsasabog nung lagim sa Cubao.

Iyong alam lang ni Henry, nagnakaw siya nung pambulag na ginagamit ni Mang Jony, sumunod sila sa hideout ni Rey Morales, at nasa bodega sa fourth floor iyong kuwarto’ pinagtataguan ni Rey Morales. Kaya, iyon lang iyong sinabi niya kina Rey Morales at Uno.

“Sino ’to’ Mang Jony na ’to? Pa’no siya nakakuha nung malakas na klase’ magica?” tanong ni Rey Morales.

“Matagal na po iyon’ nag-aaral nung mahika,” sagot ni Renel. “Estudyante lang po niya ’ko.”

“Sino-sino kayo’ umakyat sa Banawe?”

“Kami’ dalawa po ni Mang Jony, tsaka iyong isa pa’ estudyante ni Mang Jony at iyong GF niya.” Nagsinungaling uli si Renel. “Me pinuntahan kami’ matanda’ mombaki. Para po’ albularyo iyon. Iyon po kasi’ style ni Mang Jony. Lumilibot po siya sa kung sa’n-sa’n para man’-interview ng mga albularyo.”

“Iyong lana’ pinampunas n’yo, sa Hungduan ’galing?”

“Opo.”

“Ano’ sisidlan?”

“Botelya po.”

“Nasa’n iyong botelya?”

“Naiwan po sa bahay. Do’n po kami nagpunas.”

“Makukuha mo ba’ botelya? Ma’papakita mo ba sa ’kin?”

“Opo. Kung kelangan po.”

’Binalik nina Rey Morales at Uno sa pagkakagapos si Renel, ’tapos, umakyat sila sa seventh floor.

Inutos ni Rey Morales sa isa sa mga IT: “Data search, Jony Felix.”

Maliksi’ pumindot sa keyboard iyong IT.

“Jonathan Fenix, 47. B.S. Psychology, M.A. Religious Studies, Ph.D. Socio-anthropology, University of the Philippines. Specialist ng world magic. Author ng 41 libro. Consultant sa paranormal phenomena. Central Boulevard, Cubao.”

“Mahika lang ng tao,” iling ni Rey Morales. “Pero, ano’ koneksiyon? Para’ me koneksiyon. Para’ me missing link na ’di ko matumbok-tumbok.”

“’Di kaya iyong mombaki sa Hungduan, boss?”

Umiling uli si Rey Morales. “Isa lang iyon sa marami’ albularyo’ pinuntahan niya. ’Di isa sa ’tin iyon. ’Di naman tayo nagpapakita sa ordinaryo’ tao’ basta-basta.” Napag-isip siya. “Puwera lang kung tayo mismo’ h’anap niya.” Nagmadali siya’ pumanaog sa sixth floor. Sumunod sa kaniya si Uno.

“Iyong missing link,” ang s’abi ni Rey Morales kay Uno. “Si Steve Garrion iyong missing link.”

Pumasok sila sa kuwarto ni Steve Garrion at ’sinara nila’ pintuan. Tinanong ni Rey Morales kay Steve kung kilala niya si Mang Jony. Napilitan si Steve na ikuwento’ lahat, mula nung mapansin niya’ tatak sa likod niya hangga’ sa huli nila’ pagkita ni Mang Jony. ’Di niya binanggit na nakita niya si Paolo nung hapon’ sinubukan niya’ tumakas.

“Me nabanggit ba’ Mang Jony’ na iyan tungkol sa mga kaharian? Berbanya? Cristales? Hari? Prinsesa? Prinsipe?”

“Wala po. Iyong s’abi lang po niya, Late Middle Age iyong tatak sa likod ko. Iyon lang po. ’Tapos, pumunta po kami sa den. Do’n namin’ ginawa iyong hypnosis session.”

“Hypnosis session pala iyon, nung nakita ko’ mukha mo sa kawa. Alam ko’ me kasama ka—dalawa’ lalaki—pareho ’di ko kilala.”

“Si Mang Jony po iyon, tsaka iyong estudyante po niya, si Paolo.”

“At ’di mo na sila nakita’ ’tapos no’n?”

“’Di na po. Magkikita po sana kami kinabukasan, pero nung umaga po’ iyon, lumabas po ’ko, ’sinakay po sa motor in Sir Uno, ’pinasok po rito, in’akyat po sa office n’yo.”

“Ba’t ka sana ’babalik ke Mang Jony kinabukasan?”

“Dadal’in daw niya po ’ko sa isa’ tao’ baka me alam tungkol sa marka sa likod ko.”

“Sino?”

“’Di po niya sinabi. ’Di ko po alam.”

13. Tanggalan

’Nilabas ni Uno’ ID ni Renel Tuclao at ’pinakita niya iyon kay Steve.

“Iyan ba si Paolo?” tanong ni Rey Morales.

“’Di po,” sagot ni Steve. Nagtaka siya dahil iba’ litrato’t pangalan sa ID.

“Ang Renelio Tuclao na iyan, kilala mo ba iyan?”

“’Di po.”

“’Di mo ba nakita iyan kahit mi’san sa bahay ni Mang Jony?”

“’Di po.”

Iniwan nila si Steve na nagtataka pa rin, at binalikan nila si Renel sa fourth floor. Matagal na’ nawalan nung ulirat si Henry. Lupaypay ’to’ nakasabit sa dingding.

“Sino si Paolo?” tanong ni Rey Morales kay Renel.

“Estudyante po ni Mang Jony, iyong kasama po namin sa Hungduan,” sagot ni Renel.

“Kilala mo ba si Steve Garrion?”

“’Di po.”

“Wala ba sila’ nabanggit na pangalan’ gano’n?”

“Para’ meron po. Pero ’di ko po alam kung sino iyon.”

“Kung binanggit nila si Steve Garrion,” ang s’abi ni Rey Morales, “konektado’ pag-akyat n’yo sa Hungduan ke Steve Garrion.”

Wala’ masabi si Renel. Patago naman’ nagngitngit si Rey Morales. Para’ nagsasabi nung totoo si Renel, pero may kutob siya’ ’di rin ’to lubos na nagsasabi nung totoo.

Kinalagan uli nila sa pagkakagapos si Renel, pinagbihis nung damit niya, at in’akyat sa seventh floor. Tumawag uli si Rey Morales sa isa sa mga IT.

“Mapa nung Cubao,” ang s’abi ni Rey Morales sa IT.

Nagliwanag sa malaki’ flat screen iyong mapa nung Cubao. May mga tuldok na pula sa mga address nina Steve Garrion, VJ Pinzon, at iba pa’ binata’ inangkin ni Rey Morales, kaya tadtad nung mga tuldok iyong mapa.

“Address ni Mang Jony,” ang s’abi ni Rey Morales kay Steve.

“95 Central Boulevard.”

Hinanap nung IT iyong address sa mapa, pero, ’di niya ’to makita.

“’Turo mo kung sa’n,” si Rey Morales kay Renel.

Pinag-aralan ni Renel iyong mapa, pero, ’di rin niya makita’ address. Wala’ Central Boulevard sa mapa.

Pumanaog si Rey Morales sa fourth floor. Matagal siya’ tumingin sa mahiwaga’ kawa, pero, wala siya’ nakita, kahit do’n.

Ang s’abi ni Rey Morales, “Me malakas na magica rito. Sigurado na ’ko ngayon.”

Inutusan ni Rey Morales si Uno na isama si Renel sa Central Boulevard at hanapin iyong bahay ni Mang Jony. Bumaba sila sa basement at sumakay sa isa’ kabayo, na nagi’ motor na pula nung lumabas sila sa building.

Langit iyong ginhawa’ naramdaman ni Renel nung salubungin siya nung sariwa’ hangin. Binagtas nila’ Aurora Boulevard, lumiko sila sa EDSA, at kakanan naman sana sa Central Boulevard, pero wala’ Central Boulevard. Nag-U-turn sila sa Santolan, kumaliwa sa Aurora Boulevard, at sumuot sa N. Domingo para kumaliwa naman sana sa Central Boulevard, pero, wala pa rin’ Central Boulevard. Nagtanong sila sa mga pulis pero wala’ alam na Central Boulevard ang mga ’to.

“Wala ba’ iba’ daan?” tanong ni Uno kay Renel.

“Subukan natin’ lumabas sa EDSA uli’, ’tapos, kanan sa Ortigas, kanan sa Mariposa, kanan sa Central Boulevard,” ang s’abi ni Renel.

“Sige,” ang s’abi ni Uno. “Subukan natin.”

Sa fourth floor nung Martinez Building, kinalagan sa pagkakagapos ng apat na security si Henry Garras, at binihisan siya nung damit niya nung mga ’to. Wala pa siya sa lubos na pagkamalay pero uungol-ungol siya dahil sa pagkaka-duct-tape sa bibig niya. Pumasok si Rey Morales na may dala’ malaki’ hiringgilya. Kinapkap nito’ ulo ni Henry. Tinurukan. Impit iyong sigaw ni Henry sa likod nung duct tape. Lumuwa’ mga mata niya, namula’ mukha niya, naglabasan lahat nung ugat sa liig niya. ’Tapos, tumigil si Henry sa pagpupumiglas. Binitiwan siya ng mga security. Tinanggal nila’ duct tape sa bibig niya.’Pinirik-pirik ni Henry’ mga mata niya. Tumingin siya kay Rey Morales, sa apat na security, sa buo’ paligid niya. Para’ kagigising lang.

Inakay ng mga security si Henry sa basement. ’Sinakay siya ng isang security sa isa’ kabayo—ang security sa likod, si Henry sa harap na para’ bata’ kinakandong.

Paglabas nung motor na pula sa building, napahagikhik si Henry sa sariwa’ hangin na bumuga sa mukha’t katawan niya.

Dinala ng security si Henry sa pinakamalayo’ bayan ng Bulacan. Doon, in’upo ng securiy si Henry sa isa’ bangko sa Rizal Park ng bayan. Saka niya iniwan, at nagbalik siya sa Cubao.

Lumubog at umakyat iyong araw pero ’di tuminag si Henry sa kinauup’an. Kumilos lang siya nang sitahin siya ng isa’ pulis. No’n lang siya bumangon at marahang naglakad sa mga kalsada.

Iniwasan siya’ lapitan ng mga tao dahil sa kaiba’ tingin sa mga mata niya. Pinagbulungan siya’t ’tinuro ng ilan.

“’Di ba, artista iyan?”

“’Di ba, lumalabas sa TV iyan?”

“Si ano—sino na nga ba iyan?”

Pero, wala’ narinig si Henry. Patuloy siya’ naglakad na para’ wala’ pinupuntahan.

Sakay nung motor na pula, bumalik sina Renel at Uno sa EDSA, kumanan sa Ortigas, kumanan sa Mariposa, at kakanan sana sa Central Boulevard. Pero, wala pa rin’ Central Boulevard.

Naubusan ng pasensiya si Uno. Tinawagan niya si Rey Morales sa cell phone para ’tanong kung ano’ gagawin.

“’Tanong mo ke Tuclao kung me alam siya’ iba’ address,” ang s’abi ni Rey Morales.

Wala’ maisip si Renel. Ayaw niya dal’in si Uno sa Police Station 7. Maiipit lang siya sa pagitan nina Rey Morales at ng mga pulis, at sigurado siya’ mamamatay, kun’ ’di sa mahika, sa totoo’ bala. Pumunta sila sa Bernardo Park, na naro’n at nakita nila’ puno ng mga namamasyal, pero, wala naman sila’ napala ro’n.

Sa bahay kaya ni Ma’am Tessa, sa Lantana?

Inikot nila’ ’lahat nung daan sa palibot nung bahay ni Tessa Paloma, pero ’di nila mahanap iyong bahay. Bumaba si Renel sa motor sa lugar na sigurado siya’ lokasyon nung bahay ni Tessa. Mula sa kinatatayuan niya, malakas iyong amoy nung devil’s bane. Sumunod sa kaniya si Uno. Wala naman sila’ nakita’ bahay ro’n. Sa isa’ kanto, may hardware store.

“’Amoy mo ba iyon?” tanong ni Renel kay Uno.

Sumagot si Uno, “Linseed oil. Pintura. Thinner.” Lumayo siya dahil nakaramdam siya ng hilo. Humarap siya sa isang pader. Dumuwal at nagsuka.

Bumalik sila sa Martinez Building. ’Dinala uli’ ni Uno si Renel sa fourth floor. Naghihintay sa kanila ro’n si Rey Morales.

“Si Henry?” tanong ni Renel. Agad niya’ napansin na wala na si Henry ro’n.

“Pinawalan na namin,” sagot ni Rey Morales. “Pawawalan ka rin namin, basta’ masunurin ka.”

Binalak pabalikin ni Rey Morales si Renel kay Mang Jony. “Maniniktik ka ngayon ’di na para kay Garras kun’ ’di para sa ’kin,” ang s’abi niya kay Renel. “Me mahalaga’ bagay ako’ nawawala. ’Di ’ko makakilos’ maigi hangga’ ’di iyon na’babalik sa’kin. Pilitin mo’ Mang Jony na iyan na hanapin iyon para sa ’kin. Me hawak siya’ malakas na magica. Alam ko, magagawa niya iyan.”

’Kinabit niya sa kanan’ paa ni Renel ang isa’ anklet na bakal, na magpapaniguro na lagi’ siya masusundan at mapapatawag anuman’ oras sa Martinez Building.

Pumasok si Rey Morales mag-isa sa kuwarto niya. Naupo sa magara’ trono. Hinaplos iyong mga brilyante, esmeralda, rubi, at sapiro sa mga sandalan nung kamay nung trono. Aanhin lahat iyan, inisip niya, kung iyong mga totoo’ mahalaga sa ’kin, nawawala naman?

Nagkamali siya. ’Di niya dapat ’binigay kina Juan at Maria Blanca’ dalawa sa pinakamabilis na kabayo niya. Nabigla kasi siya nung tupdin ni Juan iyong huli’ pagsubok na ’binigay niya. Pinaala’la sa kaniya ni Juan iyong pangako’ binitawan niya, at hiningi ni Juan iyong kamay ni Maria Blanca.

Nagbalik lang sa dati’ isip si Salermo nung makalayo na sina Juan at Maria Blanca. Saka siya nagdesisyon’ habulin sila—paslangin si Don Juan at ibalik sa palasyo si Maria Blanca.

’Tinuon niya’ mahiwaga’ singsing na suot niya sa tuktok nung mga bundok sa magkabila nung daan nina Juan at Maria Blanca. Natapyas iyong tuktok nung mga bundok at gumuho’ lupa’t bato sa daan. Pero, nakalusot at nakatakas sina Juan at Maria Blanca.

’Nilabas ni Maria Blanca’ mahiwaga’ prasko’ dala niya at saka niya sinabuyan nung tubig iyong daan. Lumaki iyong tubig. Naging ilog. Naging dagat.

’Tinaas uli’ ni Salermo’ kamay niya. ’Tinuon iyong singsing sa dagat para umalsa ito’t maging mga ulap. Pero, wala’ nangyari.

Lumaki lang nang lumaki iyong dagat hangga’ tuluyan’ makaalis sina Juan at Maria Blanca at makauwi sa Berbanya.

Humiyaw si Salermo. Hiyaw na nagi’ kulog at kidlat sa langit. Lumakas iyong hangin sa paligid. Naging maalon iyong tubig nung dagat. Sinumpa ni Salermo si Maria Blanca. Sinumpa niya’ kakalimutan siya ni Juan dahil iibig ito sa iba. Bumalik siya sa palasyo at nagkulong sa kuwarto. Do’n niya pinanood, sa itim na tubig sa mahiwaga’ kawa, iyong pagsubok na dinaanan ni Maria Blanca, iyong pagbalik-loob ni Juan sa kaniya, at iyong naganap na kasal nila.

14. Nawawalang Bagay

Nagpasiya si Salermo’ maglakabay papunta’ Berbanya para paslangin si Juan at iuwi na’ sapilitan si Maria Blanca. ’Hinabilin niya sa panganay na anak na si Maria Plata iyong pamumuno sa Reino. ’Sinama niya’ heneral niya’ si Uno, sandaan’ kawal ng hukbo, at kalahati nung kural niya ng mga kabayo.

Matagal sila’ naglakbay bago nakarating sa Berbanya. Una sila’ tumigil sa pinagsunugan nung anim na luma’ bahay. Sa ilalim no’n, nagtayo si Salermo nung kampo para sa kaniya at sa hukbo. Tumagal sila ro’n kahit nang linisin iyong lugar at tayuan nung mga bago’ apartment. Araw-araw, nilibot nila’ Berbanya at pinaghahanap ang kastilyo nina Fernando at Valeriana. Pero, ’di nila ’to makita.

’Di maintindihan ni Salermo kung ano’ klase’ magica’ meron sa Berbanya. Malamang, inisip niya, nagmula iyon sa Piedras Platas, sa Bundok Ng Tabor, dahil na kay Fernando’ ibong Adarna. Sayang. Iyong Bundok Ng Tabor lang kasi’ engkantado’ lugar kung sa’n pinagbawalan si Salermo ng mga diyos at diyosa na pumunta. Nagalit kasi ang mga diyos at diyosa kay Salermo nung pumatay siya ng marami’ tao at itayo niya sa reyno’ palasyo niya, na may mga pader na binuo nung mga bungo’t buto ng mga lalaki’ kaaway niya.

Makalipas iyong marami’ taon, lumipat si Salermo at ang hukbo niya sa Martinez Building. Do’n niya ’tinayo’ palasyo niya’ lihim. No’n niya pinalitan ng Rey Morales iyong pangalan niya at sinimulan niya uli’ makihalo sa mga tao. Pinagsanay niya’ mga kawal niya sa pagiging mga siyentipiko, mga teknolohista, mga intelihensiya, mga militar. Binuksan niya’ Crystal Springs Dojo para malaman nina Juan at Maria Blanca na naro’n siya, at baka sakali’ lapitan nila siya, at para makaakit din siya ng mga binata’ nasa lahi nila. Pero, ’di lumitaw sina Juan at Maria Blanca, at wala sa lahi nila’ mga nag-enroll sa CSD.

Nung mabuo na’ palasyo niya’ lihim, pinamasaker ni Rey Morales sa mga kawal niya’ pamilya Maina na may-ari nito. Nagtanim siya nung mga kristal na itim para malugi’t umalis ang mga tenant. Tinabingan din niya nung higante’ pananggalang iyong buo’ building para wala na’ magkainteres dito. Sa gayon, kaniyang-kaniya na iyong binuo niya’ palasyo, pareho’ sa ilalim at sa ibabaw.

Dahil ’di niya makita’t mapasok ang kastilyo ng Berbanya, iniba ni Rey Morales iyong stratehiya nung paghihiganti niya. Sa pamamagitan nung magica, pumili siya ng mga bunso’ lalaki sa lahi nina Juan at Maria Blanca. ’Pinanganak sila’ lahat na mga tao dahil sa pagsalin-salin sa mga taon. ’Pinanganak din sila’ may tatak ng reyno sa likod nila—mga tatak na tatawag sa kanila sa tama’ edad at sa tama’ panahon. Sila’ sisira sa Cubao—ano pa’ mas mainam na paghihiganti sa iyong gamit-gamit, mismo’ mga anak nung pinaghihigantihan? ’Di sila karamihan—nasa libo lang—dahil marami sa kanila’ wala na sa Cubao at nasa kalapit na mga distrito, nasa iba na’ mga lunsod, o nasa iba’ bayan.

’Di humangga ro’n iyong ambisyon ni Rey Morales. Pagkatapos sirain ang Cubao, balak niya’ sirain ang mga karatig nito, pagkatapos, buong Luzon, hangga’ sa mismo’ Bundok Ng Tabor. Para ipakita sa mga diyos at diyosa na totoo siya’ makapangyarihan, at makakahamon ng sinuman’ iba’ makapangyarihan, kahit ang mga diyos at diyosa. At saka niya papaslangin si Juan at babawiin si Maria Blanca.

Nagkaro’n lang nung isa’ problema.

Naging ugali ni Rey Morales iyong sumali sa mga tournament ng martial arts. Lagi siya’ nanalo dahil sa magica, kaya lagi siya’ nag-uwi nung mga tropeo’t plake. ’Kinaligaya niya’ maging tanyag at mabango’ pangalan sa mga tao.

Kaya lang, mi’san, sa isa’ tournament nung kendo, natalo siya. Nakaharap niya’t nakalaban ang isa’ misteryoso’ master. Nakasuot ito ng maskara. Wala’ me alam nung pangalan niya’t pinanggalingan. Sa tournament na iyon, natapyas nung espada nung master iyong ika’pat na daliri, iyong palasingsingan, sa kaliwa’ kamay ni Rey Morales. Napahiyaw sa sakit si Rey Morales. Hinagisan niya nung tigalpo’ kalaban, pero tumalbog lang ’to. Napaisip tuloy si Rey Morales. Sino ba’ master na ’to? Si Juan kaya, na nakabalatkayo? Si Pedro? Si Diego? Si Fernando?

Umalis ang master na samsam iyong tropeo. ’Di na siya nagbalik o nakita mula no’n. Sinubukan siya’ hanapin ni Rey Morales pero lagi’ siya’ nabigo. Sinubukan din niya’ ibalik iyong naputol niya’ daliri sa pamamagitan nung magica, pero ’di niya magawa.

Saka niya nalaman na may malaki pala siya’ problema.

Isa’ mahalaga’ bagay iyong nawawala sa kaniya. Bagay na dapat niya’ hanapin, at, hanggat ’di niya nahahanap iyon, ’di siya puwede’ lumabas sa palasyo dahil baka siya balikan, harapin, labanan, at talunin ng misteryoso’ master. O ng iba pa’ kagaya niya.

Tinaggap ni Mang Jony’ imbitasyon ng Barangay Kaunlaran na magi’ isa sa mga judge sa cooking contest na idadaos sa maliit na plaza sa susunod na Sabado. May outing sina Paolo at Michelle sa araw na iyon, kaya inisip ni Mang Jony na isama si Renel. Tinanong niya sa isa sa mga bedspacer kung nakauwi na si Renel mula call center.

“Opo, Mang Jony,” ang sagot nung bedspacer. “Nakita ko po, angkas po ng lalaki’ naka-motor na pula. Bumaba po sa EDSA. Naglakad po papunta rito. Natutulog po ngayon sa kuwarto.”

Sagot ni Mang Jony, “Pupuntahan ko na lang mamaya, ’pag gising na siya.”

Pagdating nung Sabado ng hapon, nagbihis at tumambay si Renel sa kuwarto ni Mang Jony. Nagsuot si Mang Jony ng barong, at ’nilabas nito’ kahon nung mga alahas na pagpipilian niya ng ’susuot. ’Di sikreto sa lahat na nakabuo si Mang Jony’ koleksiyon nung mga mahiwaga’ alahas sa loob nung mahaba’ panahon.

Pinaliwanag ni Mang Jony kay Renel iyong ’ ilan’ piraso’ alahas sa koleksiyon. Kuwintas na marami’ antigo’ chevron bead, mula Cordilleras, na nagagamit para makipag-usap sa mga ninuno. Pendant na may perla’ South Sea na ’sinlaki nung itlog nung pugo, mula Mactan, na nagagamit para tumagal sa ilalim nung dagat at makasisid sa kailaliman. Tubaw na tinahian nung mga ginupit na nakar, mula South Cotabato, nagagamit para humawi nung makakapal na espiritu’ negatibo.

’Nilabas din ni Mang Jony’ maliit na kahon’ pinaglalagyan nung antigo’ singsing na pilak na binili niya sa antique shop ng Ermitanyo.

“Ano po naman iyong nagagawa niyan?” usisa ni Paolo.

“Mukha lang to’ singsing,” ang sagot ni Mang Jony, “pero nagagamit na para’ sandata, laban sa mga kaaway. Me isa pa’ gamit iyan, pero ’di ko pa natutuklasan.”

Pinagmasdan ni Renel iyong singsing. Puro’ pilak ’to, may sapiro’ itim, may ukit na paniki sa magkabila’ gilid.

Ito kaya’ nawawala’ bagay ni Rey Morales? Pero, bakit wala’ bungo’t mga dragon?

Iba’ alahas iyong pinili’ isuot ni Mang Jony nung hapon’ iyon: ginto’ singsing na may bato’ sardonyx, mula Afghanistan. ’Binalik ni Renel iyong pilak na singsing sa maliit na kahon, tinakpan niya’ kahon, at in’abot niya’ kahon kay Mang Jony. ’Binalik ni Mang Jony’ dalawa’ kahon sa loob nung cabinet.

Marami’ dumalo sa plaza nung hapon’ iyon. Anim na cooking stall iyong ’tinayo sa palibot nung plaza para sa mga finalist na nanalo mula nung mga nakaraan’ buwan. May malaki’ mesa’ pinagpatungan ng karne, mga gulay, mga rekado, at malaki’ timbangan. Naupo si Mang Jony sa ibabaw nung stage na nasa isa’ dulo nung plaza. Si Renel naman, nakihalubilo sa mga tao’t inusyoso’ mga nagtitinda ng iba’ iba’ kakanin. Nasa stage din ang barangay chairwoman na si Delilah Ciguena at iba pa’ judges. Bumati at nagtalumpati sa mikropono si Delilah, pagkatapos, agad-agad tumabi kay Mang Jony at nagsimula’ magkuwento tungkol sa bahay niya na tila yata minumulto. Inanunsiyo ng emcee’ simula nung cooking contest at ’pinakilala niya’ ’uli’ mga kalahok: isa’ chef ng maliit na restaurant, mag-asawa’ taga Planas III, estudyante ng Mataas Na Paaralang P. Bernardo, magkapatid na matanda’ dalaga, isa’ may-edad na jeepney driver, at isa’ balikbayan mula Canada.

“Iyong pinakahuli’ cooking challenge,” anunsiyo ng emcee sa mikropono, “sinigang na liyempo!”

Nagpalakpakan lahat. Nagkumpulan ang mga kalahok sa malaki’ mesa para kumuha nung kakailanganin nila sa pagluto, at pinindot nung isa sa mga judge iyong timer.

Pumili ang mga kalahok nung kani-kanila’ pang-asim para ’di matulad iyong mga luto nila sa isa’t isa: sampalok, kamyas, bayabas, santol, murang kamatis, mangga’ hilaw.

Haba’ nagluluto’ mga kalahok at inuudyok ng mga manonood, patuloy na nagkuwento si Delilah kay Mang Jony at pilit nito’ pinatititingnan iyong bahay niya.

Nung dumating iyong takda’ oras nung pagtapos nung pagluluto, isa-isa’ tinikman ng mga judge iyong inihain ng mga kalahok. Pagkatapos nung mahabang delibersayon, ’dineklara nila’ panalo’ mag-asawa’ taga-Planas III. Ginawaran sila nung certificate at cash prize ni Delilah.

Tumuloy ang mga judge at ilan’ VIP sa bahay ni Delilah, sa Driod Street, para maghapunan. ’Sinama ni Mang Jony si Renel. Puno’-puno nung mga pigurin’ hugis-ibon iyong bahay ng chairwoman. Gawa’ mga ito sa porselana at naka-display sa matatangkad na glass cabinet.

Italian iyong dinner na pina-cater ni Delilah sa mga panauhin. Nagbiruan ang ilan at naghanap nung sinigang. Sa dinner table, nagtanong ang isa sa mga judge tungkol sa crime rate nung barangay. Nanlumo si Delilah. Inamin niya na tumaas ’to, ’gaya nung sa buo’ lunsod, kaya nag-apela siya sa LGU na payagan siya’ magpadagdag ng mga tanod.

’Di muna ’pinaalis ni Delilah sina Mang Jony at Renel ’tapos nung dinner. ’Nilibot niya’ dalawa sa bahay. ’Pinakita niya’ lugar na madalas sulputan nung multo, iyong dulo nung koridor sa ’taas nung hagdan.

Tinanong ni Mang Jony kay Renel kung payag siya’ tumingin at makipag-usap sa sinuman o anuman na naro’n sa ’taas nung hagdan, ’gaya nung ginawa’ ni Michelle sa mga kapre sa Bernardo Park. Pumayag si Renel. Ginabayan siya ni Mang Jony sa pagbukas nung third eye niya. Nang handa na siya, naupo sina Mang Jony, Renel, at Delilah sa sahig nung koridor at nagsindi ng kandila sa isa’ glass holder.

Naghintay sila. ’Di nagtagal, may nakita si Renel na babae’ nakatayo sa ’taas nung hagdan.

Pinasalarawan ni Mang Jony’ babae kay Renel.

“Maganda. Maputi. Mahaba’ buhok. Nakasuot nung maganda’ damit. Para’ prinsesa,” ang s’abi ni Renel.

“’Tanong mo’ pangalan,” ang s’abi ni Mang Jony.

“Maria.”

“Maria Blanca?”

“Maria,” inulit ni Renel. “’Di ko po masyado’ marinig. Kasi po, para’ po’ me humaharang.”

“Ano’ klase’ harang?”

“Sa mata ko po. Tsaka sa tenga. Lumalabo po’ tingin ko. Tsaka ’di ko na po naririnig iyong sinasabi ng babae.”

Natakot si Renel dahil tumabing sa babae’ isa’ anino. Anino’ nagi’ katawan at mukha ni Rey Morales. Nakatitig siya kay Renel. Nanlilisik iyong mga mata.

15. Desisyon

“Tuclao,” ang s’abi ni Rey Morales. “Nasa’n ka? Sino’ kausap mo? Ano’ ginagawa mo?”

Bigla’ humigpit iyong anklet sa paa ni Renel, sa loob nung medyas niya. Uminit na para’ nagbabaga. Napaaray si Renel. Namatay iyong apoy nung kandila. Nawala’ babae sa ’taas nung hagdan.

“Renel!” tawag ni Mang Jony. “Napapa’no ka?”

Nagtakip ng mukha si Renel. “’Di ko po kaya. ’Di ko po magawa.”

“’Di bale,” ang s’abi ni Mang Jony. “Gagawin uli’ natin ’pag handa ka na.”

Nangamba si Delilah, pero ang s’abi sa kaniya ni Mang Jony, ’di multo’ naro’n sa bahay niya kun’ ’di mabait na espiritu’ gabay. Gusto lang ipaalam ng gabay na nagbabantay siya kay Delilah’t sa bahay niya. Nangako si Mang Jony na magbabalik siya’ kasama ni Renel para tapusin iyong pakipag-usap na sinimulan nila sa babae’ nakita ni Renel.

Napanatag iyong loob ni Delilah, lalo na nung sabihin ni Mang Jony na babalik siya. May sikreto kasi siya’ crush kay Mang Jony, bagay na matagal na naman’ alam ni Mang Jony pero ’di niya pinapahalata sa chairwoman.

’Di makatulog si Mang Jony nung gabi’ iyon.

Si Maria Blanca ba’ nagpakita kay Renel sa bahay ng chairowman? Kung siya nga, ba’t siya nasa bahay ng chairwoman? Bakit siya nagpaparamdam sa kaniya?

Naupo si Mang Jony sa writing desk niya at nagsindi nung study lamp. Matagal siya’ tumingin sa maskara’ eskayola ni Salermo na ginawa ni Agnes at ’nilagay niya sa loob nung glass cabinet sa gawi’ kaliwa nung writing desk.

Umandap sa paningin ni Mang Jony iyong pagkakailaw sa maskara, na para ba’ sinisinagan ng makislot na dila’ apoy ng kandila. Pumatong sa maskara’ mukha ni Maria Blanca.

“Magandang gabi po, Mang Jony,” ang bati ni Maria Blanca.

“Magandang gabi rin, Prinsesa,” ang bati ni Mang Jony.

“Pasensiya na po, ’di ko po kayo lagi’ napupuntahan. Pero, lagi po namin kayo’ sinusubaybayan.”

“Kayo ba’ nakita ng kasamahan ko’ si Renel sa bahay ng barangay chairwoman kanina?”

“Iyo po’panganay namin’ kapatid na si Maria Plata. Sumunod po siya sa ’kin na ’di po alam ni Ama. Nakatira po siya sa ilalim nung bahay kung sa’n kayo naghapunan. Naro’n po siya para tumulong sa pagprotekta ’di lang sa ’min ni Juan kun’ ’di pati sa lahat nung nasa kastilyo, at sa buo’ kaharian.

“Lumalakas po’ puwersa ni Ama dahil sa patuloy po’ pagsasanay ng hukbo niya at ng mga binata’ hawak niya. Dumarami po, at darami pa, sila, at darami rin po’ mga krimen sa Berbanya. ’Sang bagay lang po’ pumipigil ke Ama. ’Di po lubos iyong kapangyarihan niya dahil me mahalaga’ bagay po’ nawawala sa kaniya. Iyon po’ mahiwaga’ singsing.

“Nung ’hinagis po ni Ama’ singsing niya sa gitna nung dagat, ’di po ’to na’ahon nung mga engkantado’ isda. Gumamit po ’ko nung mahika para gumawa nung ikalawa’ singsing na kawangis nung singsing niya. ’Di po muna ’to nahalata ni Ama. Nung hinabol po niya kami, ginamit po niya’ singsing para gumuho’ mga bundok at tabunan kami ni Juan nung lupa’t bato. Mga tuktok nung bundok lang po’ napaguho nung singsing.’Kala ko po, natuklasan na niya no’n na me deperensiya iyong singsing. Pero, natuklasan lang po niya’ lahat nung dumating siya sa Berbanya, at tumagal pa po ng mahaba’ panahon, at makihalo po siya sa mga tao. ’Di po siya lumabas sa palasyo’ ’tinayo niya mula no’n. Naputulan po kasi siya nung daliri. Dahil do’n, alam po niya’ puwede rin siya’ maputulan ng kamay, ng braso, ng paa, at puwede rin po siya’ mapugutan ng ulo.

“Hinahanap po niya ngayon iyong singsing. Kung mahanap po niya, sigurado po’ tuluyan’ masisira’ Berbanya. ’Di po dapat mapasakaniya uli’ singsing.”

“Nasa’n ba’ singsing?”

“’Tapos po’ dumaan iyong marami’ taon, napag-alaman po nung mga engkantado’ isda na nilulon iyong singsing nung isa sa matanda’ pawikan na alagad ni Ama, sa ilalim po nung dagat. Sumisid po’ pawikan mula Reino hangga’ lupa’ kinaroroonan ng Berbanya. Isosoli niya po sana’ singsing ke Ama. Pero, nasabat po iyon ng Ermitanyo.”

Para’ binatukan si Mang Jony.

“’Di si Ama’ tunay na me-ari nung singsing, Mang Jony,” patuloy ni Maria Blanca. “Hinamon niya ng laban ang pinakamakapangyarihan’ mago sa buo’ bayan no’n, si Haring Melquior nung reyno ng mga paniki. ’Dinaos nila’ laban sa pagitan nung dalawa’ reyno. Malakas po si Haring Melquior, pero dinaya po siya ni Ama. Inagaw niya po’ singsing. Pinugutan po niya ng ulo si Haring Melquior. Pinutol-putol po niya’ katawan nito. ’Tinapon po sa dagat para ka’nin nung mga pating.

“Ingatan n’yo po’ singsing, Mang Jony. Gagawin po ni Ama’ lahat, makuha lang niya uli ’to. Huwag n’yo na po’ ’pakita’t ’pahawak sa iba. Huwag po kayo’ magtitiwala sa lahat ng tao.”

Nagpaalam si Maria Blanca. Naglaho’ mukha niya sa maskara’ eskayola.

Pinatay ni Mang Jony’ study lamp. Bumalik siya loob nung kuwarto niya. Binuksan niya’ cabinet. ’Nilabas iyong maliit na kahon. Naala’la na ’binalik ni Renel iyong singsing sa loob no’n, tinakpan iyong kahon, in’abot iyong kahon kay Mang Jony, at ibinalik naman ni Mang Jony sa loob nung cabinet.

Dahan-dahan’ binuksan ni Mang Jony’ takip nung kahon.

Naro’n pa’ singsing. Antigo’ pilak. May bato’ sapiro’ itim. May ukit na paniki sa magkabila’ panig. Liyad iyong mga pakpak nung bawat paniki at para’ hugis letra’ M. Singsing ni Haring Melquior.

Pinuntahan ni Renel si Mang Jony sa loob nung den kinabukasan. Pagpasok pa lang niya, sumenyas siya kay Mang Jony na huwag magsalita. Tumuro siya sa pambulag sa dibdib ni Mang Jony, at binuksan niya’ kamiseta niya para ipakita kay Mang Jony na wala’ pambulag nito.

Agad naintindihan ni Mang Jony’ gusto’ sabihin ni Renel. Pinaghintay niya si Renel sa loob nung den. Tumawid siya sa Central Boulevard at naglakad papunta’ Police Station 7, kung sa’n niya hiningan nung isa’ botelya’ may sintas na ginto si Superintendent Larry. Agad-agad siya’ nagbalik sa den at ’sinuot niya’ kuwintas sa liig ni Renel.

“Salamat po, Mang Jony.” Naging maluha-luha si Renel.

“Nagdesisyon po ’ko,” dugtong ni Renel. “’Paglalaban ko po’ ’pinaglalaban n’yo.”

At saka ’pinagtapat ni Renel kay Mang Jony’ lahat, mula nung papasukin siya’ bedspacer ni Henry Garras. Paulit-ulit siya’ humingi ng tawad. Paulit-ulit din siya’ pinatawad ni Mang Jony.

“Nasa’n si Henry?” usisa ni Mang Jony.

“Wala na po siya ro’n pagbalik namin sa fourth floor,” malungkot na sagot ni Renel.

Matagal sila’ nagtinginan na para’ nababasa nila’ isip ng isa’t isa. Naala’la ni Mang Jony’ ’kinuwento ni VJ Pinzon kay Steve Garrion tungkol sa binata’ si Ronald Cardinal.

’Pinakita ni Renel kay Mang Jony’ bakal na anklet na nakapaikot sa paa niya.

“Mag-iisip ako ng paraan para alisin iyan,” ang s’abi ni Mang Jony. “Sa ngayon, mabuti kung huwag ka muna’ lalabas ng bahay.”

Umusbong na’ seedlings sa mga paso sa entrada nung bahay ni Mang Jony. Sa tuwing umihip iyong hangin, sumabog sa paligid iyong amoy nung devil’s bane.

Nakaramdam si Renel ng pagkahilo. Ginunita niya’ nangyari kay Uno sa Lantana. Tumakbo siya sa toilet, nagduwal, at nagsuka. Suot-suot ko kasi’ anklet, inisip niya.

Nilagnat si Renel at pinanghinaan ng katawan. Minabuti ni Mang Jony na matulog muna siya sa day bed sa loob nung den para maalagaan siya ro’n ni Paolo na’ wala’ patanung-tanong ang iba’ bedpsacer.

Nagdala si Tessa nung lemon verbena tea nung gabi’ iyon. At saka lang nakatulog si Renel na’ mahimbing.

Binasa ni Tessa kay Mang Jony’ isa’ parte ng Ibong Adarna.

“Nagi’ bato sina Don Pedro’t Don Diego haba’ natutulog. ’Di kaya talinghaga’ ’to nung panghihina ng katawan at isip, iyong pagigi’ para’ paralisado, iyong pagigi’ manhid?”

“Catatonia?” tanong ni Mang Jony.

“At para’ gumagaling sila ’pag pinaiinom nung lemon verbena tea,” dagdag ni Tessa. “’Di kaya’ ’to naman iyong Tubig Ng Buhay?”

“Dalawa na’ alam natin, kung gano’n,” ang s’abi ni Mang Jony. “Iyong sintas na ginto’ pinagtatalian nung pambulag na nakakuwintas sa mga liig natin, at iyong lemon verbena tea na Tubig Ng Buhay.”

“Dalawa na lang iyong ’di pa natin alam,” dugtong ni Tessa. “Iyong engkantado’ hawla’t iyong labaha’t mga dayap.”

Mataas pa rin iyong lagnat ni Renel nung gabi’ iyon. Natulog si Paolo sa isa’ armchair para bantayan siya. Banda’ alas onse ng gabi, nanaginip si Renel. Sa panaginip na iyon, dumilat siya’t lumingon sa kinaroroonan niya. Alam niya’ nasa loob siya nung den ni Mang Jony. Nakabukas lahat nung ilaw. Nakita niya si Paolo na nakasalampak sa isa’ armchair at humihilik. Pero, ’di lang sila’ dalawa’ nasa loob nung den. May dalawa pa’ lalaki’ nakayukod sa paanan nung spare bed na kinahihigan niya: isa’ binata at isa’ lalaki’ kayumanggi’t malaki’ katawan. Pinagtutulungan nila’ distrungkahin iyong bakal na anklet na nakapaikot sa paa niya. ’Di kilala ni Renel iyong dalawa’, at ’di rin siya pinapansin ng mga ’to. Ni hindi siya tiningnan o sinulyapan ng dalawa dahil tutok na tutok sila sa pagdistrungka nung anklet. ’Di makita ni Renel iyong mga kasangkapan’ gamit nila, pero tiyak niya na kaiba’ mga ’to.

“Konti na lang, Halcon,” ang s’abi ng binata sa lalaki’ kayumanggi.

“Opo,” sagot naman ng lalaki, “malapit na malapit na po.”

Tumahimik iyong binata.

“Huwag po kayo’ luluha,” maamo’ boses ng lalaki’ kayumanggi.

“Naaawa kasi ako sa lahat ng tao’ naghihirap,” ang s’abi ng binata.

Pumikit uli si Renel. Napabuntunghininga siya nang malalim, at nakatulog uli.

Wala na’ lagnat at panghihina ni Renel kinaumagahan. Wala na rin iyong bakal na anklet sa paa niya. Sumagi sa isip niya kung sina Mang Jony at Paolo kaya’ nagtanggal no’n haba’ natutulog siya, pero malinaw pa rin sa isip niya’ napanaginipan niya.

Sabay nag-breakfast sina Mang Jony, Paolo, at Renel sa kitchen. ’Kinuwento ni Renel iyong panaginip niya.

16. Juan

“Binata. Malaki’ lalaki,” ang s’abi ni Paolo. “’Di kaya isa sa mga tropa ni Rey Morales ang binata? ’Di kaya si Uno’ malaki’ lalaki?”

“Para’ hindi,” sagot ni Renel. “Maamo sila. Iyong pangalan ng lalaki, Halcon. Tsaka, kung mga tropa ni Rey Morales iyon, ba’t nila tatanggalin iyong anklet sa paa ko?”

“Sino kaya, sir, iyong mga iyon?” tanong ni Paolo kay Mang Jony.

“Isa lang iyong naiisip ko,” sagot ni Mang Jony. “Ang binata, si Prinsipe Juan. Si Halcon, utusan, katiwala, o kawal niya. O kaya, personal bodyguard niya.”

Nagitla sina Paolo at Renel.

“Pakiramdam ko,” tuloy ni Mang Jony, “nasa ilalim nito’ bahay iyong quarters ng personal bodyguard ni Prinsipe Juan. Kaya me kaiba’ pagtingin sa ’tin si Prinsesa Maria Blanca, ang Ermitanyo, at, kahapon, si Prinsesa Maria Plata.”

“Kung gano’n—” simula ni Renel.

“Oo,” si Mang Jony. “Dito nagtatago si Prinsipe Juan, sa ilalim nung bahay natin.”

Bumalik si Mang Jony sa Police Station 7. Do’n, ’binida sa kaniya ni Superintendent Larry’ lahat nung na’sagawa nung mga operatiba niya sa Martinez Building. Bumuo siya ng Operation Crystal Springs at ng mga squad na pulis na kilala niya’t pinagkakatiwalaan. May basbas ng Chief Superintendent’ lahat, at ’tinuring na classified iyong lahat nung nadiskobre nila sa loob nung building.

Pagkatapos nung bawat pagpasok ng mga squad sa Martinez Building, ’binabalik ng mga operatiba kay Superintendent Larry’ mga pambulag. Beinte-tres iyong pambulag na ’binigay sa kaniya ni Mang Jony pagbaba nila mula’ Ifugao. Beinte-dos na ngayon iyong bilang, dahil humingi si Mang Jony para bigyan uli’ si Renel nung isa.

Nahanap ni Superintenden Larry at ng mga operatiba niya’ kuwarto ni Rey Morales at iyong mga kuwarto’ nagi’ bilangguan nina Renel at Henry Garras sa fourth floor. Nakahanap din sila nung laboratoryo at iba’ iba’ klase’ nakakamatay na serum. Palihim na kumuha ng mga sample nung mga ’to’ dalawa’ operatiba, at sinsusuri ngayon iyong mga serum sa PNP Lab.

“Me mas mahalaga kami’ natuklasan,” ang s’abi ni Superintendent Larry. “Me apat na basement pa sa ilalim nung basement na pinuntahan natin. Do’n kami sumisiyasat ngayon.”

“Ano’ naro’n?” tanong ni Mang Jony.

“Top secret iyan sa ngayon, Mang Jony,” ang sagot ni Superintendent Larry. “Pero, oras na me clearance ako’ ipaalam, kayo’ una ko’ sasabihan.”

Nagpaalam si Renel kay Mang Jony na pumunta sa Martinez Building ’tapos niya’ mag-duty sa call center. Umakyat siya sa sixth floor para hanapin iyong kuwarto ni Steve Garrion. ’Di niya binalak kausapin si Steve. Iyong habilin kasi nina Mang Jony at Superintendent Larry sa kanila’ lahat, huwag mag-initiate ng direct contact sa sinuman sa loob nung building. Kaya, gumawa ng sulat si Renel kay Steve. Nagpakilala siya’ estudyante ni Mang Jony at ’pinaalam niya na ginagawa nila’ lahat para sila ma’ligtas. Sa sulat, ’pinaalam din ni Renel kay Steve na kunin iyong dalawa’ pambulag na ’tinago niya sa fourth floor, isuot na’ para’ kuwintas, at tumuloy sa bahay ni Mang Jony sa Central Boulevard. ’Sinulat niya kung sa’n niya ’tinago’ mga pambulag: sa likod nung malaking dekorasyon, mga maskara’ Comedy and Tragedy, sa fourth floor, at do’n niya ’nilagay sa likod nung maskara’ Tragedy. Pinakiusapan ni Renel si Steve na tandaan’ lahat nung mga sinulat niya, pagkatapos, sirain iyong sulat.

Habang nagsasanay ang mga binata sa gym sa fifth floor, sinuksok ni Renel iyong sulat sa ilalim nung unan ni Steve.’Di na siya nagtagal pa sa loob nung building. Sariwa pa kasi sa isip niya’ mga paghihirap na dinanas niya ro’n.

Nagsama-sama sina Mang Jony, Superintendent Larry, Tessa, Agnes, Delilah, Paolo, Michelle, at Renel para manood ng concert sa Coliseum. Puno’-puno ng tao’ Coliseum mula lower box hangga’ bleachers nung gabi’ iyon, at nagi’ kasiya-siya’ concert para sa kanila’ lahat. Sina Mang Jony, Superintendent Larry, Paolo, at Renel, dahil nakapag-break muna sa kaso. Sina Tessa at Michelle, sa mga gawain sa kani-kanila’ pamantasan. Si Delilah, sa trabaho’ barangay. Si Agnes, sa binubuo niya’ bago’ exhibit nung mga eskultura na may pamagat na Tres Diosas. Nag-late dinner sila sa KFC pagkatapos. Wala’ bumanggit ng kahit ano tungkol sa ilalim nung Cubao, lalo na’t naro’n sina Agnes at Delilah, na wala’ alam tungkol sa mga alam nila.

Pag-uwi nila sa bahay, tumambay sina Mang Jony, Paolo, at Renel sa den. ’Di nila tinanggal iyong suot-suot nila’ pambulag.

Banda’ madali’-araw, nakita nila si Juan. Nag-iba’ den. Nagi’ kuwarto’ inayos para sa isa’ prinsipe. Nagpara’ moderno’ man-cave na may kama’ king-size, mga appliance, at mga gadget. May apat na bantay sa mga sulok nung kuwarto. Nakita ni Renel na isa si Halcon sa mga iyon.

Binati ng prinsipe sina Mang Jony at ang dalawa’ binata. Makisig at magiliw siya. ’Di katakataka, insip ni Mang Jony, na nagi’ paborito siya ng ama niya’ si Fernando. ’Gaya nung hula ni Mang Jony, ’nilipat siya ni Maria Blanca at ng Ermitanyo dito, mula sa kastilyo.

’Kinuwento ni Juan na, ’tapos nila’ ikasal ni Maria Blanca at nalaman nila’ sinundan sila’t patuloy na pinaghahanap ni Salermo, binalak niya’ dal’in si Maria Blanca sa iba’ bayan sa Asia at do’n sana sila lalagay sa tahimik. Pero, ’di sila pinayagan ni Fernando, dahil ’di nito matiis na ’di nakikita’ bunso niya’ anak.

Tumutol din ang Ermitanyo sa balak niya. Sayang daw lahat nung pinag-aralan niya, lahat nung naging pagsasanay niya, at lahat nung paghahanda niya sa pagigi’, isa’ araw, hari ng Berbanya.

“’Pinakita po sa ’kin ng Ermitanyo’ kinabukasan ng Berbanya sa malaki niya’ bola’ kristal,” ang s’abi ni Juan.

Matagal na tumingin si Juan sa bola’ kristal. Nagi’ malalim iyong tanawin sa loob nito. Nakita niya’ matataas na building, malalapad at makikinis na daan, mga kamangha-mangha’ sasakyan’ lumilipad, gumugulong, at umaandar sa mga riles, at mga tao’ nabubuhay sa ginhawa.

“Ang s’abi po sa ’kin ng Ermitanyo, ako po’ dapat’ mamuno sa kanila,” patuloy ni Juan. “Si Kuya Pedro at si Kuya Diego raw po, lilipat sa iba’ mga lugar at mamumuno sa iba’ tao sa kani-kanila’ kastilyo.”

Matingkad pa sa alaala niya’ nakita niya sa bola’ kristal.

“Tumingin ka pa’ mabuti,” ang s’abi ng Ermitanyo.

At nakita ro’n ni Juan, sa ibabaw ng isa’ siyudad, ang magigi’ pangalan ng Berbanya: Netacolis.

Naala’la niya’ lahat nung ’tinuro nung mga guro niya tungkol sa sinauna’ Griyego, at iyong iba’ iba’ pangalan nung mga siyudad na ’gaya nung pangalan’ nakita niya. Metropolis. Megalopolis. Cosmopolis. Heliopolis, siyudad ng araw. Astropolis, siyudad ng mga bituin. Necropolis, siyudad ng mga patay.

“Netacolis,” inulit ni Mang Jony’ binigkas ni Juan. “‘La neta’, ‘La verdad’, ‘Ang Katotohanan’. ‘Ang Buong Katotohanan.’ ‘Ang Natural Na Pagkakaayos Ng Lahat’. Ku’ mi’san, ang ibig din’ sabihin, ‘Ganyan Talaga’ Buhay’.”

“Me malaki’ pananggalang na bumabalot sa palasyo ni Haring Salermo sa Berbanya,” patuloy ni Juan. Sin’tangkad ’to nung palasyo’t hugis-itlog. Ito’ pambulag ng hari sa kinaroroonan niya, kaya wala’ iba’ nakakakita sa mga nasa loob no’n.”

Humawak si Mang Jony sa botelya sa dibdib niya. “Wala’ iba,” ang s’abi niya, “puwera sa ’tin.”

’Nilabas ni Juan iyong botelya’ nakasabit sa sintas na ginto sa liig niya para makita nina Mang Jony, Paolo, at Renel. Gano’n din iyong kuwintas na suot-suot ni Maria Blanca. Mga kuwintas na handog sa kanila ng Ermitanyo nung ’kinasal sila.

“Lalaban tayo. Mananalo tayo,” ang s’abi ni Juan. “Lalantad ako’t lalaban ’pag oras na. Nagsasanay ang mga kawal kina Haring Salermo at Uno. Nagsasanay tayo sa Ermitanyo.” Tumayo siya na’ buo’ bikas. “Lalaban ako sa tabi n’yo. ’Di ko kayo papahiyain, ’di n’yo rin ako papahiyain. Nagmula kayo—kayo’ tatlo—sa ’kin. Iyong dugo ko, dugo n’yo. Oo. ’Galing din kayo sa lahi ko.”

’Di nakapagsalita sina Mang Jony, Paolo, at Renel. Heto’ kalelong-lelongan namin, inisip nila, nakatayo rito sa harap namin pero mukha’ mas bata pa sa ’min. Ang liwa-liwanag nung mukha’t katawan. ’Di katulad namin, na mabibigat iyong katawan. Mga tao lang.

Nung gabi rin’iyon, nakapkap ni Steve iyong sulat ni Renel sa ilalim nung unan niya. Agad niya ’to’ binasa. Matagal niya’ pinag-isipan kung tunay iyong sulat o kaya pagsubok lang. Pagkatapos niya’ basahin, pinunit-punit niya’ sulat sa maliliit na piraso’t ’hinagis niya’ mga ’to sa labas nung bintana. Nagpara’ maliliit na kalapati’ mga piraso’ papel na tinangay nung hangin.

Kinabukasan, sa gym, nangailangan si Uno nung mga folding table at mga folding chair para sa isa’ pagsusulit na ’bibigay ni Rey Morales. Nagtawag siya ng mga binata. Kabilang sa nagtaas ng kamay si VJ, si Steve, at dalawa pa’.

Umakyat sila sa fourth floor. Habang humihila at nagpupunas ang tatlo’ binata nung mga mesa at silya, sinabi ni Steve sa kanila na sasaglit siya sa rest room. Mabilis niya’ nilibot iyong bodega. Agad niya’ nakita iyong mga arko, iyong mga dekorasyon, at iyong malalaki’ maskara’ Comedy and Tragedy.

Kinabahan si Steve. Sumilip siya sa likod nung mga maskara, pero wala siya’ nakita ro’n. Sinalat niya’ likod nung mga maskara. Wala’ mga sintas na naro’n. Wala’ mga botelya’ naro’n. Wala talaga. Nalungkot siya’t nasiraan ng loob, pero, pagbalik niya sa mga kasamahan niya, wala siya’ pinahalata sa kanila.

Nag-isip si Steve haba’ in’aakyat nila’ mga mesa’t silya sa sixth floor. Sino si Renel Tuclao? Totoo ba’ sumulat sa kaniya ’to? Bakit siya kilala nito? Bakit hawak nina Rey Morales at Uno’ ID card nito? Bakit siya ’tinanong sa kaniya nina Rey Morales at Uno? Mapapagkatiwalaan ba siya, dahil sinabi niya’ estudyante siya ni Mang Jony? Bakit wala’ mga botelya’ may sintas na ginto sa lugar na pinagtaguan ni Renel nung mga ’to? May iba kaya’ kumuha? Kung mayro’n, sino?

Sa sixth floor, ’tapos nung tatlo’ oras nila’ pagsasanay, naupo uli’ lahat sa hugis-bilog, at muli sila’ kinausap ni Rey Morales.

“Huwag n’yo’ kakalimutan,” ang s’abi sa kanila ni Rey Morales. “Mga anak ko kayo ngayon. Iyan ang dahilan kung ba’t iyong marka ko, nasa mga likod n’yo. Dalawampu’t isa’ taon ako’ naghintay bago ko kayo tawagin, para makipagkilala ’ko sa inyo. Basta’ nasa likod n’yo’ mga marka’ iyan, ’di kayo tatanda. Mananatili kayo’ beinte-uno.”

Inisip ni Steve kung alin kaya’ mas mainam: iyong magi’ malaya’t tumatanda o iyong magi’ para’ preso’t ’di tumatanda. Palihim siya’ sumulyap kina VJ at mga kasamahan niya. ’Di kaya gano’n din iyong iniisip nila?

Sa Main Avenue, kinuha ni Renel iyong motor at helmet niya’ itim. Bumalik siya sa Central Boulevard para sunduin si Mang Jony. Tumuloy sila sa Aurora Boulevard, sa kanto nung department store, kung sa’n nakaparada pa iyong motor ni Henry Garras. Lumipat si Renel sa motor ni Henry. Naglabas siya ng spare key. Pinaandar niya’ motor, at magkasunod sila ni Mang Jony na bumalik uli sa Central Boulevard para sunduin sina Paolo at Michelle. Sumakay si Paolo sa motor ni Henry. Umangkas sa likod niya sa Michelle. Sumakay si Renel sa motor niya. Umangkas sa likod niya si Mang Jony.

Suot ni Mang Jony’ mahiwaga’ singsing ni Haring Melquior.

17. Laban

Matagal pinag-usapan nina Mang Jony, Superintendent Paolo, Michelle, at Renel iyong gagawin. Aabangan nila’ paglabas nung mga motor na pula sa basement nung Martinez Building. May back-up na mga police mobile na kasunod sa kanila. Malakas iyong pananggalang nila’ dahil ’galing sa singsing na s’uot ni Mang Jony sa palasingsingan niya.

Iikutan nila’ mga motor, haharangin, at iipitin saanman abutin.

Humarurot iyong mga motor na pula sa labas nung Martinez Building. Naghiwa-hiwalay ang mga ’to sa iba’ iba’ direksiyon. Sumunod ang pangkat ni Mang Jony sa walo’ motor na pula na bumagtas sa Aurora Boulevard.

Agad natuntunan ng mga sakay nung mga motor na pula na sinusundan sila. Nagtuon sila nung mga baton kina Mang Jony, pero nagwala’-bisa’ mga ’to dahil sa pananggalang nung singsing. Sa nangyari’ paghabol, sumalpok iyong mga motor na pula sa gilid ng mga container van. Sumambulat sa daan ang mga sakay nito.

Tumawag ang mga pulis nung mga ambulansiya. Duguan at bali-bali’ mga buto ng mga binata’ sakay nung mga motor na pula. Walo’ motor, labi’-anim ang mga binata. Dinala sila sa PNP Hospital, kung sa’n sila binantay-sarado.

Kita’-kita ni Rey Salermo’ lahat sa mga screen sa seventh floor nung Martinez Building. Nagngitngit siya. Naka-helmet ang mga sakay nung mga motor na itim, kaya ’di niya makita o makilala. ’Di rin niya makita kung sa’n dinala’ mga binata niya. Malago na kasi’ mga halamang devil’s bane sa compound ng Police Station 7, kung nasa’n din iyong ospital.

Wala sina Steve Garrion at VJ Pinzon sa labi’-anim na binata’ ’pinasok sa ospital. Ang s’abi ni Superintendent Larry, oras na gumaling sila, ililipat sila sa secret custody’t pag-aaralan ng mga eksperto kung pa’no ma’aalis sa mga likod nila’ mga marka’ bungo’t dragon.

Sinabunan ni Rey Morales si Uno pagbalik ng lahat sa Martinez Building. Nag-isip sila nung paraan para ’di na maulit iyong nangyari.

“Dalawa lang iyong posible’ me kagagawan nito,” ang s’abi ni Rey Morales kay Uno. “Si Juan at ang hukbo ni Fernando, o iyong sinasabi nila’ si Mang Jony.”

“Pa’no, boss, ku’ magkasabwat sila?” tanong ni Uno.

“’Di malayo,” ang sagot ni Rey Morales. “Pero, tuloy pa rin iyong plano ko.”

Napaisip si Uno. Iyong alam niya, balak ni Rey Morales na sirain ang buo’ Cubao, ang buo’ Luzon, at maghahari siya sa lahat. Ngayon, para’ may narinig siya sa tono ni Rey Morales. Para’, sa sinabi niya, nadulas at ’di nadulas iyong dila niya.

Para’ may isa pa’ plano si Rey Morales. Isa’ plano’ ’di niya sinabi kay Uno, kaya ’di niya alam.

’Di dumeretso sina Mang Jony, Paolo, Michelle, at Renel sa bahay ni Mang Jony sa Central Boulevard mula’ PNP Hospital, sakali’ tinitiktikan sila. Nagpaikot-ikot sila sa Araneta Center at ’pinarada’ mga motor nila sa labas nung Coliseum. Kakaunti na lang ang tao dahil malapit na’ magsara’ mga mall.

Naupo’ apat sa mga bangko’ kongkreto sa labas nung Coliseum.

“Kelangan, mag-iba tayo nung strategy,” ang s’abi ni Paolo. “Maghahanda sila sa susunod, dahil sa ginagawa natin. Iibahin nila’ oras nung paglabas nila. O gagawa nung paraan para manmanan at labanan tayo.”

“Ang s’abi ni Superintendent Larry, naro’n ang mga squad 24/7.”

“Diskarte nila iyon. Kelangan, me diskarte rin tayo.”

Hapo’-hapo sila sa nangyari’ habulan. Naupo si Mang Jony sa semento at sumandal sa gilid nung bangko’ kongkreto. Napansin niya iyong mga planter na kongkreto na pumapalibot sa buo’ Coliseum. “Baka nga nagbibigay-proteksiyon iyan sa mga bahay sa Cubao na tinutubuan niyan,” ang s’abi niya no’n kay Tessa. “’Gaya nung bahay mo. Nung studio ni Agnes. Alam ko, me malaking building dito na marami rin’ ganyan. Nasa dulo nung dila ko. ’Di ko lang matandaan.”

Tumingala si Mang Jony. Huminga na’ malalim. At ang sa’bi niya sa tatlo’ kasama niya: “Sa Coliseum. Nandito na. Nandito na tayo.”

Tumingala rin sina Paolo, Michelle, at Renel at sinundan iyong tingin ni Mang Jony.

Sa ibabaw nung marquee, nakita nila’ malalaki’t de-bumbilya’ mga letra nung Coliseum:

ARANETA COLISEUM

RANETA COLISEU

ANETA COLISE

NETA COLIS

“Netacolis,” bulong ni Mang Jony. “Ito’ kastilyo nina Haring Fernando at Reyna Valeriana ng Berbanya.”

Sabay-sabay sila bumangon. Nakita nila’ nagbago’ anyo nung Coliseum. ’Di na hugis-domo kun’ ’di matayog na kastilyo’ may drawbridge, portcullis, at matatayog na tore.

Maliwanag iyong ilaw sa mga bintana nung kastilyo. Humakbang papalapit sina Mang Jony, Paolo, Michelle, at Renel, para’ mga gamugamo’ inaakit ng apoy.

Bumaba iyong drawbridge. Umakyat iyong portcullis. Lumabas ang dalawa’ ministro para salubungin sila’t dal’in sa loob, at sa bulwagan ng hari’t reyna.

Tunay na marangya’ loob nung kastilyo, ’di maisalarawan kahit ni Mang Jony sa anuman’ libro. Naro’n sa bulwagan sina Fernando, Valeriana, Pedro, Juana, Diego, Lenora, Juan, at Maria Blanca, nakaupo sa kani-kanila’ mga trono. Naro’n din si Maria Plata bila’ panauhin, ang Ermitanyo, at si Halcon.

Sa likod nung trono ng hari, nakatali sa ginto’ pedestal ang Adarna, na pito’ beses nagpapalit-palit nung kulay iyong mga pakpak: pula, kahel, dilaw, berde, asul, indigo, at biyoleta. Nagniningning iyong ibon na para’ maliwanag na apoy.

Binati ni Fernando sina Mang Jony, Paolo, Michelle, at Renel. Ang hari mismo iyong nagdala sa kanila para makita’ hukbo ng Berbanya. Marami pa’ mga kawal ng kaharian kesa mga kawal ni Salermo sa palasyo’ ’tinayo niya sa Aurora Boulevard. Pero, ang s’abi sa kanila ni Fernando, “’Pinatawag na ni Salermo’ lahat ng hukbo niya, mula reyno. Papunta sila rito, at tutuloy sa palasyo’ ’tinayo niya. Magsindami na ngayon ang mga kawal niya at mga kawal ko.”

’Pinakita rin sa kanila ng hari’ mga pagsasanay na ginagawa sa loob nung kastilyo. Sa martial arts din iyong mga ’to, at mga binata’t dalaga’ nagsasanay sa ilalim ng mga trainer.

’Paliwanag ng hari, wala’ kahit na isa’ binata o dalaga na sumapi sa hukbo na’ sapilitan. “Inimbita sila sa mga panaginip nila,” ang s’abi ng hari, “at marami sa kanila’ dumating.”

Mga volunteer, inisip ni Many Jony. ’Di ’gaya ng mga binata sa Martinez Building, na minarkahan at binibilanggo ni Rey Morales.

Pumunta sila sa pribado’ kuwarto ng hari. Do’n, humarap si Fernando kay Mang Jony, at ang s’abi niya, “Ikaw, Mang Jony, ang heneral ko sa labanan’ ’to.”

Pinamulahan si Mang Jony. ’Di agad naka’salita. “Nagkakamali po kayo,” ’hingi niya ng dispensa. “Wala po ’ko’ alam sa mga bagay’ pang-militar. Sinubukan ko lang po ngayon’ gabi ’to’ singsing para makita ko po kung magagamit ko—o kung magpapagamit po sa ’kin.”

“At ginamit mo nga sa tama’ paraan,” ang s’abi ng hari, “pero, marami ka pa’ dapat malaman tungkol sa singsing na iyan. “’Kinaugalian mo ’to’ isuot sa palasingsingan. Diyan ’sinusuot iyan para magbigay nung proteksiyon sa laban. Iyan iyong dahilan kung ba’t di kayo nadisgrasya.

“’Pag ’di mo ginagamit iyong singing,” patuloy ng hari,” “isuot mo sa hinlalaki.”

’Nilipat ni Mang Jony’ singsing mula palasingsingan sa hinlalaki.

“Ganyan,” ang s’abi ng hari.

“Iyong natitira po’ tatlo’ daliri?” tanong ni Mang Jony. “Ano po’ mangyayari ’pag ’sinuot ko’ singsing sa mga iyon?”

“Matutuklasan mo iyan sa mga husto’ pagkakataon,” s’agot ng hari. “Kaya sa ’yo pinagkatiwala ng Ermitanyo iyan. Para’ apoy iyong singsing na iyan, Mang Jony. Nagagamit sa mabuti, nagagamit din sa masama. Iyan iyong dahilan kung ba’t kita ginawa’ heneral. Labanan ’to ’di lang nung lakas nung katawan, kun’ ’di lakas nung isip.”

Lumuhod si Mang Jony sa harap ng hari, at ’pinatong ng hari iyong kanang kamay niya sa ulo nito.

“’Importante sa lahat,” ang s’abi ng hari, “mula pa nung simula, naniwala ka’t nanalig sa ’min. Dahil diyan, nagi’ posible kami’ iligtas, at nagi’ posible rin’ iligtas ang mga kapwa mo tao.”

Tanghali na’ bumangon si Agnes sa bahay niya’ hugis-kahon sa Blue Ridge. Nagdalawa’ tasa’ kape siya’t naupo sa loob nung studio. Malapit na’ mabuo’ panibago’ exhibit niya’ Tres Diosas, na naka-open schedule sa booking calendar ng Artery Art Space, sa Cubao. Balak niya’ ipakuwadro iyong studies na ginawa niya para sa lahat nung eskultura at isali rin sa exhibit. Isa’ major piece na lang iyong kulang: mga life-size na estatuwa ng tatlo’ diyosa’ sumasayaw sa gubat. Isa’ model lang iyong ginagamit niya para sa katawan ng mga diyosa. Ilang buwan na’ nagre-report si Patria sa studio niya at, ’gaya nung iba’ professional model na referral ng mga eskuwela ng Fine Arts, binabayaran siya ni Agnes kada ora.

Sinipat ni Agnes iyong obra niya sa iba’ iba’ anggulo haba’ nagkakape. Dalawa’ katawan pa lang iyong ’tapos. Ngayon’ hapon, pagdating ng model, sisimulan niya’ moldehan iyong ika’tlo’t huli’ katawan.

Alas dos ng hapon dumating si Patria, na ’kinatuwa’ ’uli ni Agnes. Lagi kasi ’to’ en punto dumating. Nag-pizza muna sila sa kitchen sa likod nung studio. Naghalo’ amoy nung oregano sa amoy nung lemon verbena mula sa hardin’ nakapalibot sa bahay.

Nang handa na si Patria, nagsuot ng guwantes si Agnes. Naghubo si Patria at saka pinunasan ni Agnes ng petroleum jelly iyong buo niya’ katawan. ’Pinakita ni Agnes iyong reference sketches niya kay Patria, at saka niya in’ayos iyong katawan ni Patria sa tama’ posisyon. Tinakpan ni Agnes nung pang-negative mold iyong buo’ katawan ni Patria. ’Hinuli niya sa lahat iyong ulo nito, na nakasuot rubber cap, at nag-iwan siya nung mga butas na may mga hulmado’ plastic na hugis-drinking-straw sa ilong nito para siya makahinga. Masaya sila’ naghuntahan haba’ nagtatrabaho.

’Kinuwento ni Agnes iyong pinanood niya’ concert nung isa’ gabi sa Coliseim.

“Nanood din nung concert na iyon iyong landlady ko,” bida ni Patria.

“Sana, sumama ka. Di nagkita sana tayo,” ang sabi ni Agnes.

“Me iba’ lakad ako nung gabi’ iyon,” ang s’abi naman ni Patria.

18. Maria Plata

Natapos sila banda’ alas nuwebe ng gabi. Matapos mag-shower at magbihis ni Patria, binayaran siya ni Agnes nung professional fee niya.

“Last session na ba natin iyon?” tanong ni Patria.

“Oo,” sagot ni Agnes. “Bukas ko gagawin iyong positive mold. Pero, kung kelanganin kita sa finishing, tatawagan kita.”

Nagyaya si Agnes na maghapunan sa Araneta Center bago niya ihatid si Patria sa pinangangaserahan niya. Konti lang ang tao sa commercial center nung oras na iyon, kaya nakapag-relax sila nang maigi haba’ naghahapunan.

Tinanong ni Agnes kay Patria kung matagal na siya sa Metro Manila.

“Wala pa’ isa’ taon,” sagot ni Patria. “Nasa Mindanao’ pamilya ko. Babalik din ako ro’n ’pag natapos ko na’ lahat nung dapat ko’ gawin dito.”

“Sa’n kayo sa Mindanao?”

“Sa Mulondo, Lake Lanao. Nakapunta ka na ba ro’n?”

“Hindi.”

“Kokonti nga lang iyong nakakapunta ro’n. Nasa pagitan nung Taraka’t Buadiposo-Buntong.”

’Hinatid ni Agnes si Patria sa Driod Street—sa bahay ni barangay chairwoman na si Delilah Ciguena.

“Dito ka ba nakatira?” usisa ni Agnes kay Patria. “K’ilala ko si Delilah. Landlady mo pala. Kasama nga namin siya nung nanood kami nung concert.”

’Pinasok ni Agnes iyong sasakyan sa driveway ng barangay chairwoman. Nasa dining area si Delilah nung sandaling iyon dahil katatapos lang niya’ maghapunan. Narinig niya’ pagpasok nung sasakyan sa driveway, kaya lumapit ito sa mga bintana para tingnan kung sino’ naro’n.

Sinindihan ni Delilah’ porch lights. Lumabas siya nang makita na si Agnes iyong nasa manibela. Nagtanggal naman nung seat belt si Agnes at bumaba sa sasakyan.

“Agnes!” bati ni Delilah “Napasyal ka?”

“’Hinatid ko’ boarder mo,” ngiti ni Agnes, sabay-lingon sa passenger seat nung sasakyan, pero wala na ro’n si Patria.

“Boarder?” usisa ni Delilah.

Natuliro si Agnes. ’Di malaman kung ano’ sasabihin.

“Wala ka ba’ boarder?” tanong niya kay Delilah.

“Wala.” Nakita ni Delilah sa mukha ni Agnes iyong pag-aalinlangan, kaya niyaya niya ’to’ pumasok sa bahay.

Naupo sila sa sala. ’Kinuwento ni Agnes kay Delilah’ lahat, mula nung naghanap siya nung model para sa panibago’ exhibit niya.

“Nagtawag ako sa mga Fine Arts Department,” ang s’abi ni Agnes. “Wala’ available no’n, pero, ang s’abi nung lahat sa ’kin, aabisuhan ako. ’Tapos nung isa’ linggo, dumating si Patria sa studio.”

’Pinasalarawan ni Delilah si Patria kay Agnes.

“Ganyan na ganyan iyong nakita ng estudyante ni Mang Jony sa second foor,” ang s’abi ni Delilah, at ’kinuwento niya kay Agnes iyong ginanap nila’ session nung gabi nung cooking competition.

Dinala ni Delilah si Agnes sa ’taas nung hagdan. Do’n, sa sahig sa dulo nung koridor, may nakalatag na bungkos na mga bulaklak na lemon verbena.

Pinulot ni Delilah’ bungkos. Pumanaog sila’ ’uli. ’Nilagay ni Delilah’ bungkos sa isa’ maliit na vase na may tubig. Naupo sila’ uli’ sa living area.

Napaisip si Agnes. “Mukha’ me’ ’tinatago si Mang Jony sa ’tin’ dalawa,” ang s’abi niya.

Nagpa-schedule si Delilah nung ikalawa’ session kay Mang Jony. Ginanap ’to sa living area ni Delilah. Naupo sa mga silya sina Mang Jony, Paolo, Michelle, Renel, Agnes, at Delilah.

“Ba’t naka’paramdam si Maria Plata ke Miss Delilah, at ba’t siya nakita, nakausap, at nahawakan ni Miss Agnes, kung wala naman sila’ nakakuwintas na botelya?” tanong ni Michelle kay Mang Jony.

“Kelangan natin iyong mga botelya para makita sa ibabaw iyong nasa ilaim,” paliwanag ni Mang Jony, “pero, iyong nasa ilalim, puwede’ magpakita sa nasa ibabaw kahit kelan, at kung gusto nila.”

’Sinapalagay nina Agnes at Delilah na may mahalaga sila’ mga dapat gampanan, kaya ’sinalaysay sa kanila nina Mang Jony, Paolo, Michelle, at Renel ang lahat.

“Ano’ buo pangalan ni Patria?” tanong ni Mang Jony kay Agnes.

“Patria Alma’ model’s name niya,” sagot ni Agnes. “Taga-Mulondo, sa Lake Lanao.”

“Iyan si Maria Plata,” sagot ni Mang Jony. “Nasa Mindanao ang Reino de los cristales. Sa Mulondo pala ’to, sa Lake Lanao, sa Marawi.”

Dumating si Maria Plata pag’lipas nung ilan’sandali. Nagpakita siya sa ’taas nung hagdan. Binati siya ni Mang Jony. Pumanaog siya’t naupo sa living area kasama nila’ lahat.

“Sumunod ako rito para tulungan si Juan at si Maria Blanca,” ang s’abi ni Maria Plata. “Iniwan ko’ gitna namin’ kapatid na si Maria Marfil para mamuno sa reyno.”

Tumutol man si Haring Salermo sa pag-iibigan nina Juan at Maria Blanca, ’di tumutol sina Maria Plata’t Maria Marfil. Natuwa’ panganay na si Maria Plata na may nakilala’ magiting na prinsipe’ bunso nila’ kapatid.

“Maalam kami’ tatlo sa magica, ’gaya ni Ama,” ang s’abi ni Maria Plata. “Madalas ako’ sumilip sa laboratoryo niya, sa palasyo. Lagi’ madilim do’n, pero gusto ko’ pinapanood iyong mga gawa niya. Marami’ ko natutunan sa kaniya.”

“Napanaginipan ko iyan,” ang s’abi ni Agnes, at nagbalik sa kaniya’ pagkuwento niya sa panaginip na iyon kay Mang Jony. “Nasa loob ako nung malaki’ bahay,” ang ’k’uwento niya no’n. “Para’ mansyon. Madilim. Me hinahanap ako’ kuwarto. Alam ko kasi, importante’ nasa loob nung kuwarto’ iyon. Pagbukas ko nung pinto, madilim pa rin. Wala ’ko’ makita, pero, alam ko, me tao sa loob no’n. Naghihintay o nagtatago. Ramdam ko, nando’n siya. Naririnig ko siya’ humihinga. Gusto ko’ lumapit, pero natatakot ako. Umaatras ako.”

“Ako nga’ nagbigay sa ’yo nung panaginip na iyan,” inamin ni Maria Plata. “Natatakot nga ’ko ke Ama. Natatakot kami’ lahat. Pero, minarapat namin’ alamin ’lahat nung kaya namin’ alamin mula sa kaniya.

“Masaya kami ni Maria Marfil dahil, sa wakas, nakaramdam ang bunso namin nung totoo’ pag-ibig. Lagi kami’ nasa hardin. Pinagtatakpan namin ke Ama sina Juan at Maria Blanca. Do’n sila nagkikita’t nag-uusap sa likod nung mga puno.”

“Binigay mo rin sa ’kin iyong panaginip na iyan,” ang s’abi ni Agnes. ’Kinuwento rin niya kay Mang Jony, “Nasa garden ako. Naglalakad. Lumilibot. Nakakarinig ako ng dalawa’ tao’ nag-uusap sa likod nung mga puno, babae’t lalaki, pero, pagsilip ko ro’n, wala naman’ tao.”

“Ano ba’ ma’tutulong ko sa inyo?” tanong ni Agnes kay Maria Plata.

“Ginagawa mo na,” ngiti ni Maria Plata.

“Iyong exhibit ko’ Tres Diosas?”

“Malalaman mo rin.”

“At ako?” tanong naman ni Delilah. “Pa’no ’ko makakatulong sa inyo?”

“Malalaman n’yo rin,” ngiti pa ni Maria Plata.

Ang suhestiyon ni Superintendent Larry, ’pagparis ang bawat kawal nung hukbo ni Fernando sa isa’ pulis. Mas pinalawig ng PNP iyong Operation Crystal Springs. Nangailangan’ bumalik sina Mang Jony sa Hungduan para humingi pa nung lana sa mombaki. ’Sinagawa nila ’to nung sumunod na kabilugan nung buwan. Sina Tessa at Michelle iyong kumalap at naghanda nung pinatuyo’ mga dahon’ devil’s bane. Sina Mang Jony, Agnes, at Delilah naman iyong umakyat sa Banawe at pumunta sa Hungduan.

Dahil wala na si Henry Garras, nagpasiya si Renel na pamunuan ang Aves Noctis. Iniba nito’ constitution and by-laws ng samahan, na gumagamit pa rin nung mahika pero sa pagkontra na ngayon sa krimen. Madali sila’ nakakuha nung unawa at simpatiya nung publiko sa pamamagitan nung mga blog nila at nung social media.

Isang gabi, naghihiwa ng gulay sa sangkalan ang katulong ni Tessa na si Helen, nang mapuna niya na nakaligtaan niya’ bumili ng bawang sa Farmers Market. Nagtanggal siya nung apron, naghugas nung kamay, lumabas sa back door nung kusina, at nagdaan sa mga kalye’ t’umbok sa Lantana. May talipapa kasi sa isa’ kanto ro’n. Do’n siya bumili nung apat na piraso’ bawang at saka siya nagmamadali’ bumalik sa bahay. Madilim. ’Di sapat iyong mga ilaw sa poste para liwanagan iyong mga daan.

Pagpasok ni Helen sa gate, may napansin siya’ kakaiba’ amoy. Para’ may nagtatabako sa malapit, at imposible naman’ si Ma’am Tessa. Umihip iyong hangin, at narinig ni Helen iyong kaluskos nung mga dahon. Napatingala siya sa tuktok nung mga puno, at do’n niya nakita’ tatlo’ kapre’ nag-uusap. Naintindihan ni Helen iyong usapan nila. Laki kasi siya’ Quezon, at albularyo’ tatay niya.

“Umakyat uli’ heneral sa Bundok Ng Tabor,” ang s’abi nung una’ kapre.

“Oo nga raw,” ang s’abi nung ikalawa.

“Naghahanda na’ lahat para sa giyera,” ang s’abi nung ika’tlo.

Heneral? Bundok Ng Tabor? Giyera? Natakot si Helen. Dali-dali niya’ ’kinandado’ gate at pumasok siya sa kusina. Naghugas uli’ siya nung kamay at nagsimula’ magbalat nung bawang.

Pumasok si Tessa sa kusina mula sa bedroom niya.

“Sino iyon, Helen?” tanong ni Tessa. “Narinig ko’ bumukas iyong gate.”

“Ako po, Ma’am,” sagot ni Helen. “Bumili po nung bawang.” Sinimulan niya’ tadtarin iyong isa’ liha’ bawang kahit kinikilabutan pa siya.

“Ba’t para ka’ nakakita ng multo?” puna ni Tessa.

19. Ikalawang Plano

“Hindi po, Ma’am,” sagot ni Helen. Ayaw niya kasi’ maalarma o matakot si Tessa.

Bumalik sa loob nung bedroom si Tessa. Nakaamoy kasi siya’ tabako. ’Di niya ’tinanong kay Helen kung ’amoy rin niya. Ayaw niya kasi’ maalarma o matakot si Helen.

Ginanap iyong ikalawa’ salakay nina Mang Jony kina Uno at sa mga binata’ nagpapasabog ng krimen sa Cubao. Naghiwa-hiwalay uli’ mga motor na pula paglabas sa basement nung Martinez Building. Bawat motor, may isa’ kawal at isa’ binata’ naka-tandem. Pero, nasundan sila’ lahat nina Mang Jony, ng mga kawal ni Fernando, ng mga pulis, at ng mga miyembro ng Aves Noctis. Marami sa mga binata ni Rey Morales iyong nasugatan. Naibalik nina Uno’ ilan sa kanila sa Martinez Building, kung sa’n sila ’agad ginamot ng mga medic at duktor. Iyong ilan, naisalba ng mga pulis at dinala sa PNP Hospital.

Marami rin sa panig ni Mang Jony’ nasaktan, mga pulis at mga miyembro ng Aves Noctis. Si VJ Pinzon iyong tumira sa kanila. Namukhaan siya nina Mang Jony, Paolo, at Renel mi’san ’to’ nagtanggal nung helmet.

’Gaya nung ginawa niya sa mga binata’ una’ nasaktan, pinainom ni Tessa’ mga sugatan nung devil’s bane tea. Pero, ’gaya rin nung nangyari sa mga binata’ una’ dinala sa ospital, wala’ ’to’ epekto sa kanila’. At, wala’ may alam na lunas sa hapdi’ nararamdaman nila sa likod nila, na ’galing sa mga marka’ bungo at kambal na dragon. ’Di sila makatulog na’ mahimbing dahil dito.

“Mga bataan pa rin sila ni Rey Morales,” paliwanag ni Mang Jony, “dahil sa marka na nasa mga likod nila. Kelangan’ makahanap tayo’ paraan para mawala’ mga marka’ iyan.”

Matapos gumaling ng mga binata sa mga sugat nila, ’nilagay rin sila sa secret custody ng PNP.

Tatlo’ gabi pa sumalakay sina Mang Jony. ’Tapos nito, ’di na lumabas iyong mga motor na pula sa basement nung Martinez Building.

“Nag-iisip si Rey Morales ng iba’ stratehiya,” ang s’abi ni Mang Jony. “Ayaw niya’ mabawasan pa’ mga kawal at binata niya.”

Kaya, sandali rin’ bumaba’ crime rate sa Cubao.

Sa loob nung Martinez Building, kinausap nina Uno at VJ Pinzon si Rey Morales.

“Alam na ng kalaban iyong ginagawa natin, boss,” ang sabi ni Uno. “Alam nila kung nasa’n tayo. Nakakalamang sila. Kasi, nasa Berbanya tayo.”

“Nabawasan po ng marami’ mga trainee,” dugtong ni VJ. “Mas mahina po sila sa mga kawal n’yo. Baka, pagdating po ng araw, maubos po sila.”

Nagbigay ng suhestiyon si Uno. “Pa’no kaya, Bos, kung bumalik tayo sa reyno. Baka sundan tayo ro’n. Pero, sa reyno, tayo naman iyong makakalamang.”

“’Di susunod sa reyno’ sina Juan at Maria Blanca,” ang sagot ni Rey Morales. “Magigi’ bale-wala’ paghi’ganti ko.”

Naupo siya sa trono. “Natitira pa’ ikalawa ko’ plano. Iyong plano’ mas ’kakagulat ng lahat.”

Pinagpulong ni Rey Morales kay Uno’ mga kawal at mga binata.

“Mahalaga kayo’ lahat sa ’kin,” ang s’abi niya. “Ayoko na nung me nasasaktan o namamatay. Papalitan ko’ plano ko’ sakupin ang Berbanya at ang lupa’ ’abot sa Bundok Ng Tabor. Iba’ gagawin natin. Iba’ lupa’ pupuntahan natin.”

’Di siya naintindihan ng mga kawal at mga binata.

“Dadal’in ko kayo sa langit,” ang s’abi ni Rey Morales. “Do’n, wala na’ makikipaglaban o mananakit sa inyo. Maniwala kayo. Manalig kayo. Wala’ magsisisi, kahit isa sa inyo.”

Nagtinginan sina VJ at Steve. May pagtataka sa mga mata nila.

“Kaya, maghanda na tayo.”

Bago sila maghapunan, pumasok si VJ sa kuwarto ni Steve.

“Ano’ ’intindi mo sa sinabi ni Sir Rey?” tanong ni VJ kay Steve.

“’Di kaya, papatayin tayo?” sagot ni Steve. “’Di kaya tayo magma-mass suicide?”

“Inisip ko rin iyan. Pero, ’di kaya me iba’ ibig sabihin?”

“Sana. Pero, ano? Ayoko kasi’ mamatay.”

“Ayoko rin. Gusto ko pa’ makita’ Papa’t Mama ko.”

“No’n ko pa gusto’ lumabas dito. Para makita’ mga magulang at kapatid ko. Nakisama lang ako sa inyo kasi, kun’ ’di, alam ko, papatayin ako. Ngayon, kahit ano’ gawin natin, papatayin din pala tayo. Sana pala, tumakas na ’ko no’n. ” Lumapit siya kay VJ at nagbaba nung boses, para wala’ makarinig. “Subukan’ natin’ tumakas. Isipin natin kung pa’no.”

Sinuksok ni VJ iyong isa’ kamay sa bulsa nung pantalon niya. Nung ilabas niya ’to, may hawak-hawak siya’ dalawang botelya’ naglalaman nung mga tuyot na dahon’ nakababad sa lana, at may nakatali’ mga sintas na ginto.

“Nasa ’yo iyan? Ikaw pala’ kumuha niyan?” bulalas ni Steve.

“Nakita ko lang mi’san’ pinalinis kami nung fourth floor ni Sir Uno,” ang s’abi ni VJ. “Nakasabit sa likod nung malaki’ maskara.”

Sinabi ni Steve kay VJ lahat nung laman nung sulat ni Renel.

Agad ’sinuot ni VJ iyong isa sa dalawa’ kuwintas. Sinuot naman ni Steve iyong isa pa.

“Me nararamdaman ka ba?” tanong ni VJ kay Steve.

“Wala,” sagot ni Steve.

Tumunog iyong bell na pantawag sa mga binata sa mess hall para maghapunan. Naglabasan ang lahat sa kani-kanila’ kuwarto. May kumatok sa pinto ni Steve. May nagbukas nito. May sumilip at tumingin sa loob.

Nagpigil ng hininga at ’di gumalaw sina Steve at VJ.

“Wala rito,” ang s’abi ng isa’ binata. “Baka nasa mess hall na.” ’Sinara niya uli’ pinto.

Hinintay nina Steve at VJ na mawala’ mga yabag at pagsara nung mga pinto sa koridor. Nung magi’ tahimik, dahan-dahan nila’ binuksan iyong pinto. Lumabas sila sa koridor. Tumuloy sa fire exit well at pumanaog sa mga hagdan.

Bumaba sila sa lobby nung building. May anim na security guard do’n, pero ’di sila nakita ng kahit isa. Pagkatawid nina Steve at VJ sa Aurora Boulevard, tumakbo sila’ papasok sa Araneta Center. Alam kasi nila na, sa ilang sandali lang, matatapos iyong head count sa mess hall at matutuklasan’ wala sila.

Nag-umpisa’ humapdi’ marka sa likod ni VJ. Gano’n din iyong kay Steve. Pero, ’di sila tumigil sa pagtakbo.

“Sa’n ba tayo pupunta?” tanong ni VJ, humihingal.

“”Sumunod ka lang,” sagot ni Steve. “Sa Central Boulevard.”

“VJ!” May tumawag at humabol sa kanila. “VJ!”

Naalarma si VJ. Sino kaya’ nakatunton sa kanila?

Sandali’ tumigil sa pagtakbo sina Steve at VJ. Tumakbo naman’ papalapit sa kanila’ isa’ binata.

“VJ!” tawag uli ng binata: ang tropa ni VJ sa Ermin Garcia na si Nate Perico.

Sa fourth floor nung Martinez Building, ’di makapaniwala si Rey Morales sa ’s’umbong ni Uno.

“Pa’no nangyari iyan?” sigaw ni Rey Morales. “Ilan pa ba’ traydor diyan?”

Wala’ maisagot si Uno.

“Si Garrion, nagigi’ mahusay na sa labanan! Sayang!” patuloy ni Rey Morales. “Si Pinzon—si Pinzon iyong pinakamahusay sa lahat! Sayang! Ba’t mo pinabayaan?”

Tumalikod si Rey Morales, nagbagsak nung pinto, at nagkulong sa loob nung kuwarto.

’Di muna nakapagpaliwanag si VJ kay Nate. ’Sinama niya ’to sa pagtawid nila sa EDSA.

Sa bahay ni Mang Jony, naghahain ng hapunan sa dining table sina Mang Jony, Tessa, Paolo, Michelle, at Renel. Paulit-ulit na tumunog iyong kampanilya sa entrada. Si Renel iyong nagbukas nung pinto. Nagulat siya sa tatlo’ binata’ humangos at pawisan.

“Si Mang Jony?” tanong ni Steve.

Nagmamadali’ pumasok ang tatlo. Sumalubong sa kanila’ amoy nung lemon verbena. Bumagsak sa sahig si Steve at si VJ. Inakay sila sa den nina Renel at Nate.

Pinainom ni Michelle nung devil’s bane tea sina Steve at VJ. Nawala’ panghihina nung katawan nila, pero nagpatuloy pa rin iyong paghapdi nung mga marka sa mga likod nila.

Lumabas si Rey Morales sa kuwarto ’tapos nung ilan’ oras. Tulog na’ lahat sa loob nung palasyo. Suot niya’ mali’ singsing na in’abot sa kaniya ni Juan matapos iyong huli’ pagsubok na ’binigay niya sa reyno. Inayos niya’ singsing na ’to para umilaw iyong bato ’pag malapit siya sa mga binata’ may marka niya’ bungo’t kambal na dragon.

Nagsuot si Rey Morales ng balatkayo’ magbabalut para makalibot siya sa mga eskinita nung Cubao. Pinuslitan niya’ sarili niya’ mga security guard. Nagdaan siya sa sikreto niya’ pintuan sa silangan’ panig nung building.

’Tanda’ ni Rey Morales iyong address ni Mang Jony na ’binigay ni Renel Tuclao sa IT nung nasa seventh floor sila. Kahit ’di lumitaw sa screen iyong address, kinabisa niya kung ano’ mga lugar iyong nasa palibot nito. Do’n siya pumunta. Sigurado siya’ matatagpuan niya si VJ Pinzon, si Steve Garrion, o iba pa’ binata’ inangkin niya, sa bahay ng Mang Jony na iyon.

’Di siya nagkamali. Umilaw iyong bato nung singing. Pero, nagitla siya nung sumulpot ang isa’ lalaki sa kanto ng Banahaw Street: iyong lalaki’ nakamaskara na tumapyas sa daliri niya nung tournament nung kendo. Tumigil si Rey Morales. Nagmamadali’ bumalik sa dinaanan. Pero, ’ayun na naman, sumulpot sa iba’ kanto, iyong lalaki’ nakamaskara. Binitiwan ni Rey Morales iyong dala niya’ basket nung mga balut, at tumawid siya sa EDSA. ’Ayun na naman, sa ilalim nung oberpas, iyong lalaki’ nakamaskara, at nagtataas ngayon nung hawak niya’ espada. Tumakbo si Rey Morales. Tumakbo nang tumakbo hangga’ nakabalik siya sa Martinez Building.

20. Pitong Kulay Ng Adarna

Nagulat ang mga security guard sa bigla’ pagpasok ni Rey Morales sa entrance nung Martinez Building. Umakyat siya’ gamit iyong private elevator niya, at nagkulong uli’ siya sa kuwarto.

Ilan’ beses siya’ kinatok at tinawagan sa cell phone ni Uno, pero ’di siya sumagot. Pinagpawisan siya na’ malapot at magdamag siya’ ’di nakatulog. ’Di niya matanggap na siya ngayon ang bilanggo sa ’tinayo niya’ palasyo, ’bilanggo’ ’gaya ng mga binata’ tinatakan niya’t inangkin. Mismo’ mga diyos at diyosa kaya’ kasabwat ng mga taga-Berbanya? Kung gano’n din lang, dapat nga siya’ umalis na’t umakyat sa langit. Sa kinaroroonan ng mga diyos at diyosa. Pero, kung mapatay lang sana niya si Juan, bago’ lahat. Si Juan kasi’ pinanggalingan nung lahat nung kasawian sa buhay niya.

Inisip ni Rey Morales na patayin din ang mga binata, dahil ’galing sila sa lahi ni Juan. Pero, nagdalawa’-isip siya. Mas masarap na paghihiganti’ dal’in sila sa langit, kasama niya, para do’n sila patuloy na manilbihan sa kaniya.

Bisperas nung opening nung Tres Diosas. Tumulong sa ingress at set-up nung exhibit ni Agnes sa Artery Art Space sina Mang Jony, Tessa, Paolo, Michelle, at Renel. Iniwan nila sa loob nung bahay ni Mang Jony sina Steve at VJ, dahil nagkasundo sila’ lahat na mas ligtas sila ro’n haba’ nasa Cubao pa rin si Rey Morales.

Pigura ng babae’ lahat nung piyesa sa exhibit, at katawan ni Maria Plata’ pinaghulmahan nung lahat. Sa pinakadulo nung gallery ’nilagay ni Agnes ang tatlo’ diyosa’ sumasayaw sa gubat, sa ilalim nung isa’ punongkahoy na gawa sa mga alambre at ginupit na tanso.

Binasa ni Mang Jony’ “Sculptor’s Notes” na nakaimprenta sa mga flyer ni Agnes. Do’n, ’pinaliwanag ni Agnes na nagkaro’n siya nung inspirasyon para sa exhibit na ’to nung dalawin siya mi’san nung paborito niya’ propesor sa pamantasan at ungaktin nito’ kuwento nung ibong Adarna.

“Ang tatlong diosa ay ang tatlong anak ni Haring Salermo ng Reino de los cristales,” sinulat ni Agnes sa “Sculptor’s Notes”, “ngunit, sila rin ang tatlong diosang napapaloob sa tatlong lalaki—kina Don Pedro, Don Diego, at Don Juan—kung kaya’t, may diosang napapaloob sa bawat lalaki...”

Madali’-araw nila’ natapos iyong set-up. Huli nila’ ginawa iyong pagkabit nung label sa mga obra. Nag-heavy breakfast sila’ sa cafe na nasa harap nung bahay ni Mang Jony.

Alas nuwebe ng umaga naka-schedule iyong opening nung exhibit, bagay na pinagtakhan ng lahat dahil alas seis ng hapon iyong karaniwan’ opening nung mga exhibit. Umuwi lang saglit sina Tessa, Agnes, at Michelle para mag-ayos at magbihis.

Dahil sa reputasyon ni Agnes, kinuyog iyong exhibit niya nung umaga’ iyon. Binigyan siya ng suporta nung media at nung mga blogger. Nagi’ viral sa Internet iyong litrato nung mga piyesa niya. Kabilang sa mga dumalo si Superintendent Larry at si Delilah.

Bigla’ naintindihan ni Mang Jony kung bakit alas nuwebe ng umaga’ pinili’ opening time ni Agnes para sa exhibit niya. Gumawa kasi si Agnes nung pito’ makukulay na sun disc—pula, kahel, dilaw, berde, asul, indigo, at biyoleta—mga bilog na pendant na para’ maliliit na bintana’ stained-glass. ’Sinabit niya’ mga ’to sa mga bintana nung gallery, na nasa ibabaw nung daan. Sinikatan iyong mga ’to nung araw, at sumabog sa loob nung gallery iyong iba’ iba’ kulay.

Nagpa-cater ng buffet kunch si Agnes para sa mga dumalo sa exhibit. Nung gabi’ iyon, imbitado naman sila sa birthday party ni Delilah, sa Driod Street, kaya maaga sila umuwi para matulog muna.

Alas otso ng gabi nakarating sina Mang Jony, Superintendent Larry, Tessa, Agnes, Paolo, Michelle, at Renel sa birthday party ni Delilah. ’Pinagtabi sila ni Delilah ng malaki’ mesa sa gilid nung hardin, malapit sa set nung mga pink flamingo. Labas-masok iyong iba’ bisita, mga opisyal ng City Hall at ng barangay, at iba’ iba’ celebrity. Italian uli iyong handa ni Delilah.

Maghahatinggabi na nang umuwi’ mga bisita. Alam na ng lahat kung ano’ nasa loob nung daan-daan’ regalo’ tinanggap ni Delilah—mga porselana’ ibon. Binuksan ni Delilah’ lahat at ’pinaghile-hilera niya sa ibabaw nung piano’t mga mesa.

“Dapat mo’ gawin’ museum ’to’ bahay mo, Delilah,” suhestiyon ng isa’ matrona. “Gawin mo’ open to the public.”

“I-feature natin sa programa, Ma’am,” suhestiyon naman ng isa’ taga-media.

Nakiliti si Delilah sa mga komento ng lahat.

“’Eto’ bird na paborito ko,” ang s’abi ni Delilah, sabay-pulot sa piguring kuwago. Alam niya kasi’ regalo ni Mang Jony iyon.

Tiniyak ni Mang Jony na bigyan sina Steve at VJ ng counseling ’tapos nung dinanas nila sa loob nung Martinez Building. Inabisuhan ng PNP iyong mga pamilya nila, na agad pumunta sa bahay ni Mang Jony at sobra-sobra’ tuwa sa pagkita’ ’uli sa dalawa. Inabisuhan din sila na ’di muna makakaalis sa bahay ni Mang Jony’ mga binata pero puwede sila’ dalawin do’n kahit kelan. Sa den natulog ang dalawa’ binata, na pami’san-mi’san’ sinamahan do’n nina Paolo at Renel.

Matagal’ pinag-isipan ni Mang Jony kung pa’no ma’tatanggal iyong mga marka’ bungo’t kambal na dragon sa likod nina Steve at VJ, at sa likod ng iba’ binata. ’Di’ mga awit ng Adarna, dahil para kay Haring Fernando lang iyong mga iyon.

Ano, kung gano’n?

Pumikit siya’t pinilit makatulog. Pero, maliwanag iyong sikat nung araw sa isip niya.

Liwanag na tumagos sa marami’ kulay.

Dumilat siya’ ’uli’t napabangon. At ’agad tinawagan si Agnes sa cell phone.

Sina Steve at VJ iyong una’ tinestingan ni Mang Jony nung lunas na naisip niya.

“Me dahilan kung ba’t nasa likod n’yo’ marka,” paliwanag ni Mang Jony kina Steve at VJ. “Diyan kasi’ sentro nung galit, nung takot, nung reaksiyon’ lumaban, nung pananaig. Pula’ kulay na in’uugnay diyan. Iyong complementary color nung pula, berde. Nasa sentro nung dibdib naman iyong in’uugnay sa berde—pagmamahal, pag-ibig, pakikipagkapwa, habag, simpatiya, kawanggawa. Susubukan natin’ palakasin iyong enerhiya sa parteng iyon, sa gitna nung dibdib, para talunin iyong enerhiya sa parte’ me tatak, sa likod.”

Pinaghubad ng kamiseta ni Mang Jony sina Steve at VJ. Pinahiga niya’ mga ’to sa day bed. Sa tulong nina Paolo at Renel, ’kinabit niya’ berde’ sun disc na hiniram niya sa exhibit ni Agnes sa lente ng isa’ projector. Inilawan nila’ projector at ifi-nocus iyong image nung sun disc, una sa gitna nung dibdib ni Steve, ’tapos sa gitna nung dibdib ni VJ. Iniwan nila’ nakasindi’ projector tatlo’ oras bawat binata.

“Nawawala ’hapdi,” ang s’abi nila.

Nung patayin nila’ projector, nagbaba ng pantalon sina Steve at VJ, at wala na’ mga marka sa mga likod nila. Napaluha sila’t nagyakapan. Malaya na sila’ umuwi sa kani-kaniya’ bahay, si Steve, sa 15^th Avenue, si VJ, sa Ermin Garcia.

Tumawag si Mang Jony kay Superintendent Larry para pabalikin ang mga binata’ nasa secret custody sa PNP Hospital.

Ilan’ ulit nag-random check sa Martinez Building ang mga operatiba nung Operation Crystal Springs. Wala sila’ naobserbahan’ panibago’ paghanda ng mga kawal at binata para lumabas at gumala uli’ sa Cubao. ’Habilin ni Superintendent Larry, magi’ alerto pa rin’ lahat, dahil baka bumubuwelo lang ang kalaban.

Isa’ hapon, pumasok sina Paolo at Michele sa Martinez Building na’ wala’ pamamaalam kay Mang Jony. Siniyasat nila’ basement nung building. ’Gaya nung natuklasan ng mga pulis, may apat pa’ basement sa ilalim nito.

“Ilalim nung ilalim nung Cubao,” bulong ni Paolo sa sarili.

Tagusan iyong apat na basement. May railing ’to’ paikot, kaya tanaw mula sa ’taas iyong lahat nung basement sa ’baba nito. At, sa ibaba nung lahat no’n, malaki’t madilim na balon na malalim at para’ walang hanggan.

May mga technician na abala sa bawat basement. Nag-ingat sina Paolo at Michelle para ’di matunugan iyong paglibot nila.

“Ini’sip mo ba’ ini’sip ko?” tanong ni Michelle kay Paolo.

Agad sila’ pumunta kay Mang Jony para sabihin sa kaniya’ nakita nila. Sila’ tatlo naman, pumunta kay Superintendent Larry.

“Tama’ obserbasyon n’yo,” ang s’abi ni Superintendent Larry, “pero ’di muna dapat malaman ng lahat. Nung una pa man ako’ pumasok sa building, napansin ko’ iniba ni Rey Morales iyong istruktura nung lahat. Paikot iyong ayos nung mga equipment at work station sa seventh floor. Paikot din iyong mess hall at mga kuwarto sa dormitoryo sa sixth floor. Gano’n din iyong gym sa fifth floor. Iyong bodega’t mga kuwarto ni Rey Morales sa fourth floor.”

“Paikot din iyong third floor,” dagdag ni Mang Jony, “iyong ayos nung Ray-Ven Theater sa first and second floors, iyong lobby, at iyong basement na me kural.”

“Nasa apat na basement iyong mga booster at orbiter,” dugtong ni Paolo.

“Oo,” sang-ayon ni Superintendent Larry. “Martinez Building iyong nakikita ng mga tao, pero, iyong nakikita natin, isa’ malaki’t kakaiba’ space ship.”

“Tatakas sila sa space ship?” usisa ni Michelle.

“’Di lang tatakas,” sagot ni Superintendent Larry, “kun’ ’di babalik. Sa iba’ planeta. Sa planeta’ tungkol sa’n wala tayo’ kamuwang-muwang. Sa pinanggalingan nila, ilan’ libo’ taon na, nung una’ panahon.”

Nung lumabas si Rey Morales sa kuwarto niya, panatag na uli’ loob niya’t buo na sa isip niya’ susunod na gagawin. Pinagtipon niya’ lahat nung nasa Martinez Building sa loob ng gym: si Uno, ang iba’ niya’ heneral, ang mga kawal, ang mga IT, ang mga medic at duktor at siyentipiko, ang mga security, ang mga caretaker, ang mga binata.

“Aakyat tayo sa langit,” ang s’abi ni Rey Morales sa kanila’ lahat.

Inutusan ni Rey Morales si Uno na bigyan nung tama’ briefing iyong mga binata. “Ang sinuman’ ayaw sumama, papatayin natin bago tayo umalis.”

“’Di po kailangan,” giit ni Uno. “Sasama po sila’ lahat. Subok ko na po’ katapatan ng mga natitira’ binata sa dojo.”

“Para’ katapatan mo sa ’kin, Uno?” tanong ni Rey Morales.

“Opo.”

“Hindi, Uno,” ang s’abi ni Rey Morales. “Mas matibay sa lahat iyong katapatan mo. Alam ko kung bakit. Pero, ikaw, hindi mo pa alam.”

21. Ama, Anak, Pinagmulan, Kinalabasan

“Bakit po?” tanong ni Uno kay Rey Morales. Naguluhan iyong isip niya.

“Sasabihin ko sa ’yo rito, bago tayo umakyat,” sagot ni Rey Morales. “Anak kita.” At ’kinuwento niya kay Uno’ lahat.

Namatay si Reyna Nieves sa panganganak kay Maria Blanca. Apatnapu’ araw nagluksa’ reyno. Ginawa ni Haring Salermo lagi niya’ ginagawa ’pag masama’ loob niya: nagkulong siya. Paglabas niya ’uli, sinimulan niya’ pagigi’ iisa’ magulang sa pagpapalaki sa tatlo niya’ anak na babae: si Maria Plata, si Maria Marfil, at si Maria Blanca. Binihasa niya sa magica’ mga ’to, at nagi’ eksperto sila. Sinubukan din niya sila’ bihasain sa pagdigma, pero ’di sila hiyang dito. Si Maria Blanca’ nagi’ paborito niya. Pero, kung may anak lang ako’ lalaki, inisip ni Salermo. Tagapagmana nung trono. Bayani nung reyno.

Nagbalatkayo siya’t lumibot’ mag-isa sa reyno. Sa isa’ selebrasyon sa bayan, sa pagtatapos nung ayuno, may nakilala siya’ babae, isa’ katutubo. Si Zayin. ’Di nila inaasahan’ iibig sila sa isa’t isa’t magkakarelasyon. ’Nilayo niya si Zayin. Nagkaanak sila. Lalaki.

“’Gusto ko’ pangalan niya, Daoud,” hiling ni Zayin.

Pero, isa’ umaga, nung nasa loob nung palasyo si Salermo, ’binalita sa kaniya ng isang kamarero na hinanap ng mga tao’-bayan si Zayin. Kinaladkad siya sa ilang. At pinagbabato hangga’ sa mamatay. ’Tinakas ng isa’ alila’ sanggol na si Daoud, at ’pinuslit niya ’to sa palasyo.

“Ikaw, Uno, ang sanggol na iyon,” ang s’abi ni Rey Morales kay Uno. “Pinalaki ka ng isa’ tenyente ko sa barracks, sa labas nung palasyo. Una kita’ pinatawag nung katorse anyos ka na. Mabikas. Magiting. Mahusay sa pagdigma.”

Totoo niya’ inibig si Zayin, kaya nasuklam siya sa lahat ng tao at sa lahat nung gawi nila. ’Di niya akalain’ papatayin ang babae’ minahal niya. Pinasilaban niya’ lahat nung komunidad sa labas nung palasyo. Wala siya’ pinatira’ buhay, para wala’ matutuhan si Daoud sa kabihasnan nila.

“Kung brutal kayo,” inisip ni Salermo, “mas kaya ko’ magi’ brutal.”

Lumayo siya sa lahat ng tao mula no’n. Lumapit lang siya’t nakihalo kung kailangan. Nagi’ mapag-angkin siya sa mga anak niya. Kina Maria Patria’t Maria Marfil. Lalo na kay Maria Blanca. At lalo rin kay Daoud.

Lumuhod si Uno sa harap ni Rey Morales.

“Ama,” ang s’abi ni Uno.

’Pinatong ni Rey Morales iyong mga palad niya sa ulo ni Uno. ’Pinatayo niya ’to’t hinagkan.

“Aalis na tayo. Lalayo na tayo,” ang s’abi ni Rey Morales kay Uno. “Kung me mangyari, ’tuloy mo’ paglakbay n’yo’. Dal’in mo sila’ lahat. Mamuno ka sa kanila. Ikaw ang magi’ hari nila.”

Nagkunot ng noo si Uno. “Kung me mangyari, Ama?”

“Me personal na misyon ako’ dapat gawin. Kelangan, paslangin ko si Juan.”

“Ako’ gagawa, Ama.”

“Hindi. Kelangan, ako. Kelangan, ako lang.”

Pumanaog siya sa fourth floor at tumingin ’uli sa mahiwaga’ kawa. Pero, ’gaya nung dati, wala siya’ nakita ro’n.

Tinawagan ni Uno’ mga technician para simulan iyong pagpa’andar sa higante nila’ sasakyan’. Nag-umpisa’ yumanig iyong lupa. Akala ng lahat nung taga-Cubao, lumilindol. Marami’ naglabasan sa mga bahay at gusali.

Lumabas sa kastilyo sina Fernando, Valeriana, Pedro, Juana, Diego, at Lenora.

Sa Police Station 7, nag-dispatch si Superintendent Larry ng mga pulis at ambulansiya para pumaligid sa Martinez Building.

Sa Driod Street, nag-histerya si Delilah, at pinahinahon siya ni Maria Plata.

Sa Lantana, dali-dali’ binuksan nina Tessa at Helen iyong TV para manood nung balita.

Sa Banahaw Street, naglakad ang Ermitanyo papunta’ Aurora Boulevard.

At, sa Central Boulevard, tumigil sa diskusyunan sina Mang Jony, Paolo, Michelle, Renel, Juan, at Maria Blanca.

“Magba-blast-off na,” ang s’abi ni Juan.

Hinawakan siya ni Maria Blanca sa kamay. “Tayo na,” ang s’abi ni Maria Blanca.

Bumangon sila’ lahat at lumabas sa bahay.

Sa seventh floor nung Martinez Building, tumanaw sa isa’ bintana sina Rey Morales at Uno. “Paalam, Berbanya,” ang s’abi ni Rey Morales. “Diyan ka na sa gutom, sa paghihirap, sa sakit, sa kalupitan, sa kamatayan. Magkita uli’ tayo sa iba’ buhay, sa iba’ panahon.”

“Ama!” bulalas ni Uno. Tumuro siya sa di-kalayuan.

Tumingin si Rey Morales sa ’tinuro ni Uno. Naro’n, sa tuktok nung Isetann Tower, sina Juan at Maria Blanca. Nakatingin sa kanila. Nag-aabang. Agad-agad pumanaog si Rey Morales. Sinubukan siya’ pigilin ni Uno, pero ’di niya nagawa.

“Dalawampu’ minuto lang, Ama!” tawag ni Uno.

Lumabas si Rey Morales at tumawid papunta’ Isetann Tower. “Kaya kita’ patayin sa loob nung dalawampu’ minuto,” anas sa sarili ni Rey Morales, “bago ko kayo iwan’ lahat.”

Bigla’ sumulpot sa harap niya’ lalaki’ nakamaskara. May hawak-hawak ’to’ espada. Nasindak si Rey Morales. Humakbang ang lalaki’ papalapit sa kaniya, pero maliksi siya’ tumawid ’uli sa Aurora Boulevard at pumasok sa Martinez Building. “’Di mo ’ko kaya!” s’igaw niya.

Mula sa tuktok nung Isetann Tower, ’tanaw nina Juan at Maria Blanca iyong helipad sa pinakaibabaw nung Martinez Building. Nasa loob nung helicopter ang isa’ operator. ’Pinaikot nito’ elisi. Tumakbo si Rey Morales at tumalon sa loob nung helicopter. Lumipad iyong helicopter at nag-hover sa ibabaw nung Isetann Tower.

Mula sa labas nung Isetann Tower, sinubukan ng ilan’ operatiba’ paputukan iyong helicopter, pero nanatili’ out of range ito. Umakyat iyong helicopter at saka ’binaba si Rey Morales sa tuktok nung Tower sa pamamagitan nung suspension sling. ’Nilabas ni Rey Morales iyong baton niya at pinaikutan niya nung malaki’ lambat iyong penthouse, para wala’ operatiba’ makaakyat dito.

Humakbang papalapit si Rey Morales kay Juan, pero pumagitan si Mang Jony sa kanila’ dalawa.

Matagal tinitigan ni Rey Morales si Mang Jony bago niya nahulaan kung sino siya.

“Mang Jony,” ngumisi siya. “Ngayon lang tayo nagkita. Sayang, ’di ka nagi’ estudyante ko.”

’Nilipat ni Mang Jony iyong singsing mula hinlalaki sa kalingkingan niya. Wala’ nangyari. ’Nilipat niya’ singsing sa gitna’ daliri niya. Mula sa sapiro’ itim, isa’ mahaba’ laser beam iyong lumabas at nagpara’ espada.

Nanlaki’ mga mata ni Rey Morales. “Akin iyan!” bulalas niya.

“’Di ’to sa ’yo,” ang sagot ni Mang Jony. “Ke Haring Melquior ’to ng kaharian ng mga paniki. Lalabanan kita sa ngalan niya!”

“Tingnan natin,” ang sagot naman ni Rey Morales. “Huwag mo’ ’kalimutan—tao ka lang.” Isa’ mahaba’ laser beam iyong lumabas din mula sa baton’ hawak niya.

Nag-iskrima sila’ dalawa. Isa lang iyong nagi’ hangad ni Rey Morales—iyong bawiin iyong singsing sa ginta’ daliri ni Mang Jony.

Sinalag ni Mang Jony’ bawat tira ni Rey Morales. Pero, banda’ huli, napatalsik ni Rey Morales si Mang Jony. Humampas ’to sa kongreto’ pader, at bumagsak ’to sa semento’ wala’ malay.

“Akin iyan, sabi!” sigaw ni Rey Morales. Humakbang siya’ papalapit sa katawan ni Mang Jony para agawin iyong singsing.

Bigla naman’ namagitan sa kanila si Haring Fernando.

“Ikaw ang akin!” ang s’abi ni Haring Fernando kay Rey Morales.

“Ikaw?” ismid ni Rey Morales. “Kanta ng ibon lang iyong nagi’ dugtong-buhay mo, pero mamamatay ka ngayon sa mga kamay ko!”

Naglabas ng espada si Haring Fernando, at sila’ dalawa naman iyong nagtagisan. Nasugatan ni Rey Morales iyong hari sa braso, at pupuruhin na niya sana sa dibdib, pero, lumitaw ang Adarna mula sa kung sa’n, at binuhat nito’ hari’ pataas.

Sandali’ nasilaw si Rey Morales sa mga pakpak ng Adarna. Nagising si Mang Jony sa liwanag nung mga pakpak, at para’ may bumulong sa kaniya, “’Balik mo’ singsing sa kalingkingan.” Mabilis niya’ ’nilipat iyong singsing mula gitna’ daliri sa kalingkingan. Bigla’ nawala lahat nnug sakit sa katawan niya, at para siya’ nabigyan ng panibago’ lakas. May bumuhat at umakay sa kaniya. Si VJ.

“VJ!” babala ni Mang Jony. “Lumayo ka rito!”

“’Niligtas n’yo po ’ko, Mang Jony,” ang s’abi ni VJ. “Ako naman po’ ’liligtas sa inyo.”

Pero parating na si Rey Morales, at tinuon niya’ baton kay VJ.

“Traydor!” sigaw ni Rey Morales kay VJ.

Nagpakawala ng punla si Rey Morales mula sa baton, at tatamaan sana si VJ kun’ ’di lang bigla’ hinarang ni Nate iyong punla. Sumabog ito at tumagos sa dibdib ni Nate.

“Nate! Nate! Tropa!” hagulgol ni VJ, at kinandong niya’ wala na’ buhay na katawan ni Nate.

Nagngitngit sa galit si Mang Jony. Hinarap uli’ niya ni Rey Morales, nang marinig nito’ sigaw ni Uno mula sa nakabukas na cell phone. “Sampu’ minuto, Ama!”

’Tinaas uli’ ni Rey Morales iyong baton niya, pero hinampas iyon at ’pinalipad ng isa pa’ espada.

Humarap si Rey Morales—kay Juan.

“Dito ko tatapusin’ lahat,” ngisi ni Rey Morales kay Juan.

“Dito ko rin tatapusin,” ang sagot ni Juan.

22. Lalaking Nakamaskara At Katapusan Ng Unang Aklat

Dahil wala’ hawak na sandata si Rey Morales, ’hinagis ni Juan iyong espada niya sa malayo at nakipagbunuan siya sa kalaban. Malakas si Rey Morales, pero ’di naging kulang sa pagsasanay si Juan.

Nakalamang si Juan sa laban. Paulit-ulit niya’ narinig sa isip niya’ madalas sabihin ni Haring Fernando: “Kung mahuli mo’ pinuno, mahuhuli mo na rin iyong hukbo.” Pero, gumawa’ paraan si Rey Morales para mapalapit siya sa nahulog na espada ni Juan, at saka niya ’to bigla’ hinablot.

“Mamatay ka sa sarili mo’ espada!” sigaw ni Rey Morales. Hinataw niya’ hawak na espada, pero namagitan si Steve at ’tinulak si Juan.

“Huwag! Steve!” babala ni VJ.

“Isa ka pa’ traydor!” sigaw ni Rey Morales kay Steve. “Mamatay ka rin!”

Hinarang ni VJ iyong espada, at sa sikmura niya tumagos ’to.

“VJ!” hagulgol ni Steve.

Hinaplos ni VJ iyong pisngi ni Steve. “’Buti, na’ligtas kita,” bulong niya. Ngumiti siya at saka siya binawian ng buhay.

“Lima’ minuto, Ama!” Mas malakas pa sa dati’ boses ni Uno sa cell phone. “Iwan n’yo na sila!’

Nakabangon si Juan. Pinulot niya’ nahulog na baton ni Rey Morales. ’Hinagis niya ’to sa gilid nung Tower. Bumagsak iyong baton sa Aurora Boulevard at nabasag.

Umungol na para’ aso’ ulol si Rey Morales. Hinataw niya uli’ espada, papalapit kay Juan. Pero, namagitan naman sa kanila’ lalaki’ nakamaskara.

Tinanggal ng lalaki’ maskara. Nakita ng lahat iyong nasa likod no’n: ang Ermitanyo.

Nagtagisan ang Ermitanyo’t si Rey Morales. Patas iyong lakas nila’ dalawa.

“Tatlo’ minuto, Ama!” sigaw ni Uno sa cell phone.

Bumaba iyong helicopter sa utos ni Uno, at ’nilawit uli nung operator iyong suspension line. Humawak na’ mahigpit si Rey Morales. Sa darating naman ni Renel, na tumalon, kumapit sa mga binti ni Rey Morales, at pilit nito hinila si Rey Morales pababa. Umakyat iyong helicopter. Sinipa ni Rey Morales si Renel hangga’ napabitaw ’to. Nahulog si Renel sa gilid nung Tower at bumagsak na para’ sugatan’ ibon.

“Renel!” sigaw nina Paolo at Michelle. Agad pumanaog sa Tower si Michelle para puntahan iyong binagsakan ni Renel.

Umakyat iyong helicopter. Hawak-hawak pa rin ni Rey Morales iyong suspension line. Pero, nung sandali’ iyon, narinig nung operator at ni Rey Morales iyong hiyawan ng daan-daan’ ibon.

Sa bahay niya sa Driod Street, nagulantang si Delilah Ciguena nang nag-umpisa’ gumalaw iyong malaki niya’ koleksiyon na mga porselana’ ibon. Gumalaw din iyong mga pink flamingo sa hardin. “Lindol! Lindol!” patuloy na umirit si Delilah. Bumagsak siya sa sahig. At napatunganga nung lumipad iyng lahat ng ibon, lumabas sa mga pinto’t bintana, at umakyat na’ mataas sa aire.

Pinaligiran nung mga ibon iyong helicopter, at ’pinasok nung mga ’to umiikot na elisi. Narinig nung operator at ni Rey Morales iyong sunud-sunod na pagbasag ng porselana na para’ isan’ daan’ salamin. Bumitaw si Rey Morales at lumapag uli’ sa tuktok nung Isetann Tower. Gumiwang iyong helicopter. Bumagsak, nagliyab, at sumabog sa parking lot na nasa pagitan nung Farmers Plaza at Farmers Market.

“Isa’ minuto, Ama!” sigaw ni Uno sa cell phone. Pero, wala na iyong helicopter at, tumakbo man siya, ’di na siya aabot sa Martinez Building.

Pinaligiran si Rey Morales ng Ermitanyo, ni Juan, ni Mang Jony, at ni Paolo.

“Paolo—pulseras mo!” utos ng Ermitanyo kay Paolo.

Nagulat si Paolo, pero agad-agad niya’ tinanggal iyong antigo’ pulseras na binili niya sa tindahan ng secondhand items nung araw na nakita niya si Steve sa bus terminal. Initsa niya ’to sa Ermitanyo. Sinalo ’to ng Ermitanyo, at pinalibutan iyong pulseras ng mga kidlat na nagmula sa mga kamay niya. ’Tinaas niya’ pulseras para itsahin ’to’ pabalik kay Paolo, at iyong utos niya uli’ kay Paolo: “Saluhin mo!”

Nagtaas ng mga kamay si Paolo. Initsa ng Ermitanyo’ pulseras, pero, maliksi si Rey Morales. Hawak pa rin niya’ espada. Sinungkit niya’ pulseras at agad-agad niya ’to ’sinuot sa sarili’ kamay niya.

Natigilan si Rey Morales. Pinanlakihan uli’ ng mata. Lumaki’ pulseras at iyong mga silat-silat na alambre’ nakapaikot-ikot dito. Nagi’ hawla’ may silat-silat na rehas na makapal na bakal. At nasa loob na si Rey Morales nung hawla’ iyon.

“Ama!” sigaw ni Uno sa cell phone.

“Hindi!” sigaw ni Rey Morales sa Ermitanyo. “Niloko mo ’ko! Niloko mo ’ko!”

Sa loob nung Martinez Building, humagulgol si Uno. Niyakap siya ng mga binata’ nanatili’ tapat sa kaniya, at humagulgol din sila.

Sabay pagbitak nung Martinez Building. Nagbagsakan iyong mga dingding, iyong mga bintana, iyong mga hagdan. ’Di makapaniwala’ lahat ng tao’ nakakita. Isa’ malaki’ space ship iyong lumantad sa kanila. Lumakas iyong lindol. May malakas na hugong. Lumakas nang lumakas iyong hugong.

“Iyong singsing,” ang s’abi ng Ermitanyo kay Mang Jony. “’Suot mo sa hintuturo. ’Tuon mo sa tuktok nung space ship. Madudurog ’to. Kaya nito’ durugin kahit pinakamataas at pinakamatigas na bundok.”

’Nilipat ni Mang Jony’ singsing mula gitna’ daliri sa hintuturo.

“Huwag, Mang Jony, huwag!” sigaw na pagmamakaawa ni Rey Morales. “Nandiyan ang anak ko! Huwag mo siya’ pagbayarin sa lahat nung ginawa ko! Bigyan mo siya ng pagkakataon’ mabuhay sa mas maganda’ mundo! Sila’ lahat!”

Lumakas pa’ hugong nung space ship. Kita’-kita ng lahat, umakyat ’to’ tulak-tulak ng malakas at matindi’ apoy. Nagkubli’ lahat sa init at puwersa’ ’binuga nito.

Sinundan ng lahat ng tingin iyong space ship. Gumuhit ’to sa aire na para’ palaso, hangga’ sa lumiit ito nang lumiit at tuluyan’ nawala sa kalangitan.

Napaluhod si Rey Morales sa loob nung hawla, at napahagulgol. “Salamat,” bulalas niya. “Salamat.”

Tinanggal ni Mang Jony’ singsing sa daliri niya’t in’abot niya ’to kay Haring Fernando. Tinanggap ng hari’ singsing. Pero, in’abot naman niya ’to kay Maria Blanca.

’Sinuot ni Maria Blanca’ singsing sa putol niya’ palasingsingan. Namangha’ sila nung magbalik sa dati’ daliri niya. Ang s’abi ni Maria Blanca, “Sa panganay ko’ kapatid na si Maria Plata’ singsing na ’to, para iuwi niya sa Reino de los cristales, kung sa’n siya mamumuno haba’-buhay.”

’Sinilid nila’ hawla’ kinalalagyan ni Rey Morales sa isa’ sikreto’ basement sa ilalim nung kastilyo.

Ang mga tao naman, nag-iba’ tingin sa Cubao mula araw na iyon. Wala’ gumalaw sa malalim na balon na dati’ kinatayuan nung Martinez Building. Tinabingan ’to ng City Hall ng mataas na cyclone-wire fence. S’abi ng marami, “Sinkhole iyan. Me sinkhole sa Cubao.” S’abi naman ng iba, “Me space ship na umakyat diyan.” Wala’ tiyak na nakapagsabi kung sino’ tama at kung sino’ mali.

Nag-iba rin iyong tingin ng mga tao’-Cubao sa Central Boulvard. “Me mga engkanto riyan,” sabi nung marami, “lalo na ku’ gabi.” Kasi, ku’ gabi, mas malakas iyong amoy nung devil’s bane. “Para’ dama de noche,” s’abi ng iba. “’Di, para’ ylang-ylang,” sabi naman ng iba pa. Wala’ tiyak na nakapagsabi kung ano klase’ halaman iyon.

Sa loob nung bahay ng barangay chairwoman na si Delilah Ciguena, nagtipon-tipon sina Mang Jony, Superintendent Larry, Tessa, Agnes, Paolo, Michelle, at Steve. Nag-host ng lunch ang chairwoman ’tapos niya’ ma-trauma sa mga nangyari.

“’Kala ko, Italian na naman,” ang s’abi ni Agnes. “Miss ko na yata iyong vegetable lasagna.”

“Ayoko na’ Italian,” sagot ni Delilah. “Kung anu-ano’ nangyayari’ sa buhay ko ’pag nagpapa-cater ako nung Italian. Vietnamese naman.”

Nagtawanan sila.

Pinag-usapan nila’ dinanas nila’ nung mga nakaraan’ araw at gabi.

“Natuklasan din natin iyong mga handog ng Ermitanyo,” ang s’abi ni Mang Jony.

“Iyong sintas na ginto,” ang s’abi ni Paolo, “iyong mga sintas na nakatali sa mga pambulag.”

“Iyong engkantado’ hawla,” ang s’abi ni Michelle, “iyong pulseras ni Paolo.”

“Iyong labaha’t mga dayap,” ang s’abi naman ni Steve, “iyong mga nagsakripisyo nung buhay nila. ’Gaya nina Renel, VJ, at Nate. Ng iba’ mga pulis at binata’ nasugatan. Nagigising kasi tayo ’pag me namamatay. Nagigising para ’tuloy iyong laban. Para sa kanila.”

“Iyong Tubig Ng Buhay,” ang s’abi ni Tessa, “’di pala iyong lemon verbena’ inakala ko.”

Napatingin lahat sa kaniya.

“Pinag-isipan ko,” patuloy ni Tessa. “Iyong Tubig Ng Buhay—iyong mga patak ng luha ng awa’t habag. ’Di nga nito napabuhay sina Renel, VJ, at Nate. Pero, ’binuhay nila’ pagmamahal sa puso ng mga nagi’ malapit sa kanila.”

Nagpasalamat si Mang Jony sa kanila’ lahat.

“Kami dapat iyong magpasalamat sa ’yo,” sukli ni Delilah. “Naisali mo kasi kami sa mga adventure mo.”

“Sa uulitin, Mang Jony!” Nagtaas nung kopita si Agnes.

Nagpalakpakan lahat at nagtaas nung kopita. “Sa uulitin!” ang s’abi nila.

At ikaw—nakapasyal ka ba sa Cubao? Tumingala ka ba ku’ araw, at nakakita ka ba ng mga ibon’ porselana? Tumingala ka ba ku’ gabi, at nakakita ka ba ng space ship na tumatawid sa mukha nung buwan? Tanong ng iba’ tao, ku’ may space ship sa Cubao, may space ship din kaya sa iba’ mga lugar? Tanong naman ng iba, babalik pa kaya iyong space ship na lumipad?

Puwede. Kun’ ’di bukas-makalawa, baka sa iba’ buhay.

At kun’ ’di mo pa mapaniwalaan iyong mga naganap sa aklat na ’to, tumigil ka mi’san sa palibot nung Coliseum, ku’ sa’n may mga exhaust vent na nakabaon sa lupa. Makinig ka’ mabuti. Pakinggan mo’ hagulgol ng lalaki’ nakabilanggo ro’n. Pakinggan mo’ pami’san-mi’san niya’ halinghing: “Blanca! Daoud! Mga anak!”

--Nobyembre 24, 2016

Cubao, Lungsod Ng Quezon

November 26, 2016

Tunghayan ang Cubao Ilalim: Ikalawang Aklat sa https://tonyperezphilippinescyberspacebook37.blogspot.com/.

Masks

ABOUT THE AUTHOR

Tony Perez Philippines: TONY PEREZ is a creative writer, playwright, poet, lyricist, painter, portraitist, fiber artist, sculptor, game designer, fashion photographer, and psychic journalist and trainer. He is one of the 100 Filipino recipients of the 1898-1998 Centennial Artists Awards of the Cultural Center of the Philippines. His other awards include the 13 Artists of the Philippines, the Gawad Pambansang Alagad ni Balagtas from the Writers Union of the Philippines, four National Book Awards from the Manila Critics Circle, a FAMAS Award for Best Story, five prizes from the Cultural Center of the Philippines Playwriting Contest, three prizes from the Don Carlos Palanca Memorial Awards for Literature, the National Fellowship for Drama from the Creative Writing Center of the University of the Philippines, the Irwin Chair in Creative Writing from Ateneo de Manila University, and a prize in photography from the Children’s Museum and Library, Inc.

Among Tony Perez’s plays are "Hoy, Boyet, Tinatawag Ka Na, Hatinggabi Na’y Gising Ka Pa Pala"; Anak ng Araw; "Gabún"; "Alex Antiporda"; "Sierra Lakes"; "Biyernes, 4:00 N.H."; "Sacraments of the Dead"; "The Wayside Café"; Ang Panginoon sa Driod; Isang Pangyayari sa Planas Site; and "Ang Prinsipe Ng Buwan". He wrote the librettos for the musicals Florante at Laura and Sa Pugad ng Adarna for Tanghalang Pilipino and the opera La naval for University of Santo Tomas. His two major drama trilogies are Tatlong Paglalakbay: Tatlong Mahabang Dula ni Tony Perez (Bombita, Biyaheng Timog, Sa North Diversion Road) (University of Santo Tomas Publishing House) and Indakan Ng Mga Puso (Oktubre, Noong Tayo’y Nagmamahalan Pa; Nobyembre, Noong Akala Ko’y Mahal Kita; and Saan Ba Tayo Ihahatid ng Disyembre?). Biyaheng Timog was produced as A Small Matter of Sacrifice in New York City and as Trip to the South in Singapore, and Sa North Diversion Road, as On The North Diversion Road, in Melbourne, Australia. His mentors in literature and drama were Onofre Pagsanghan, Rolando Tinio, Bienvenido Lumbera, Nicanor Tiongson, Virgilio Almario, Cecile Guidote, Nestor Torre, and Randy Ford. His plays for radio, television, and film were directed by Sonia Roco, Lino Brocka, Lupita Concio, Mitos Villareal, Nick Lizaso, Joey Gosiengfiao, Gil Portes, Maryo de los Reyes, Frank Rivera, and Anton Juan. He was featured in National Geographic/Discovery Channel’s “Psychic Detectives” in their Asian Enigma episode.

Tony Perez’s published books include Albert N.: A Case Study and the five volumes in the Cubao Series titled Cubao 1980 At Iba Pang Mga Katha; Cubao Pagkagat Ng Dilim; Cubao Midnight Express; Eros, Thanatos, Cubao; and Cubao-Kalaw Kalaw-Cubao by Cacho Publishing House. His Anvil Transpersonal Psychology Series includes The Calling: A Transpersonal Adventure; Beings: Encounters of the Spirit Questors with Non-human Entities; The Departed: Encounters of the Spirit Questors with Spirits of the Deceased; A Young Man Cries for Justice beyond His Grave Volume I; Stories of the Moon: Further Adventures of the Spirit Questors; Songs of Sunset: Incantations and Spells by the Spirit Questors; Mga Panibagong Kulam; Mga Panibagong Tawas; Mga Panibagong Orasyon; Mga Panibagong Orasyon sa Magica Cantada; Mga Panibagong Ritwal ng Wicca; Mga Panibagong Kulam sa Pag-ibig, and the new series Maligayang Pagdating sa Sitio Catacutan and Malagim ang Gabi sa Sitio Catacutan. He co-authored a children’s book, Inang Bayan’s New Clothes (Anvil Publishing Inc.) His plays, fiction, poems, original knitting patterns, acrostic puzzles, and illustrations were published in various anthologies, textbooks, and magazines including This Same Sky: A Collection of Poems from around The World(edited by Naomi Shihab Nye, Macmillan Publishing Company), Tenggara 23: Journal of Southeast Asian Literature (Jabatan Persuratan Melayu, Universiti Kebangsaan Malaysia), New Writing from the Philippines, Volume 33 (Philippine Studies Series), Modern ASEAN Plays: Philippines (edited by Nicanor G. Tiongson, ASEAN Committee on Culture and Information), A Habit of Shores: An Anthology of Poems, 1965-1974 (edited by Gemino H. Abad, Bureau of National and Foreign Information), Building Communication Skills 6 and Gems of Philippine Literature (Department of Education, Culture, and Sports), Rogue Magazine, The Philippine Star, The Philippines Free Press Magazine, The Sunday Times Magazine, Mr. & Ms. Magazine, and Woman’s Home Companion Magazine. Some of his works in Filipino were translated into English and French. He conducts "Writing from The Heart," a creativity workshop in writing, drawing, and drama to beginners and professionals, and especially to underserved audiences such as faculty and students of public schools, community theater groups, the disadvantaged, the disabled, children in conflict with the law, abused women and children, victims of human trafficking, prisoners, gang leaders, drug rehabilitation residents, and people in need of trauma therapy.

In 2013 Mr. Perez decided to post all of his old and new works in cyberspace to make them available to a wider range of people.

Tony Perez’s artworks have been showcased in 21 individual and group art exhibits curated by Marian Pastor Roces, Nonon Padilla, Bobi Villanueva, Judy Sibayan, Lalyn Buncab, Nilo Ilarde, Ernie Patricio and Jun Veloso, Chari Elinzano, Reverend Father Loy Divino (CICM), and Raven Villanueva. Among his art teachers were Araceli Limcaco-Dans, Brenda Fajardo, Virginia Flor Agbayani and Ben-Hur Villanueva of the U.P. College of Fine Arts, Florencio Concepcion and Fernando Sena of The Saturday Group, and Rafael del Casal.

Mr. Perez holds an A.B. in Communications and a Cand. M.A. in Clinical Psychology from Ateneo de Manila University, an M.A. in Religious Studies, magna cum laude, from Maryhill School of Theology in New Manila, and certificates in Publication Design and Production from the Department of Journalism at the University of Wisconsin and Fundamentals of Graphic Design from the University of California at San Francisco. He taught as adjunct lecturer at Ateneo de Manila University, De La Salle University, Saint Scholastica’s College, Maryknoll College, and the Philippine High School for the Arts. His master’s thesis, titled Pagsubok sa Ilang: Ikaapat na Mukha ni Satanas was published by Anvil Publishing Inc. in 2005 and was awarded the National Book Award for Theology and Religion by the Manila Critics Circle in 2006.

Mr. Perez has two sons, Nelson I. Miranda and Chito I. Miranda, four granddaughters, Angelique Pearl Miranda, Nielsen Tegelan, Aubrey Rose Miranda, and Chevy Keith Miranda, and one grandson, Chrysler Vince Miranda. His daughters-in-law are Agnes Tegelan and Ivy Vercasion. They live in Cubao, Quezon City, where Mr. Perez has resided since 1955.

View my complete profile

About Me

Tony Perez's Electronic Diary

View my complete profile

Simple theme. Powered by Blogger.